Microsoft Word Qarabag-folklor-da-tarixdir-9
Yüklə 2,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- [841* Çörək verən Allahdır].
- 841A* Allah verməyəni bəndə verə bilməz.
- 842 Padşah kasıbı varlandırmaq istəyir.
- 846* = AT 650A 1 Bərəkət surfası.
- 849* = TR 2505*B Musa və Firon.
- 875D Yola nərdivan salaq.
- 875* Dünyada ən yüyrək şey nədir Canlılar arasında ən qüvvəlisi hansıdır Həyatda ən şirin şey nədir
- 875H* Padşah çəpgöz qıza aşiq olur
- 880 Arvad ərini xilas edir.
- 882 Qadının sədaqətliliyi üstündə mərc.
369
840*B Üç quyu. Böyük qardaşların quyusu duru su ilə doludur, kiçik qardaşın quyusunu isə kol-kos basıb. Ona görə böyük qardaşlar çalışır, evə qazanc gətirir, amma kiçik qardaş bütün günü yatır. Qarabağ, II kitab, s.282-283 [841* Çörək verən Allahdır]. Şah Abbas pinəçinin bu sözünə acığı tutub onu zindana atdırır və ona yemək verməmələrini tapşırır. Zindanban yanlışlıqla başqasına verməli olduğu yeməyi pinəçiyə verir, nəticədə pinəçi sağ qalır, o biri şəxs ölür. Qarabağ, I kitab, s.235-236
dilənçiyə öz qızını verir. Dilənçi yolda dünyasını dəyişir, qız Allahdan istəyən dilənçiyə qismət olur. Qarabağ, III kitab, s.309-311; VI kitab, s.236-237 842 Padşah kasıbı varlandırmaq istəyir. Varlı qardaş körpü- nün üstünə pul qoyur ki, kasıb qardaş oradan keçəndə pulu götürsün; kasıb körpüdən göyə baxa-baxa keçir. Qarabağ, V kitab, s.216-217; VI kitab, s.266 [845A* Gənc özünə ölüm arzulayır]. Kasıbçılıqdan bezən gənc Əzrayılı çağırır ki, onun canını alsın. Əzrayıl gəldikdə qaçıb xilas ol- mağa çalışır: əvvəl bəhməz küpündə, sonra yastığın içində, buxarıda gizlənir. Gənc buxarıdan çıxanda içəri girən Əzrayılla qarşılaşır, Əzra- yıl ondan qorxub qaçır. Qarabağ, II kitab, s.316-317 846* = AT 650A 1 Bərəkət surfası. Həzrət Əli xaçpərəstə borcu olan kişiyə kömək etmək üçün özünün qul adıyla bazarda satılmasına razı olur. Padşahın çətin tapşırıqlarını yerinə yetirir: a) çayın qabağını kəsmiş əjdahanı öldürür (300), b) vəhşi heyvanların yaşadığı meşədən odun gətirir, c) dağı yarıb çayın qabağını açır. Padşahı öldürüb şəhər əhlini islam dininə dəvət edir. Qarabağ, I kitab, s.219-222; III kitab, s.218-221; VIII kitab, s.151-154 847* Kəsik baş. Məhəmməd peyğəmbər, Salmani-Farsi və Həzrət Əli su çıxartmaq üçün növbə ilə quyuya düşürlər. Peyğəmbərlə, Salmani Farsi “yandım” deyə qışqırır, onları çəkib çıxarırlar. Həzrət Əli isə quyunun dibinə enib qırx gün-qırx gecə Cinni Cəfərin qoşunu 370
ilə vuruşur. a) Cinni Cəfərin arzusunu yerinə yetirir və övladı olması üçün ona alma verir; yaxud b) onun suallarına cavab verir: Dünyanın ortası haradır? Dünyada arvad çoxdur, yoxsa kişi? Bir variantda divlər Həzrət Əlinin möcüzəsini görüb islam dinini qəbul edirlər, digər variantda isə Əli divləri qırır, o vaxtdan da yer üzündən onların kökü kəsilir. Müqayisə et: 301 Qarabağ, I kitab, s.223-225; III kitab, s.216-218
