Microsoft Word saboloo versiya azerbaiganuli doc

 
50
Ики зяри атаркян ялдя едилмиш нятиъяни ядядлярин ъцтцня уйьунлашдырмаг олар, онлардан биринъи 
ядяд  биринъи  зярин  цст  щиссясиндяки  нюгтялярин  мигдарыны,  икинъи  ядяд  ися  икинъи  зярин  цст 
щиссясиндяки  нюгтялярин  мигдарыны  эюстяряъякдир.  Мясялян, (
3;2)  ъцтлцйц  эюстярир  ки,  атылдыгдан 
сонра биринъи зярин цст тяряфиндя нюгтялярин сайы 
3, икинъи зярин цст тяряфиндяки нюгтялярин сайы ися 2-
дир.  Зярлярин  бир  тяряфи  цзяриндя  нюгтялярин  сайы 
1-дян  6-дяк  истянилян  рягям  ола  билдийиндян, 
мцвафиг  ъцтлярин  сайы 
6  ∙  6 = 36-йа  бярабярдир,  демяли,  ики  зяри  атаркян  ейни  тярздя  эюзлянилян 
елементар щадисянин цмуми мигдары 
36-дыр. Ъями цч щалда зярин цст тяряфиндяки нюгтялярин ъями 4-
дян  аз  олаъагдыр  (мцвафиг  ъцтляр  (
1;1), (1;2)  вя  (2;1)  олдугда).  Беляки,  ялверишли  елементар 
щадисянин  мигдары 
3-дцр.  Буна  эюря  дя  ики  зярин  атылдыьы  тягдирдя  йухары  тяряфлярдяки  нюгтялярин 
сайынын  ъяминин 
4-дян  аз  олмасы  ещтималы 
12
1
36
3 =
-я  бярабяр  олаъагдыр.  Беляликля,  дцзэцн  ъаваб 
(ч)-дир. 
 
 
8. Ədədi 4-ə bölərkən alınan qalıq 3-ə bərabərdir. Həmin ədədi 16-ya bölərkən qalıq aşağıda 
sadalananlardan hansına bərabər ola bilməz? 
a) 3 
b) 5 
c) 7 
ç) 11 
d) 15 
Bu tapşırığı  həll edərkən diqqəti sualın mənfi formada verildiyinə yönəltmək lazımdır. 
Deməli, bu tapşırığa cavab vermək üçün elə  ədəd seçilməlidir ki, verilən  ədədi 16-ya bölərkən 
alınan qalıq olmasın. Əvvəlcə qalığı 16-ya bölərkən nəyə bərabər olduğunu aydınlaşdıraq. 
Deyək ki, verilən  ədəd m-dir. Bu ədədi 4-ə bölərkən alınan qalıq 3-ə  bərabərdir. Bu o 
deməkdir ki, m ədəd əşyanı dörd-dörd düzdükdə 3 əşya qalacaqdır. Həmin əşyaları on altı-on altı  
düzərkən qalan əşyaların miqdarı m-i 16-ya böldükdə alınan qalıqdır. Əşyanı dörd-dörd düzərkən 1 
onaltılıq alınır. Dördlüklərdən onaltılıqlar düzəltdikdə, ya 3, ya 2, ya da 1 dördlük qalır, yaxud heç 
biri qalmır. Buna görə  də m ədədini 16-ya böldükdə alınan qalıq  ancaq                           
15
3
4
·
3
=
+
, 
11
3
4
·
2
=
+
, 
7
3
4
·
1
=
+
, 
3
3
4
·
0
=
+
 ola  bilər. Beləliklə, qalıq 5-ə  bərabər ola bilməz. Düzgün 
cavab (b)-dir 
 
 
 
9
.
  Düzbucaqlı formalı hovuzun dibinə üzlük çəkilməli idi. 4 saatlıq işdən sonra hovuzun 
dibinin bir hissəsi üzlük çəkilməmiş qaldı. O da düzbucaqlı formasında idi və uzunluğu hovuzun 
dibinin uzunluğundan 3 dəfə, eni  də  hovuzun dibinin enindən 3 dəfə az idi. 
 Əgər iş həmin sürətlə davam etdirilsə, hovuzun dibinin qalan hissəsinə üzlük çəkmək üçün neçə 
saat vaxt lazımdır? 
a) 0,5 
b) 1 
c) 1,5 
ç) 2 
d) 2,5 
4 saat işlədikdən sonra hovuzun dibinin üzlük çəkilmiş hissəsinin sahəsi bütövlükdə 
hovuzun dibinin sahəsində 9 dəfə az olacaqdır (çertyoja bax). Deməli, bütün işin 
9
1
 hissəsi 
görülməlidir, ancaq işin 
9
8
9
1
1
=
−
 
hissəsi görülmüşdür. Buna görə də qalan işlər üçün 8 dəfə az vaxt 
lazımdır. 4 saat :  8 = 0,5 saat. Beləliklə, düzgün cavab (a)-dır. 
 

