___________________________________________________
71
40, 59, 64, 66, 68, 69, 71, 73, 83, 86, 87, 88, 89, 90, 105, 110,
117, 118, 123, 128, 129, 130, 131, 135, 137, 138, 139, 142,
143, 162, 163, 167, 174, 178, 191, 194, 209, 228, 229, 257,
259, 260, 261, 281, 282, 299, 315, 322, 352, 373, 377, 379,
380, 398; C.26- 14, 15, 20, 29, 34, 35, 36, 41, 42, 64, 73, 123,
124, 345, 361; C.27- 20, 21, 22, 118, 124, 125, 126, 149, 155,
196, 199, 220, 221, 222, 313, 314, 320, 331, 360, 372, 411,
412; C.28- 73, 78, 79, 80, 81, 96, 98, 101, 153, 167, 214, 215,
216, 218, 230, 231, 232, 241, 244, 245, 260, 268, 289, 291,
305, 306, 309, 329, 340, 396, 402, 405, 416.
317.
Daq Henderson (d.1949) - 1987-ci ildən Britaniya
parlamentində Leyboristlər partiyasından deputat. 1995-1997-
ci illərdə Parlamentdə müxalifətin lideri olmuşdur. 1998-ci ildə
Böyük Britaniya Xarici İşlər naziri olmuşdur. С.16- 303-305,
396, 453-457, 473, 482.
318.
Dal Vladimir İvanoviç (1801-1872) - rus yazıçısı,
lüğətşünas, etnoqraf. 53 il ərzində tərtib etdiyi 200 000 sözdən
ibarət “Canlı rus dilinin izahlı lüğəti” bugünədək öz əhəmiy-
yətini itirməmişdir. Kazak Luqanski təxəllüsü ilə hekayə,
povest və etnoqrafik oçerklər yazmışdır. C.26- 312.
319.
Dardanel - Türkiyədə Avropa ilə Asiya arasında
boğaz. Egey və Mərmərə dənizlərini birləşdirir. Uzunluğu 120
km, eni 1,3-2,7 km, dərinliyi 29-153 metrdir. Dardanelin böyük
strateji və ticarət əhəmiyyəti var. Portları Asiya sahillərində
Çanaqqala, Avropa sahillərində Geliboludur. C.23- 345.
320.
Daşkənd-Orta Asiyada qədim şəhərlərdən biri. Şə-
hər yaşayış yeri kimi IV-V əsrlərdən mövcuddur. 1930-cu ildən
Özbəkistan Respublikasının paytaxtıdır. C.10- 167, 200, 201-
217, 223, 224, 282, 309.
321.
Davos şəhərində iqtisadi forum -
İsveçrənin kurort
şəhəri Davosda hər il Ümumdünya iqtisadi forumu keçirilir.
1995-ci il yanvarın 26-30-da Azərbaycan Prezidenti Heydər
Əliyev başda olmaqla Azərbaycan nümayəndə heyəti bu
forumda iştirak etmişdir. C.10- 385, 389; C.24- 323-381, 403;
C.28- 47.
___________________________________________________
72
322.
Dauninq-Strit - Londonda küçə, Böyük Britaniya-
nın Baş nazirinin iqamətgahı və Xarici İşlər Nazirliyi bu küçə-
də yerləşir. С.16- 352-356.
323.
Demokratlar partiyası - ABŞ-ın iki əsas partiya-
sından biri. Əsası 1828-ci ildə qoyulmuşdur. XIX əsrin birinci
yarısında Cənub plantasiyaçılarının və bankirlərin mənəfeyini
müdafiə edirdi. 1829-1841, 1845-1849, 1853-1861, 1885-1889,
1893-1897, 1913-1921, 1933-1953, 1961-1969, 1977-1981,
1993-2001-cı illərdə hakimiyyətdə olmuşlar. C.24- 77.
324.
Denver - ABŞ-da şəhər. Kolorado ştatının inzibati
mərkəzi. Saut-Platt çayı sahilindədir. 1997-ci il iyulun 20-də
Denver şəhərində Rusiya, ABŞ və Fransa Prezidentləri görüş-
müş və Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsini sülh yolu ilə həll
edilməsinə kömək etmək barədə birgə bəyanat imzalamışlar. C.
10- 236, 268, 306, 240, 377, 412; C.11- 34, 38, 42, 52, 92, 103,
139, 224, 322; C.19- 135.
325.
Denver birgə bəyanatı - 1997-ci il iyunun 20-də
Denver şəhərində Rusiya dövlət başçısının da iştirak etdiyi
“Yeddilər” yığıncağında ATƏT-in Minsk konfransının həm-
sədrləri olan dövlətlərin Prezidentləri - Bill Klinton, Boris
Yeltsin və Jak Şirak Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin sülh yolu
ilə həllinə dair birgə bəyanat imzalamışlar. Münaqişənin tari-
xində ilk dəfə olaraq üç dövlət başçıları açıq-aşkar bəyanat ver-
mişlər ki, münaqişəni tezliklə aradan qaldırmaq lazımdır. C.11-
188, 224, 315; C.20- 26.
326.
Devid Vudvord (d.1946) - neftçi-mühəndis, 1999-
cu ildən “BP-Azərbaycan” şirkətinin prezidenti. Bir çox ölkə-
lərdə - Ərəb əmirliklərində, Norveç, Rusiya və ABŞ-da “BP”
şirkətinin nümayəndəsi vəzifələrində işləmişdir. İngiltərənin
“Müqəddəs Mixail və Müqəddəs Çeorgi”, Gürcüstanın “Şərəf”,
Azərbaycan Respublikasının “Şöhrət” ordenləri ilə təltif olun-
muşdur. C.19- 445-446; C.22- 10; C.25- 284-295. C.28- 42.
327.
Dədə Qorqud - bax: Kitabi-Dədə Qorqud.
328.
Dərbənd - Rusiya Federasiyasının tabeliyində olan
Dağıstan Muxtar Respublikasında şəhər. Dərbənd Qafqaz
___________________________________________________
73
Albaniyasının ən qədim şəhərlərindən biri olmuşdur. V əsrdə
Dərbənd iqtisadi və siyasi cəhətdən Qafqaz Albaniyasının mü-
hüm şəhərlərindən biri, həm də Sasani canişinlərinin iqamət-
gahı idi. Abbasilər xilafəti dövründə (750-1258) Dərbənd
Avropa və Asiya ölkələri ilə ticarətdə əsas tranzit məntəqəsi
idi. Dərbənd X əsrdə Şirvanşahların hakimiyyəti altına keçdi.
Bundan sonra Azərbaycana yiyələnmək istəyən yadellilər
arasında gedən müharibələr zamanı Dərbənd əldən-ələ keçirdi.
1509-cu ildə I Şah İsmayıl (1501-1524) Dərbəndi tutdu.
Nəhayət, 1796-cı ildə V.A.Zubovun başçılığı ilə Rusiya qoşunu
Dərbəndi tutdu. Gülüstan müqaviləsinə (1813) əsasən Dərbənd
Rusiyaya verildi. C.19- 177; C.28-180.
329.
Dilruba Camalova, Dilruba Cəbrayıl
qızı Cama-
lova (1938-2009) - 1993-2000-cu illərdə Lənkəran Şəhər İcra
Hakimiyyətinin başçısı, Respublika Qadın Problemləri Üzrə
Dövlət Komitəsi sədrinin birinci müavini olmuşdur. C.10- 400,
402, 403.
330.
Dinmühəmməd Əhmədoviç Kunayev (1912-
1993) - Qazaxıstanın partiya və dövlət xadimi. Üç dəfə Sosia-
list Əməyi Qəhrəmanı, Qazaxıstan EA akademiki. 1964-1986-
cı illərdə Qazaxıstan KP MK-nın birinci katibi olmuşdur. C.10-
76, 103, 105, 114, 115; C.12- 224.
331.
Dinamo - Azərbaycanda ilk idman cəmiyyətı. Res-
publikada yayılmış bütün idman növlərinin inkişafında “Dina-
mo”nun mühüm rolu olmuşdur. Azərbaycan idmanının
inkişa-
fında Avropa, Dünya və Olimpiya oyunları çempionu olmuş
dinamoçuların boyuk xıdmətı olmuşdur. C.18- 470-474; C.27-
182.
332.
Dmitri Dmitriyeviç Şostakovic (1906-1975) -
böyük rus bəstəkarı, sənətşünaslıq elmləri doktoru-XX əsr dün-
ya müsiqi sənətinin klassiki. Şostakoviçin yaradıcılığında sim-
fonik musiqi başlıca yer tutur. Ən kamil əsərlərindən sayılan 7,
11, 12, 14, 15-ci simfoniyalarında həyat və ölüm mövzusu bö-
yük emosionallıqla ifadə olunmuşdur. Bir çox dünya ölkələri-