doğulacaq oğlan uşağının onu öldürəcəyini xəbər verirlər. Ana oğlunu Nuşirəvan şahın əlinə keçməməsi üçün kahaya atır. Uşağın baş barma- ğından iki göz açılır, birindən su, o birindən süd gəlir. Uşaq onunla qidalanır. Qəhrəman məbədə qarovulçu düzəlir. Gecə taxtadan düzəl- dilmiş allahları qırır, baltanı da baş allahın çiyninə qoyur ki, elə təsəv- vür eləsinlər allahları o qırıb. Daha sonra Fironu öldürüb onun yerinə taxta çıxır. Qarabağ, I kitab, s.245-247; VI kitab, s.234-236
bir oğlan həmin qiymətə qarpızı alıb yeyir. Bu hadisənin şahidi olan Şah Abbas bir kağıza “dünyanı nətər tutsan, elə də gedər” yazıb oğlana verir. Oğlan özünü Şah Abbasın oğlu kimi qələmə verir və şəhər böyüyünün qızı ilə evlənir. Axırda yazdığı kağızı Şah Abbasa göstərib öz əməlinə haqq qazandırır. Qarabağ, II kitab, s.366-370; IV kitab, s.287-288; V kitab, s.202- 203
875D Yola nərdivan salaq. Peyğəmbər onunla yol yoldaşı olan qocaya suallar verir: yola nərdivan salaq, çaya körpü ataq, bu zəminin sahibi görəsən yeyibdi, ya yeyəcəkdi? Qoca qızının köməyi ilə onların mənasını öyrənir. Şah Abbas onun qızı ilə evlənir. Qarabağ, V kitab, s.223-224; VI kitab, s.259-261; IX kitab, s.150-165, kont.782**+888A+798*+806*+831C 371
875* Dünyada ən yüyrək şey nədir? Canlılar arasında ən qüvvəlisi hansıdır? Həyatda ən şirin şey nədir? Padşah vəzirdən dünyada ən iyli, ən güclü və şirin şeyin nə olduğunu tapmasını tələb edir. Çobanın qızı suallara düzgün cavab verir: ən yüyrək şey fikirdir, ən qüvvəli canlı atdır, ən şirin şey ağır zəhmətdən sonra gələn yuxudur. Padşah onunla evlənir. AT kataloqunda 875 nömrəli süjetin tərkibində verilib. Qarabağ, II kitab, s.377-378, kont.921
Qarabağ, VIII kitab, s.180-182, kont.460** [875İ* Tərli bədən və soyuq su]. Tacir tərli olduğundan qız onun üçün gətirdiyi suyu yerə tökür. Bununla vaxt qazanmağa çalışır ki, tacirin təri soyusun. Qızın zəkasına heyran qalan tacir onu öz oğlu- na alır. Qarabağ, II kitab, s.237-246, kont.882
tamamlanır. Qarabağ, I kitab, s.233-235; II kitab, s.275-281, kont.432
arvadı yalnızlığa dözməyib atası evinə qayıdır. Axırıncı qadın xəmirdən adam fiquru düzəldib onunla dərdləşir və bu yolla yalnızlığını unudur. Qarabağ, V kitab, s.228-229 880 Arvad ərini xilas edir. Padşah tacirlə mərc gəlir: əgər pişik səhərə kimi quyruğu üstündə yeddi çırağı saxlasa, tacirin var-dövləti ona çatır. Mərci udan padşah tacirin var-dövlətini əlindən alır, özünü isə zindana atdırır. Arvad kişi paltarında ərinin olduğu şəhərə gəlir. Otağa siçan buraxmaqla padşahı udur və ərini xilas edir. Qarabağ, V kitab, s.188-191, kont.983*+895 882 Qadının sədaqətliliyi üstündə mərc. Qəhrəman arvadının ona sədaqətli olmasına dair qırxlotu başı ilə iddiaya girir. Lotu başçısı sandıqda arvadın yataq otağına daxil olub onun alt paltarını ələ keçirir. Arvad kişi geyimində onu təqib edib özünün günahsız olduğunu sübut edir. Qarabağ, II kitab, s.237-246, kont.875İ*; VIII kitab. s.182-190 Yüklə 2,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|