sənaye potensialı bir
neçə dəfə, mənzil fondu iki dəfə, elmi potensialı bir neçə dəfə,
qabaqcıl texnologiyalarla təchizatı bir neçə on dəfə artırıldı.”
Tarixi abidələrin bərpası, mühafizə olunması istiqamətində Heydər Əliyevin gördüyü
işlər də təqdirəlayiqdir. O vaxtlar Qəbələ rayonunda Radiolokasiya Stansiyasının tikintisi
üçün bölgəyə gələn Rusiya mütəxəssislərinin əsrlərə şahidlik edən tarixi abidələrdən
birinə, Qədim Albaniyanın nişanəsini bildirən bu məkana laqeyd münasibəti cavabsız
qalmır. Belə ki, həmin stansiyaya Mingəçevirdən çəkilən yüksək gərginlikli elektrik xətti
qalanın cənub darvazasının üstündən keçməli idi. İş o qədər sürətlə gedirdi ki, artıq xəttin
özülləri də (bu dirəklər indi də qalmaqdadır) basdırılmışdı.
Təbii ki, bu layihə reallaşsa
idi, onda arxeoloqların qazıntıları da yarımçıq qala bilərdi. Elektrik xətti çəkildiyi zaman
mərhum alimimiz, tarix elmləri namizədi Firudin Qədirov vəziyyətlə bağlı Heydər
Əliyevə teleqram vurur. Məsələdən hali olan Heydər Əliyev təcili Dövlət Komissiyasına
tapşırıq verir ki, işi araşdırsın. Azərbaycan SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin sədri
Qurban Xəlilovun rəhbərliyi ilə işə başlayan komissiya üzvləri Əliş Lənbəranski, İqrar
Əliyev və Həsən Abdullayev doğrudan da bu tarixi ərazinin təhlükə qarşısında olduğunu
bildirirlər. 17 yanvar 1978-ci ildə Azərbaycan KP MK “Qutqaşın rayonunda tarix və
mədəniyyət abidələrinə səhlənkar münasibət haqqında” qərar qəbul edir. Qərara müvafiq
olaraq elektrik xətti cənub darvazasından uzaqlaşdırılır, ətrafdakı çayın kənarına bənd
çəkilir, arxeoloji tədqiqatlar genişləndirilir. Qəbələdən bəhs edən dissertasiyaların əhatə
dairəsi artırılır, ən başlıcası isə Qəbələ Dövlət-Tarix Mədəniyyət Qoruğu yaradılır...
Elə o zaman sözünün dəyəri olan Heydər Əliyevin qəti iradəsi
ilə layihə dəyişdirilərək
başqa istiqamətə çəkilir. Halbuki həmin layihə daha ucuz başa gəlirdi və elektrik
dirəklərinin basdırılmasına xeyli maliyyə vəsaiti xərclənmişdi. Ancaq buna baxmayaraq
Heydər Əliyevin ciddi narazılığına səbəb olduğundan layihə dəyişdirilir. Beləliklə, daha
bir mənəvi sərvətimiz, möhtəşəm tarixi abidəmiz mühafizə olunaraq diqqətdən kənarda
qalmadı. Qədim məskəndə aparılan qazıntılarla bağlı alimlərimizin, arxeoloqlarımızın son
yenilikləri bu gün də elmi ictimaiyyət tərəfindən maraqla izlənilir.
Heydər Əliyevin rayonlarda əhali ilə görüşü maraqlı hadisələrlə zəngin olduğu üçün
heç vaxt unudulmur. Özü ilə bölgəyə yenilik aparan, hansısa müəssisənin təməlini qoyan,
yaxud sadə camaatla
görüşündən məmnunluq duyub, yurdunun əzəmətindən ilham alan
mahir siyasətçi elə bu keyfiyyətlərinə görə də əhali tərəfindən yüksək səviyyədə
qarşılanırdı..
Qəbələ rayon sakinlərinə onu yaxından görmək, söhbətini dinləmək səadəti nəsib
olmuşdu. Xüsusən də yaşlı nəsil Heydər Əliyevin 1978-ci il səfərini tez-tez xatırlamalı
olur. Hər dəfə də bölgəyə gələndən sonra sakinlərə nə vəd edirsə, dedikləri çox keçmir ki,
reallığa çevrilir. Bir vaxtlar əhalinin paytaxta gələrkən uzaq məsafələr qət etməsi çətinlik
yaradırdısa, Heydər Əliyevin tapşırığı ilə Şamaxı-İsmayıllı istiqamətindən çəkilən
avtomobil yolunun inşası təkcə bir rayonu deyil, bura yaxın digər əraziləri də Bakıya
yaxınlaşdırdı. Yaşlı insanların
dediyinə görə, İkinci dünya müharibəsindən əvvəl bu
barədə söz-söhbət getsə də insanlar xəyalən bu barədə düşünürdülər. Yeni yol isə məhz bu
dahi insanın səyilə salındı. Həm də Heydər Əliyevin özünün dediyi kimi, bu yol ona görə
maraqlıdır ki, Azərbaycan təbiətinin gözəlliyini nümayiş etdirir.