---

 
51
Sərbəst iş üçün tapşırıqlar  
1. 
12 милйон 4 милйон 700 миндян:  
(f) 6,7 милйон чохдур 
(,) 7,3 милйон чохдур 
(z) 7,7 милйон чохдур 
(x) 8,3 милйон чохдур 
(l) 8,7 милйон чохдур 
 
2.
 Цч ядяддян биринъиси икинъидян ики дяфя артыгдыр, цчцнъц ядяд ися биринъи вя икинъи ядядлярин 
ъяминя бярабярдир. Цчцнъц ядяд икинъи ядяддян нечя дяфя артыгдыр? 
 
(f) 2‐ дяфя  
 
(,) 3‐ дяфя  
 
(z) 4‐ дяфя  
 
(x) 5‐ дяфя  
 
(l) 6‐ дяфя  
 
3.
 Ейни ъцр даш плитяляри сцтун щалында еля йыьмышлар ки, 
щяр  сцтунда  плитялярин  сайы  бярабяр  олмушдур  (чертйожа 
бах).  Ъями  ня гядяр плитя йыьмышлар? 
(a)
 24 
(b)
 48 
(z) 60 
(x) 144 
(l) 250 
 
4. 
Яэяр   
5
,
2
3
4
5
,
2
6
2
x
x
−
=
−
 
, онда x – 4 = 
(a)
 5 
(b)
 3 
(z) 2 
(x) –1 
(l) –2 
 
5. 
М нюгтяси АBC цчбуъаьынын АC тяряфиндя йерляшир. МА вя 
МB кясикляри бир-бириня бярабярдир. 
°
=
∠
40
A
, 
°
=
∠
35
C
. 
MBC
∠
 няйя бярабярдир? 
(a)
 55° 
(b)
 60° 
(z) 65° 
(x) 70° 
(l) 75° 
 
6. 
a
 еля ядяддир ки, 
a
a
3
5
2
18
+
>
−
-дыр. 
a
3
 садалананлардан щансына бярабярдир?
 
(a)
 7,5 
(b)
 8 
(z) 8,5 
(x) 9 
(l) 9,5 
 

---

 
52
7. 
Рягямлярля: 1, 2 вя 4 мцмкцн олан щяр онлуг кясри еля йазмышлар ки, щяр онлуг кясри йазаркян 
щяр цч рягямдян – щяр бириндян анъаг бир дяфя истифадя етмишляр. Алынмыш онлуг кясирлярдян ян 
бюйцйц ян кичикдян ашаьыдакы гядяр артыгдыр:  
(f) 40,86 гядяр  
(,) 35,34 гядяр  
(z) 29,7 гядяр  
(x) 26,34 гядяр  
(l) 22,86 гядяр  
 
 
8. 
m -ин цчдя бири n -дян n -ин 10%-и гядяр артыг олдугда,  
=
− n
m
 
(a)
 1,1n 
(b)
 2,3n 
(z) 2,6n 
(x) 3,2n 
(l) 29n 
 
 
9. 
Лийа акварел бойа иля портрет, натцрморт вя пейзаж чякди. Сонра щяр цч жанрдан бир рясми йаьлы 
бойаларла чякди. Она щяр цч жанрдан бир-бир рясми сярэийя чыхармасыны тяклиф етдиляр, анъаг бу 
рясмлярдян щеч олмазса, бири акварелля чякилмиш олмалы иди. Рясмляри сечмяк цчцн онун нечя 
варианты вардыр?
   
 
(a)
 3 
 
(b)
 4 
 
(z) 5 
 
(x) 6 
 
(l) 7 
 
 
10. 
Ряфдяки китабларын 
9
2
 щиссяси инэилис,  
3
2
 щиссяси ися эцръц дилиндядир. Бунлардан ялавя ряфдя рус 
китаблары да вардыр. Онларын сайы эцръц китабларынын сайындан 30 нцсхя аздыр. Ряфдя рус дилиндя ъями 
нечя китаб вардыр? 
 
(a)
 6 
  
(b)
 9 
 
(z) 12 
 
(x) 15 
 
(l) 20 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---