106
Ki
alimi tutub, atd
ın rəfiqa?»
Dedi: «O, öz kilimini qoruyur,
Bu çal
ış
ır xilas etsin ğəriqi»
*
38. Hekayət
Bir sərxoş gənc yol kənar
ında yatm
ış, özündən bixəbər yerə
sərilib qalm
ışd
ı. Bir abid oradan keçərkən bu iyrənc mənzərəyə nəzər
sald
ı. Gənc məstlik yuxusundan baş qald
ıraraq bu ayəni oxudu: –
Mömin adamlar iyrənc şeylərin yan
ından keçərkən,
kəramət edib onu
görməməzliyə vurarlar...
Şer
Günahkar görəndə eybini açma,
Daima səbirli, mərdanə ol sən.
Bir nöqsan görsən də mənim işimdə,
Olmazm
ı lütfünlə onu örtəsən?
Şer
Hər günah edəndən sən üz döndərmə,
Ona əfv edənlər kimi sal nəzər,
Mən əgər cavanmərd deyiləm işdə.
Sən mərd ol, kərəmlə bir qayğu göstər.
39. Hekayət
Bir dəstə əyyaş bir dərvişlə sözə gəldilər, ağ
ızlar
ına gələn
nalayiq söyüşlər söyüb onu əzişdirdilər. Dərviş şikayət üçün
mürşüdün yan
ına getdi, baş
ına gələni nəql etdi.
Dedi: –
Ey oğul dərviş xirqəsi razıl
ıq, dözümlük libas
ıd
ır, onu
geyən hər zülmə qatlaşmal
ıd
ır, əks halda dərvişliyi tərk edib xirqəni
ç
ıxartmal
ıd
ır.
Beyt
*
ьяриг – Суда боьулан
107
Ümman bir daş ilə heç dalğalanmaz,
Arif inciyərsə, dayazd
ır-dayaz.
Şer
Bir zərər dəyərsə sənə səbr elə,
Əfv
ilə günahdan təmizlənərsən;
İndi ki, hər şeyin sonu torpaqd
ır,
Torpaq tək sakit qal, elə indidən.
40. Mənzum hekayət
Sənə bir hekayət söyləyim dinlə,
Bağdadda deyişdi bayraq pərdəylə
Bayraq öz al
ından edib şikayət
Pərdəyə ac
ıqla dedi nəhayət
«Bizki,
hər ikimiz mərdü mərdana,
Xidmət eləyirik eyni sultana.
Neçün dincəlmirəm xidmətdə bir -an,
Səfərdə puç olur ömrüm hər zaman.
Sən isə bilmirsən əziyyət, hasar,
Nə səhra görürsən, nə toz, nə qubar,
Belə ağ
ır ikən mənim xidmətim,
Bəs neçün sən qədər yoxdur hörmətim?
Sən gözəl bəndələr qucağ
ındasan,
Səninlə əl verir hər nazl
ı canan.
Mən isə gəzirəm hey əldən-ələ.
Çöllərdə sərkərdan qalm
ışam hələ»
Dedi: «Mənim baş
ım asitandad
ır.
Lakin sənin baş
ın asimandad
ır.
Kim biça
boynunu dik tutsa hər an,
Gəzər boyunlarda belə sərkərdan».
41. Hekayət
Ariflərdən biri bir pəhlivan
ı hirslənmiş və ağz
ı köpüklənmiş
görüb soruşdu:
–Buna nə olubdur?
Dedilər:
108
–Filan adam onu söyübdür.
Arif adam dedi:
–Bu necə işdir ki, bu yaramaz min batmanl
ıq daş
ı götürə bilir,
lakin bircə sözü götürə bilmir?
Şer
Sən, gücündən dəm vurub, demə «cavanmərdəm mən»
Mərdlik deyil nəfsinə qul olub aciz durmaq.
Hünərin var şirin et bir ağ
ız
ı, yoxsa ki,
Cavanmərdlik
deyildir ağıza zərbə vurmaq.
Şer
Birisi filə də qalib gəlirsə,
O, hələ qəhrəman cavan deyildir.
Torpaqdan yoğrulmuş insan
ın zat
ı,
Təmkini olmasa, insan deyildir.
42. Hekayət
Bir böyük adamdan Səfa qardaşlar
ın
ın
70
xasiyyətlərini soruşdum.
Dedi:
–Ən az
ı odur ki, dostlar
ın
ın xeyrini öz şəxsi mənafelərindən üs-
tün tutarlar.
Alimlər deyiblər: «Yaln
ız öz hay
ına qalan qardaş, nə qardaşd
ır,
nə yoldaş».
Beyt
Yol yoldaş
ı tələsərsə,
qoy o getsin, sən dincəl,
Sənlə dostluq etməyənə, sən də ürək vermə, gəl.
Beyt
Dəyanət görməsən əgər qohumdan,
Q
ıs
ırl
ıq yaxş
ıd
ır belə doğumdan.
109
Yad
ımdad
ır, müddəilərdən birisi mənim bu beytimə etiraz edib
dedi ki, allah öz müqəddəs kitab
ında rəhmsiz olmağ
ı qadağan etmiş,
yax
ın adamlar
ı sevməyi buyurmuşdur, sənin dediklərin isə bunlara
ziddir.
Dedim qələt edirsən, Quranda deyilmişdir:
«Əkər ata-anan çal
ış
ıb bir şeyi mənə şərik qoşmağa səni vadar
etsə, onlara itaət etmə!»
Beyt
Haqq
ı yad etməyən min qohumdansa,
Xoşdur bir yad dosta ürək bağlansa.
43. Mənzum hekayət
Bağdadda çox zərif bir qoca vard
ı,
Q
ız
ın
ı bir başmaq tikənə verdi.
Q
ız
ın dodağ
ın
ı o kobud, nadan;
Elə sordu ondan axd
ı q
ız
ıl qan
Səhəri atas
ı bu hal
ı görçək,
Damad
ın yan
ına yola düşdü tək.
Soruşdu: «Ay alçaq, bu necə dişdir?
Dodaq çeynəyirsən, bu necə işdir?»
Bunu zarafatla deməyirəm mən.
Şuxluğu ataraq ciddini al sən.
Təbə hakim olsa
pis xislət, inan,
Ölüncə o şəxsin ç
ıxmaz can
ından.
44. Hekayət
Bir fəqihin həddən art
ıq çirkin bir q
ız
ı vard
ı. Cehiz, var-dövlətə
baxmayaraq, q
ız
ın
ı alan olmurdu.
Beyt
İpək də, xara da çirkin görünər,
Çirkin bir gəlinə örtülsə əgər.
Nəhayət, q
ız
ın
ı bir kora vermək məcburiyyətində qald
ı. Nağ
ıl