73
məhdudiyyətlər qoyulmuşdu, praktiki olaraq gündə növbələrdə
gözləyərək bir neçəsini istisna etsək, bu adi adamlara mümkün
deyildi. Müşahidə nəticələrini xüsusi məktub və təkliflərlə dövlət
rəhbərliyinə müraciət etsəm də tədbir görülmədi və cavab da
verilmədi. Xüsusi siyasətlə iş elə quruldu ki, cəmiyyət 1 %-dən az
aksiya əldə edə bildi, əksəri dövlətlə əlaqəsi olan xüsusi adamların
əlinə keçdi. Məsələn, Azərsun şirkətində belədir. Bu fakt əxlaqi etik
prinsipin pozulmasını aşkar edir.
2) 1992-2003 illər ərzində dövlət müəsisələrində istehsalın
dövlət siyasətilə dayandırılması və insanların məcburi işsiz edilməsi
və bütün müddət ərzində yaşamaq vəsaiti ilə təmin edilməməsi
faktını da digər böyük əxlaq pozuntusu kimi qiymətləndirmək olar.
3) Işğal nəticəsində qaçqın və köçgünlər yarandı, onlar şəhərdə
boş qalan və təzə tikilən mənzilləri tutdular, onların həqiqi sahibləri
mənzildən məhrum edildi. Bu məsələdə də dövlət öz günahı üzündən
həmin qaçqın və didərginləri öz hesabına mənzillə təmin etməyərək
bu problemi cəmiyyətin əziyyəti hesabına həll etməyi seçdi. Halbuki
dövlətin böyük imkanları vardır, necə ola bilər ki, o, fontanlar,
heykəllər, hündür qüllədə bayraq və s. tikir, xarici at alır, lakin öz
səhvlərini düzəltmək, əxlaqı və etikanı gözləmək yadına düşmür?
Budur 2007 və 2008–ci illərdə Bakıda üç böyük mehmanxana
sökülür, məgər onları qaçqınlara vermək olmazdımı?
4) hazırda ayda minlərlə manat gəliri olan müğənnilərə,
artistlərə, bəzi şair və yazıçılara xüsusi dövlət təqaüdü verilir. Onlar,
şübhəsiz, öz əməkləri nəticəsində kifayət qədər pul qazanırlar, xalq
pulu onlara əlavə təqaüd kimi verilə bilməz Lakin alimin, dünyada
böyük kəşvi olan adamın konfransa getməyə, yaratdığı kəşvi
hazırlamağa və sınaqdan çıxarmağa pulu yoxdur, o özünü xalqa
qurban demişdir, xalq da onun əməyini qiymətləndirməli, ona
imkanlar yaratmalıdır. Elm və texnika xalqın gücünü göstərir və o
daha prioritet hesab edilməlidir. Müdafiə görmədiyindən beyinlər
xaricə getmiş və həmin xalqların elm və texnikasını inkişaf etdirirlər.
Bu paradoksal fakt da dövlətdə idarə etikasının pozulmasını göstərir.
Mən dövlətdən soruşmaq istərdim ki, Lütfüzadənin Lütfüzadə olması
üçün siz nə etmisiniz? Nə üçün hər bir talant böyük əziyyətlər və
dövlət sisteminin yaratdığı maneçilikləri dəf edib böyük alimə
çevriləndən sonra o yadınıza düşür. Həmin Cabbarlı və ya Hüseyn
Cavid üçün sələfləriniz yaxşı nə etmişdi, indi heykəl qoymusunuz.,
lakin əməldə görürəm ki, onların ideyalarının əksinə siyasət
aparıırsınız. Və yaxud hazırda bir çox ölkə insanları dahi olmaq,
74
Pifaqoru, Eynşteyini Nyutonu, Kantı, Nostradamusu, Pyotru keçmək
yolundadır, onlara siz hansı köməyi edirsiniz?
Əxlaq və etik prinsiplərin məmurların və rəhbərlərin
davranışında, qərarlarında xüsusilə əməl edilməsi zəruridir. Bu
prinsiplərin pozulması haqqında saysız faktlar vardır. Lazımdır ki,
bu prinsiplərin təmin olunması üçün xüsusi proqram (təlim, təcrübə,
müşahidə, mükafat və cəza) və icra sistemi yaradılsın. Ölkənin bu
günkü və gələcək həyatına, olum ya ölüm məsələsinin həllinə ən
böyük zərəri məhz əxlaqi etik pozğuntular vurur.
Ermənistandan azərbaycanlıların qovulması.
Qarabağın ayrılma tarixinin səbəbləri.
Məmbələr 1896 –cı ildən sonra ermənilərin Böyük Ermənistan
yaratmaq haqda strategiyaları olduğunu xəbər verir. Bu strategiya
onların arzu etdiyi ərazilərdə başqa millətlərin olmamaısını, yəni
onların zorla çıxarılması və ya öldürülməsini və oranı zorla tutmağı
nəzərdə tutur. Ermənistandan azərbaycanlıların son qovulma siyasəti
1987-ci ilin noyabr ayında başladı. Rusiyada bir erməni alimi
Qarabağ Muxtar vilayətinin zəif inkişafı ideyasını ortaya ataraq,
onun Ermənistana birləşməsi fikrini irəli sürdü. Bu ideya SSRİ -nin
dağılması planının hissəsi idi. Sonra davamlı olaraq zorakılıqla
Ermənistandan və Qarabağdan azərbaycanlıların qovulması başladı.
