Microsoft Word qeydl?R X cild son
Yüklə 3,58 Mb. Pdf görüntüsü
|
___________________________________________________
20 95. Aşura günləri - Məhərrəm ayının 10-cu günü Kərbə- la çölündə öldürülmüş imam Əlinin oğlu Hüseynə və onun tərəfdarlarına şiələrin saxladıqları matəm günləri nəzərdə tutu- lur. C.22- 162. 96. Atabəylər dövləti - Azərbaycanda Eldəgəzlər sülalə- sinin idarə etdiyi qüdrətli feodal dövlət (1136-1225). Azərbay- can atabəyləri dövlətinin əsasını Azərbaycanın da bir vilayət kimi daxil olduğu İraq Səlcuq sultanlığının başçısı Şəmsəddin Eldəgəz qoymuşdur. Azərbaycan atabəyləri dövlətinin yaranma tarixi Sultan Məsudun (1135-1152) Arram (Bərdəni) bir iqta kimi Şəmsəddinə verməsi ilə bağlıdır.Paytaxtı müxtəlif vaxtlar- da Naxçıvan, Həmədan, Təbriz olmuşdur. C.14- 74; C.14- 74; C.22- 192, 268, 269, 270. 97. Ataxan Paşayev (d.1938) - tarix elmləri namizədi. 1962-ci ildən arxiv işi sahəsində çalışır. 1984-cü ildən Azər- baycan Respublikası Nazirlər Kabineti yanında Baş Arxiv İda- rəsinin rəisidir. C.21- 16. 98. Atəşgah, Suraxanı atəşgədəsi - Suraxanı qəsəbəsində atəşpərəst məbədi. Beşguşəli daxili həyəti əhatə edən hücrə- lərdən və həyətin ortasında tikilmiş üstü günbəzlə örtülən dörd- bucaqlı “od məbədindən” ibarətdir. Atəşgahın əsası, şübhəsiz ki, qədim zamanlarda qoyulmuşdur. Lakin indiki binanı XVIII əsrdə Hindistanın Multan vilayətindən gələn atəşpərəst tacir və zəvvarlar tikdirmişlər. Hücrələrin üzərindəki hind dilində yazıl- mış kitabələrdə atəşgədənin 1713-cü ildə tikildiyi göstərilir. C.20- 448. 99. Atəşkəs rejimi - 1994-cü il mayın 12-də Moskvada Ermənistan-Azərbaycan arasında atəşin müvəqqəti dayandırılması (atəşkəs) haqqında müqavilə imzalandı. Müqaviləyə görə mühari- bə aparan tərəflər sülh müqaviləsi bağlanana qədər atəşin dayan- dırılması haqqında razılığa gəldilər. C.10- 18, 91, 267, 304, 309;
224, 243-244, 278, 340, 359, 405, 437, 453; С.16- 16, 138, 143, 192, 210, 317; C.17- 24, 182; C.18- 137; C.19- 226, 399, 449; C.20- 26, 46, 86, 91, 96, 102, 116, 134, 220, 271, 284, ___________________________________________________
21 398, C.21- 55, 94, 357, 380, 382; C.22- 99, 366; C.23- 168, 263; C.24- 16, 60, 276, 337; C.25- 18, 41, 87, 129, 299, 197; C.26- 35, 42, 63, 123, 124, 347, 377, 393; C.27- 20, 49, 115, 125, 196, 206, 222, 318, 345, 372. 100. ATƏT - Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlığ Təş- kilatı. Əsası 1975-ci il iyulun 3-9-da Helsinkidə qoyulmuşdur. Burada Avropanın 33 dövlətinin, ABŞ və Kanadanın dövlət və hökumət rəhbərləri iştirak edirdi. ATƏT “soyuq müharibə”nin qurtarmasından sonra ümumavropa təhlükəsizlik sistemini forma- laşdıran, yeni Avropanın siyasi və iqtisadi həyatının sivil birgə- yaşayış qaydalarını müəyyən edən, dövlətlərarası münasibətləri rəqiblik və münaqişə relsindən əməkdaşlıq və qarşılıqlı mənafe istiqamətlərinə yönəldən bir təşkilat funksiyasını icra edir. Azər- baycan 1992-ci ildən ATƏT-in üzvüdür və 1993-cü ilin ikinci yarısından ATƏT-in Zirvə görüşlərində Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev başda olmaqla Azərbaycan nümayəndə heyəti fəal iştirak edir. C.10- 19, 66, 92, 120, 121, 240, 269, 305, 307; C.11- 23, 38, 52, 53, 54, 91, 106, 111, 125, 205; C.12- 47, 68, 69, 70, 104, 196, 198, 202, 227, 249, 250, 290, 293, 329, 348, 383;