Səfəri başa vurana qədər bir neçə rayonu fəth etməli olursan. Bəlkə bu yolları elələri
var ki, min dəfə adlayıb. Ancaq yol yoldaşı olanda insanların sifətindən elə oxunur ki,
sanki birinci dəfədir bu yola çıxırlar. Nəzərlər təbiətin gözəlliyinə yönəlir və hamı sükut
içində ilahinin qələmə aldığı canlı tablolara tamaşa etməkdən zövq alır. Mərkəzi yoldan
kənara çıxsan Pirqulunun möcüzəsinə düşürsən, ya da balaca bir yol səni sirli aləmə,
Lahıca aparır.
Yoluna davam eləyib, kənara çıxmasan daha möhtəşəm məskənə-
tarixlərin, əsrlərin yaddaşı olan Qədim Qəbələyə yetişirsən. Rayonun ən böyük kəndi
Vəndam indi qəsəbə statusu alıb. Xalqın sevimli oğlunun kənd sakinləri ilə görüşü isə
bütünlükdə vəndamlılarda xoş xatirələrlə yadda qalsa da, söhbətin məğzini anlayanda
görülən işlərin böyüklüyü, Heydər Əliyevin nələrə nail olması, nə etmək istəyi və bunların
arxasında gələcək inkişaf üçün çalışan bir insanın düşüncələri ilə rastlaşırsan. Həmin
söhbəti olduğu kimi xatırlayaq.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
Heydər Əliyevin Qəbələ rayonunun
Vəndam kəndinin sakinləri ilə görüşü
8 noyabr 2002-ci il
Kənd ağsaqqalı: Cənab prezident, xoş gəlmisiniz! Allah canınızı sağ etsin,
uzunömürlü olasınız!
Heydər Əliyev: İlham müəllimi tanıyırsınız da.
Kənd ağsaqqalı: İlham müəllim bizim ürəyimizdir.
Heydər Əliyev: Necəsiniz, nə var, nə yox? Bura rayonun mərkəzidir, yoxsa?
Yerdən səslər: Xeyr, bura Vəndam kəndinin mərkəzidir. Bu kəndin 8 min əhalisi var.
7 kəndi əhatə edir.
Heydər Əliyev: 8 min? Mənimlə görüşə gəldiyinizə görə sağ olun, təşəkkür edirəm.
Mən sizin hamınızı salamlayıram. Hamınıza xoş arzularımı, hörmət-ehtiramımı
bildirirəm.
Yerdən səslər: Çox sağ olun, biz Sizə çox minnətdarıq.
Heydər Əliyev: Görürəm, Vəndam böyük kənddir, 8 min əhalisi var, eyni zamanda,
çox gözəl təbiəti olan bir yerdir. Mən keçmişdə də bu yolla gəlmişəm. Yəqin ki, bilirsiniz,
vaxtilə bu yolun açılmasını da mən təmin etdim. Yadınızdadırmı? 1980-ci
illərdə mən
təmin etdim. Əvvəllər bu yol yox idi. Siz o biri yolla Bakıya gedirdiniz.
Yerdən səslər: Bəli, Ağdaşdan, Göyçaydan Bakıya gedirdik.
Heydər Əliyev: Ağdaşdan, Göyçaydan keçib Bakıya gedirdiniz. Yolunuz nə qədər
uzaq olurdu. Elədirmi? Biz bu yolu açdıq, bir neçə körpü tikdik, burada işlədiyim əvvəlki
dövrün son illəri 1981-1982-ci illər idi. Mənim yadımdadır, bu yolun çəkilməsini xahiş
etmişdilər, mən də bunu etdim. İndi Bakıya yolunuz qısalıbdır. Özü də yol belə gözəl
meşənin içindən keçir. Adam baxır, deyir ki, burada təbiət nə qədər gözəldir. Siz belə bir
yerdə yaşayırsınız. Belə yerdə yaşayan
adamlar da həm fiziki cəhətdən, həm də əqli
cəhətdən sağlam olur, həm də ki, zəhmətkeş, fədakar olur, elədirmi?
Kənd ağsaqqalı: Mənim yaşım 90-dan yuxarıdır.
Heydər Əliyev: 90-dan yuxarı yaşın var? A kişi, nə danışırsan?
Kənd ağsaqqalı: Bəli, adım da Süleymandır. Dəmirov Süleyman Mikayıl oğlu.
Heydər Əliyev: Maşallah!
Süleyman Dəmirov: Biz həmişə Sizə duaçıyıq.
Heydər Əliyev: Övladın var?
Süleyman Dəmirov: Var. Nəvəm də var, cəbhə bölgəsindədir, mayor rütbəsindədir,
400-500 əsgəri var.
Heydər Əliyev: Maşallah. Çox sağ ol.
Təşəkkür edirəm ki, nəvən cəbhə bölgəsindədir.
90 yaşında? Bəlkə mən də gəlib burada yaşayım, 90 yaşa qədər çatım. Sizin əkdiyiniz nədir,
taxıldır?