Microsoft Word Sehra savashi son son doc
Yüklə 399,87 Kb. Pdf görüntüsü
|
Vaqif Sultanlı 64 cərə, yaxud dəlik tapmadığı üçün təkrar qapının önünə dön- dü. Qoca qəribə, anlaşılmaz hisslər keçirirdi. Qapı bağlı olsa da, o, dəyirmanın içərisini aydınca görür, hətta içəridə başqa bir qapı da olduğunu və həmin qapının hansı səmtdə yerləşdiyini hiss edirdi. Düzün-dünyanın bu səmtində, insan ayağının çoxdan kəsildiyi bir məkanda, xaraba dəyirmanda kiminsə olduğu- nu düşünmək ağlasığmazdı, ancaq qənaətlərinə əmin olmaq üçün çiyni ilə qapını itələdi. Qapı rəzəsindən qoparaq gu- rultu ilə aşdı və aşan qapının qopardığı qatı toz dumanı bir müddət içərini görməyə imkan vermədi. Toz dumanının yatması üçün bir qədər gözlədi və son- ra yıxılmış ağac qapının üzərindən adlayaraq içəri girdi. Dəyirman bomboş idi və buraya uzun müddət ayaq basıl- madığını divarları örtən çirkli, pırtlaşıq hörümçək torların- dan, döşəməyə çökmüş qalın toz yığınından hiss etmək mümkün idi. Sanki ayaqlarının altından yer çəkiləcəkmiş kimi qorxaq addımlarla irəli yeriyərək dəyirman daşlarına yaxın- laşdı. Daşlar nə zamandan bəri fırlanmadığından üstü tozla, qumla, quş peyinilə örtülmüşdü. Dəyirmanın çalovu ya- nında yerdə bir insan skeleti düşüb qalmışdı. Skeletin əy- nindəki paltar çürümüş, parça-parça daş döşəməyə tökül- müşdü. Qoca bunun dəyirmançı olduğunu düşündü. Bir müddət dayanıb onun skeletinə tamaşa elədi. * * * Gözləri dəyirmanın divarları boyu gəzdi. Düz irəlidə, dəyirman daşlarının sağ səmtində balaca, ensiz bir qapı Səhra savaşı 65 gözə dəyirdi. Bu, dəyirmanın içərisinə girmədən, hələ ba- yırda ikən hissləri, duyğuları ilə qavradığı həmin qapıydı; qapının o üzündə nə olduğunu bir an öncə bilmək üçün hə- yəcanla irəli yeridi. Elə bil içərisində hansı bir qüvvəsə inadla, ehtirasla onu irəli, qapının o biri üzünə itələyirdi. Qapını açanda qəfildən qara, tükləri tökülmüş bir qar- ğa pırıltı ilə pəncərə yerindən uçub getdi. Qarğa havaya qalxandan sonra dəyirmanın üstündə dövrə vuraraq həyəcanlı səslə bir neçə dəfə qarıldadı, sonra elə qarıldaya- qarıldaya uçub gözdən itdi. Gördüyü mənzərədən çaşıb qalmış, qəfil yuxudan oyanaraq acı gerçəkliyə yuvarlanan insan kimi özünü itirmişdi. İndiyəcən yaşamadığı bambaşqa bir dünya ilə üz- üzə qalıbmış kimi gözlərinə toxunan hər şeyə heyrətlə baxır, yaddaşında dəyişən, başqalaşan dünyanın məğzini, mənasını anlamağa çalışırdı. Pırıltı ilə uçub gedən qarğanın ardınca baxarkən göz- ləri divardakı qəribə bir mozaikaya sataşdı. Divar boyu lay daş lövhə üzərində oyma üsulu ilə işlənmiş, hər şeyin boz rəngə çaldığı mozaikada yolayrıcı təsvir olunmuşdu. Dörd tərəfə uzanan yolların ayrıcında hansı səmtə gedəcəyini müəyyənləşdirə bilməyən, atının yüyənini çəkib saxlamış qoca bir süvari canlandırılmışdı. Yolların dördü də tutqun rəngdə çəkilmişdi. Bütün yolların başlanğıcında ayaq, so- nunda isə insan kəlləsi təsvir olunmuşdu. Qarşı tərəfə çevrilərkən bu divarda da enli daş lövhədə eynən buna bənzər yolayrıcı təsvir olunduğunu görəndə bir anlığa duruxan kimi oldu. Hər iki mənzərəyə təkrar-təkrar göz gəzdirdi. Oyma təsvirlərdə fərq sadəcə atlının duruşun- da idi. