Məşhur xeyriyyəçi Mahmud Ağa və naməlum muğam universiteti
235
İnstitutunu bitirmişdir. 1949-cu ildə ailəsi ilə birlikdə Moskva-
ya köçür və SSRİ Neft Məhsulları Nazirliyində işləyir.
Əsədulla bəyin oğlu Lətif bəy
Lətif bəy Əsədulla oğlu Mahmudbəyov 1904-cü ildə
Şamaxıda doğulmuşdur. 1913-cü ildə Şamaxı realnı məktəbi
bitirib Kiyev Tibb İnstitutuna daxil olur. 1918-ci ildə həkim
kimi Bakıya qayıdır və Tibb İnstitutunda işləyir. İnfeksiya
xəstəlikləri kafedrasının müdiri, professor olmuşdur. 1972-ci
ildə Bakı şəhərində, 80 yaşında vəfat etmişdir.
Əsədulla bəyin oğlu Aslan bəy
Aslan bəy Əsədulla oğlu Mahmudbəyov 1900-cü ildə
Şamaxıda anadan olmuşdur. Bakı realnı məktəbi bitirdikdən
sonra Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı İnstitutuna daxil olmuş və
1930-cu ildə oranı bitirmişdir. 1931-ci ildən ta 1972-ci ilədək
Yeyinti Sənayesi Nazirliyində sıravi işçidən laboratoriya müdiri
vəzifəsinədək yüksəlmişdir. 1972-ci ildən fərdi pensiyaçıdır.
Heç vaxt ailə qurmamışdır.
Əsədulla bəyin oğlu Əjdər bəy
Əjdər bəy Əsədulla bəy oğlu Mahmudbəyov 1902-ci ildə
Şamaxıda anadan olmuşdur. Əvvəl Şamaxı realnı məktəbin-
də, sonra isə Bakı realnı məktəbində oxuyub. 1924-cü ildə təh-
silini başa vurduqdan sonra hərbi hissələrdə işləyir, sonralar Ki-
rovabada (indiki Gəncəyə) köçür və burada da hərbi hissələrdə
çalışır. 1937-ci ildə podpolkovnik rütbəsinə kimi yüksələn Əj-
dəri həbs edirlər. Sonrakı aqibətindən heç bir məlumat yox-
dur.
1960-62-ci illərdə böyük oğlu Aydın evdən qaçır. Arabir
əmisi Aslandan pul almağa gəlir. Lakin tüfeyli həyat keçirən
Seyfəddin Qəniyev, Səadət Veysova
236
Aydın birdən-birə yoxa çıxır. Kiçik oğlu Rafiq 1934-cü ildə
Kirovabadda (idiki Gəncədə) anadan olmuşdur. O, əmisi As-
lanın himayəsi altında Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunu bitirir.
1972-ci ildə anasını və xəstə əmisini tərk edərək həmişəlik
Moskvaya köçür.
Əsədulla bəyin qızı Tahirə xanım
(1905-1937)
Tahirə Əsədulla bəy qızı Mahmudbəyova 1905-ci ildə
Şamaxıda dünyaya göz açıb. Bakıya köçür və böyük bacısı
Qəmər xanımın yanında yaşayır. Tahirə gözəgəlimli, maraqlı
qız olub. 1924-25-ci illərdə Bakıda yerləşən İran konsulluğunda
İsmayıl xana vurulur və ona ərə gedir. Kosulluğun əməkdaşı
üçün kübar və zəngin bir ailənin üzvü ilə nikaha getmək təbii ki
böyük əhəmiyyət daşıyırdı. Lakin sovet Azərbaycanın vətən-
daşı üçün belə bir izdivac zaman keçdikcə ağır ittihama çevri-
ləcəkdi. Rejim sərtləşdikcə, bolşevik diktaturası amansızlaşdıq-
ca Tahirə xanımın bu izdivacı 1936-37-ci illərdə Mahmudbə-
yovların böyük bir qismi üçün əsl faciəyə, fəlakətə çevrildi.