Hələ 1988-ci ilin Mart ayında mən bu problemin həlli üçün Tərəqqi
cəmiyyətinin yaradılması üçün nazirlər kabinetinə 1932-ci il qanunu
əsasında nizamnamə təqdim etdim.(Bu ideyanı hələ 1987-ci ildə
məqalə formasında İzvestiya qəzetinə çap etmək üçün göndərmişdim
və mümkün olmadığı haqda cavab almışdım). Məni qəbul edən elm
şöbəsinin məsul işçisi İsmayılov familiyalı bir adamla söhbət etdim.
Mən ona vəziyyətin hədsiz ciddi olmasını, ermənilərin
azərbaycanlıları tam çıxarmaq məqsədləri olduğunu, Ermənistanda
azərbaycanlılara kömək edilməsi, Qarabağda ciddi və təcili tədbirlər
görülməsi zərurəti haqda nə qədər danışsam da, onu inandıra
bilmədim. O dedi: “xeyr, hökumət tədbirlər görür, ermənilər
ortadadır, onlar heç nə edə bilməzlər”. Onun kimi bütün dövlət və
hökumət məmurları, parlament belə düşünürdü. Lakin heç bir tədbir
görmürdülər. Şübhəsiz, kəşviyyat orqanları da həqiqəti rəhbərliyə
çatdırırdı. Onlar özləri də bu məsələni ermənilərin konkret
məqsədləri olduğunu dərindən bilməli idilər, onların əksəriyyəti
tarixçi idi. Ölkəmizdəki alimlərin də bu məsələni vaxtında anlayıb
75
dövlət rəhbərliyinə məktubla müraciətləri olmuşdur. Məsələn, 1987-
ci ilin noyabrında Aspirantlar yataqxanasında raykom katibi ilə
görüşdə mən də təsadüfən oturub qulaq asırdım. Alimlər çox ciddi
olaraq məsələni katibə başa salırdılar və xüsusi məktubla ölkənin
birinci katibinə və raykom katibinə müraciət qəbul etdilər. Lakin
sadə həqiqəti ölkə rəhbərləri, mərkəzi komitə katibləri və üzvləri,
şöbə rəisləri, parlament anlamağa ağılları çatmırdı. Ona görə də bir
tədbir görmədilər - əksinə azərbaycanlılardan silahları yığdılar. Elə
indiyədək bütün sistem səriştəsiz, uzağı görməyən, təşəbbüskar
olmayan işçilərlə doludur. Ağıllılar isə bayırda, işsiz, öz xalqına
xidmət etmək imkanından kənarda qalmılşlar. Mətbuatın son illər
verdiyi məlumatlara görə ermənilər elə sovet dövründə də periodik
olaraq Qarabağın Ermənistana birləşdirilməsi ideyasını irəli
sürürmüşlər və çoxlu qanunsuzluqlar törədir, azərbaycanlıları
sıxışdırırmışlar. 1965 –ci ildə Qaradağlı kənd adamlarına divan
tutmuşlar, 3 nəfərini yandırmışlar. Görünür ki, elə 1988-ci ilədək də
Azərbaycan rəhbərliyi qorxaqlıq və ermənilərə yumşaqlıq göstərmiş
və ya etnisızlıq göstərərək onların millətçilik və qanunsuz
hərəkətlərinə imkan vermişdir. Öz xalqı qarşısında sonrakı faciələrə
gətirən böyük günah işlətmişdir. 1988-ci il ərzində bütün azərilər
Ermənistandan, 1993-cü ilədək isə Qarabağdan qovuldu. Görünür,
SSRİ-nin dağılacağını rəhbərlik - Qorbaçev bilirmiş, ona görə də
Ermənistana bu işdə kömək edirdilər ki, ayrılmaq olduqda Qarabağı
da ona birləşdirib sonra bu olkə ilə yeni birlik yaratsınlar. Bu dövrdə
hadisələr, mənim fikrimcə, ABŞ-ın ssenarisi əsasında baş verirdi.
Ssenari İngilis – Amerikan hegemonizminə SSRİ-ni dağıtmaq,
sərhədlərdə konfliktlər yaratmaq, parçalanmış ölkələri öz təsiri altına
almağa və özünün mənafeyinə xidmət etməyə, ucuz xammal və satış
bazarlarına çevirməyi nəzərdə tuturdu. Amerikan ssenarisi
respublikalarda Rusiyaya, Rusiyada isə onlara nifrət yaradılması
şüurunun yetişdirlilməsi, bu əsasla onları ayırmağı nəzərdə tuturdu.
Burada, habelə İnsan hüquqları və demokratiya ideyalarını yaymaq
və tətbiq etmək hərəkatı da vasitə kimi istifadə edilirdi, lakin əslində
əsas məqsəd deyildi. ABŞ SSRİ -nin dağılmasını, Rusiya
torpaqlarının azalmasını, gücünün zəyifləməsi ssenarisini qurmuşdu.
Rusiya isə bu ssenaridən gələcəkdə özü üçün istifadə etmək
ssenarisini qurmuşdu. Elə ssenari ki, SSRİ dağılsa da formaca yeni
asılılıq bağları ilə respublikalar ondan ayrılmasınlar, müstəqil olub,
hərbi ittifaqda birləşsinlər. Ssenari konfliktlərə yol verərək onlardan
istifadə edib çıxanları özündən asılı etmək, NATO-ya birləşməsinin
Dostları ilə paylaş: |