186, 191, 201, 202, 240, 301, 405, 438; С.16- 110, 143, 146, 154, 155, 158, 160, 203, 204, 205, 206, 238, 239, 243, 262, 333, 334, 345, 350, 352, 361, 407, 426, 442, 482, 483; C.17- 52, 177, 274, 421; C.18- 42, 69, 70, 261-277, 294, 369, 370, 450; C.19- 135; C.21- 208, 265-279, 274, 276, 288, 336, 346, 361, 371, 382, 385, 390-408; C.22- 50, 154, 177, 318, 377, 384; C.23- 14, 72, 73, 74, 92, 128, 134-140, 156-158, 170-172, 173, 174, 203, 204, 267, 280, 295, 341, 355, 412-421; C.24- 6, 60, 141, 171, 173, 205, 276, 337, 340, 379; C.25- 41, 54, 85, 106, 143, 261, 299; C.26- 23, 29, 30, 157, 160, 227, 233; C.27- 19, 407, 423-430; C.28- 62-69, 102. 101. ATƏT-in Budapeşt Zirvə görüşü - 1994-cü il dekabrın 3-7-də Macarıstanın paytaxtı Budapeştdə keçiril- mişdir. Görüşdə ATƏT-in üzvü olan ölkələrin dövlət və hökumət başçıları, o cümlədən Azərbaycan Respublikasının ___________________________________________________
22 Prezidenti Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan nüma- yəndə heyəti iştirak etmişdir. Heydər Əliyev Budapeşt sam- mitində bütün regionlarda və bütünlükdə qitədə sülh konsep- siyasının həyata keçirilməsi üçün çox əhəmiyyətli fəaliyyət göstərdi. Budapeşt Zirvə görüşündə ilk dəfə olaraq Dağlıq Qarabağ problemi xüsusi məsələ kimi müzakirə olundu və “Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə əlaqədar ATƏT-in fəaliy- yətinin intensivləşdirilməsi” haqqında qətnamə qəbul olun- du. C.10-19, 91; C.11- 43, 51, 91, 106, 138, 252; C.15- 12, 63, 65; 94; С.16-110, 353; C.17- 183, 314; C.18- 69, 262, 268; C.20- 26, 28, 190, 204; C.21- 286, 380; C.23- 57, 72, 135, 176, 205, 212, 231, 244; C.27- 426; C.28- 62. 102. ATƏT-in İstanbul Zirvə görüşü - 1999-cu il noya- brın 18-20-də Türkiyənin İstanbul şəhərində ATƏT-in üzvü olan ölkələrin dövlət və hökumət başçılarının iştirakı ilə keçirildi. İstanbul sammitində 3 sənəd qəbul olundu. Birincisi - İstanbul xartiyası - dünyada sülhün və təhlükəsizliyin təmin olunması, ölkələrin ərazi bütövlüyünün qorunması, baş vermiş münaqişələrin sülh yolu ilə həll olunması və s. İkinci sənəd Avropada adi silahlar haqqında idi. Üçüncü sənəd isə siyasi bəyannamə idi. C.22- 154, 318, 336, 338, 360, 367, 397, 427;
243, 251, 252, 261, 266, 281, 296, 297, 330, 348, 355, 416, 417; C.24- 5, 18, 60, 141, 183, 340, 343, 349, 351, 352, 362, 372; C.25- 75, 105, 106, 146, 157, 175; C.26- 28, 65, 118, 122, 152, 154, 160, 167, 379; C.27- 19, 148, 236, 403, 424, 426;
brın 2-4-də Portuqaliyanın paytaxtı Lissabonda keçirilmişdir. Burada yüksək səviyyələrdə keçən görüşlərdə Azərbaycan lideri Heydər Əliyev erməni tərəfi ilə kəskin qarşıdurmada bu dövlətin işğalçı və irtica diplomatiyası üzərində sülh diplomatiyası ilə parlaq qələbə çaldı. Onun mətin və yüksək intellektinə görə Dağ- lıq Qarabağ problemi ucqar əyalət problemindən Avropa ictimaiyyətinin diqqət mərkəzinə çıxarıldı. Lissabon sammitində Yüklə 3,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|