Qəmər xanım, Aslan və anası, İsmayıl arvadı və qızı ilə
birlikdə, Niyaz və Ənvər 1937-ci ildə Qazaxıstana sürgün
edildilər. Tahirənin sürgünü əcnəbi şəxsə ərə getməsi ilə
əlaqədar idi. Tahirə Mahmudbəyovanın əri vəfat etdikdən sonra
Tehranda yaşayır. Onun uşağı olmamışdır.
Mərdan Əsədulla oğlu Mahmudbəyov 1912-ci ildə
Şamaxıda anadan olmuşdur. O, səkkiz yaşında Bakı şəhərin-
də xəstələnib ölür.
Məşhur xeyriyyəçi Mahmud Ağa və naməlum muğam universiteti
237
İkincı budaq
İbrahim Xəlil bəyin oğlu Həbib bəy
(1864-1928)
Həbib bəy İbrahim Xəlil
bəy oğlu Mahmudbəyov 1864-cü
ildə Şamaxıda doğulmuşdur.
Səkkiz yaşında ikən Həbib bəy
Şamaxının əvvəl məhəllə, sonra
isə şəhər məktəbində oxuyur. El-
mə, təhsilə sonsuz marağı olduğu
üçün Bakıya gələrək, real mək-
təbə daxil olur. Burada altıncı
sinifədək oxuduqdan sonra daha
dərin biliklərə yiyələnmək üçün
1883-cü ildə Sultanməcid Qə-
nizadə ilə birlikdə Tiflisə gedə-
rək Aleksandrov Müəllimlər İns-
titutuna girir, 1887-ci ildə oranı
bitirdikdən sonra yenə birlikdə
Bakıya qayıdır və ilk rus-tatar məktəbini açırlar. Bu, Azər-
baycanda maarifin inkişafında böyük hadisə olur. Bu dünyəvi
məktəb kasıb uşaqlarının oxuya bildiyi yeganə təhsil ocağı kimi
məşhurlaşır və sonralar dövlətin himayəsinə keçirilir. Həbib
bəy 1896-cı ildə bir neçə ziyalı ilə birlikdə Bakıda ilk rus-tatar
kitabxanasını yaradır. Bakıda rus - Azərbaycan məktəbinin təş-
kili, 1906-cı ildə Azərbaycan müəllimlərinin I qurultayının təş-
kilində xüsusi xidmətləri olmuşdur.
Həbib bəy
Seyfəddin Qəniyev, Səadət Veysova
238
Haşiyə: Azərbaycan müəllimlərinin birinci qurultayının
keçirilməsində başqa maarifçilər kimi Həbib bəy Mahmudbə-
yovun da xüsusi xidmətləri olmuşdur. 2013-cü ildə keçirilən
müəllimlər qurultayında yüksək kürsüdən bu sözlər xatırlan-
mışdır: “Düz 107 il bundan qabaq 1906-cı ildə Bakıda Həbib
bəy Mahmudbəyovun rəhbərlik etdiyi rus – Azərbaycan müəl-
limlərinin I qurultayı keçirilmişdir. Qurultayın işində Həsən
bəy Zərdabi, Nəriman Nərimanov, Əli bəy Hüseynzadə, Əh-
məd bəy Ağa oğlu, Firudin bəy Köçərli, Üzeyir bəy Hacıbəy-
li, Süleyman Sani Axundov kimi o dövrün tanınmış maarifçiləri
iştirak etmişlər. XX əsrin əvvəllərində maarifçilik ideaları ətra-
fında birləşən bu böyük ziyalıların istiqlal mübarizəsi Azərbay-
can Xalq Cümhuriyyətinin yaranması ilə nəticələndi.”
1917-ci il Oktyabr inqilabınadək H. Mahmudbəyov ma-
arifləndirmə fəaliyyəti ilə məşğul olur, Bakı şəhər Dumasında
məktəb komissiyasının üzvü kimi fəaliyyət göstərir. Onun tə-
Həbib bəy Mahmudbəyov Bakı I rus – Azərbaycan
məktəbinin şagirdləri arasında. 1920-ci il
Dostları ilə paylaş: | 
