Microsoft Word Qarabag-folklor-da-tarixdir-9
Yüklə 2,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 9-12. QARAÇUXA
- 13-14. CİN
11
Dədəm deyir ki, filan yerdə qoyun otarerdim. Yorğunuydum, elə mürgüləmişdim. Bir də gördüm kimsə çağırır ki, ay Baxış, qoyun getdi. Ay Baxış, qoyun getdi. Durdum ki, heyvan yoxdu. Neçə bə- rəni aşıb gedif güjnən tapmışam. Demə, qaraçuxam məni oyaderdi. Payızdaxda olordux. Onda da qoyun elə arxaşda yatışardı. Biz də uşağıydıx. Gejənin bir aləmi görürdük dədəm deyir, hey, hey. Elə bil kimsə çağırır, bu ona hay verir. Tez durordux ki, dədə, kim çağırer? Deyirdi, ay bala, məni çağırellar. Ayağa durordux ki, qoyun gedif. Dədəm deyirdi, məni oyadam qaraçuxamdı.
Telli Həsən bizdə (Tatalılarda – top.) kalxoz sədri oluf. Onun özünün xüsusi heyvanı oluf. Bir çoban da, – bizə qohumluğu da çater, – bunun heyvanın otarermış. Çoban bir gecə qalxer ki, qoyun yoxdu. Hay saler ki, sürü yoxdu. Durollar, gəzellər aana-baana. Səhərə yaxın həmən çoban qoyunu taper. Qoyuna yaxınnaşanda görör ki, qoyunun içində qara yapıncı da çiynində bir kişi var. Bu baxır ki, elə Həsən kişi özüdü. Ona oxşader da. Geder, geder, qoyu- na çatanda görör ki, kişi yox oldu. Hərrəner aana-baana: “Balam, bu kişi nejoldu, hara getdi?” Qoyunu yığır gətirer. Kişidən soruşor ki, bəs sən orda qoyunun içindəydin. Nejoldun, haraya getdin ki, səni tapmadım? Deyir: – Nədi? Deyir: – Getdim ki, qoyunun içində yapıncı çiynində gəzinersən. Deyir: – O mən döyüldüm, mən getməmişdim. O mənim qaraçu- xamdı, orda qoyunu salamat saxlıyıb. Sürünü gətirer, qoyunun birin də qaraçuxasının ehsanına kəser.
12
Qırx üçüncü il idi. Babam maa dedi ki, subay qoyunun içində qal. Axşamları çox qoyun doğdu. Sulux bişirdih, yedih. Gejə yatdıx. Bir zaman durdux ki, doğan qoyunlar balasının yanında qalıf, qalan qoyunlar hamısı qaçıf. Öyün üstünə bir çırax qoydular. Dedilər, hərəmiz bir tərəfə gedək, kim qoyunları tapsa, bu işığa gəlsin. Maa dedilər ki, sənin itdərin qoyunnan gedif. Oları səslə, bəlkə sənə hay verələr. Nəysə, çağırdım, heyvannar çox uzaqlaşmışdı deyə itlər gəlmədi. Üş nəfər idik, hərəmiz bir istiqamətə getdik. Bir də gördüm ki, qancıx gəldi ayağıma dəydi, getdi. Bunun istiqamətiynən mən də getdim. Getdim ki, babam qoyunun içindədi. Babamdan hamımız qorxurdux, bir söz deyə bilmirdik. Qoyunun bir tərəfin mən yığdım, bir tərəfin bu kişi yığdı. Sən demə bu qaraçuxaymış. Qoyunu gətdim arxaca. Mən nə hərəkət elerəm, bu da heylə eler. Mən çatan kimi çırağı aşağı düşürdüm. Yoldaşdarım da bildi ki, qoyun tapıldı, olar da qayıtdılar. Maa dedilər, nejoldu qoyunu tapdın? Dedim ki, getdim ki, Ələsgər babam qoyunun içindədi. Əslində, Ələsgər babam həmin gün evdə oluf, qoyunu qaytaran onun çeşnisi oluf, qaraçuxası.
Peyğəmbərin 4 yanı babam Maşadı Allahyarın yeri oluf. Qoja nənəm söhbət eliyirdi ki, Maşadı Allahyarın erkək sürüsü gejə ağıldan qaçıf. Bir neçə gün gəziflər, sürünü tapmıyıflar. Kişi hər gejə yuxusunda qaraçuxasını görörmüş. Görörmüş ki, qaraçuxası yatıf. Səhər duruf deyirmiş, ovala, mənim qaraçuxam yatıf hələ. Bir səhər də deyir ki, ayağına vurdum, qaraçuxam oyandı, amma ayağa qalxmadı. Bir səhər də deyir ki, ovala, qaraçuxam bu gejə oyandı, mənim sürüm tapılajax. Ağacı aldı çiyninə, getdi. Erkək sürüsünün çobanları göröllər ki, bir çoban qoyunu xama buraxıfdı. Söyə-söyə gediflər. Buna yaxınnaşanda görüflər yoxa çıxdı. Görüllər özlərinin erkək sürüsüdü. Sanıyıllar, biri də kəm olmur. Qaraçuxa düzdü, var. Hər adna axşamı gərək qaraçuxaya ehsan verəsən, dara düşəndə onun adına Quran oxudasan.
4 Cərciz peyğəmbərin kümbəzi nəzərdə tutulur. 13
Nənəm söylüyürdü ki, otuz-qırx atımız vardı. İçində də göy ürgə vardı. Hər axşam nökər atları qapıya gətirəndə at qan-tərin içində gəlerdi. Babam Fətullah kişiyə deyir ki, vəziyyət bu yerdədi: atın irtməyi hörülür, saçı hörülür, qan-tərin içində gəler. Deyir, Salman, atını cinnər minir. Qırı ərit, sürt belinə. Nənəm deyirdi, Əhmədalı kişi axşam atı gətirəndə gördük atın üstə qız uşağı, yapışıb qıra. Bunu qırdan azad elədik. Fətullah kişi dedi ki, Xannisə, iynə sanc üstünə. Nənəm gətdi iki-üç iynəni sanc- dı üstünə. Gördüm, deyir, həmlidi. Çörəyi bişirer, qutarmır. “Suya tez get” deyəndə gej gəler, “gej get” deyəndə tez gəler. Bir dəfə suya gedəndə öz yığnaxları düşər bunun üstünə. De- yəllər öyə çatanda çığır deynən ayağıma tikan batıb. Öydəki arvad dunuxdu
5 . Üstünnən iynəni çəkif tikanı çıxardanda sən qaç. Nənəm, deyir, suyu gətdi, uşax da yüyrükdə, babam yüyrüyür. Gəldi sənəyi yerə qoyan kimi çığırdı. Dedim, aaz, nədi? Dedi, aya- ğıma tikan batıf. Mənim axlıma nə gəlir. Bunun üstünnən iynəni çıxardanda gördüm bu yoxdu. – A kişi, uşağı, a kişi, uşağı tut. Kişi onda qalxar ki, evdə uşaq nə gəzer. Nənəmgil də gəvə toxuyanmış. Bular (cinlər – top.) gələr gejə bizim gəvəmizi sökər. Babamızın qaynı varmış, buna ismarış eliyil- lər. Gətdi, deyir, ojax qaladı, iki şiş qoydu ojağa. Gəvə tərəfə başın qoydu. Bular gejə gəldi muncuğu çıxartdı xanadan asdı, başdadılar hananı sökməyə. Şiş də qızarıf. Hərəsinin yanbızına şişnən vuruf yandırer, bular duruf qaçanda muncuq qaleır burda. Gedif ordan ça- ğırellar nənəmi ki, Yandı yanım, yançağım, Hanada qaldı muncuğum. Görüllər muncuğu hanada qalıb. Kişiyə orda and içellər ki, sizin yeddi arxa dönənizə toxunmuyajağıx, bizi buraxın gedək. Elə onnan da çıxıf gedellər.
5 Dunux – key Yüklə 2,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|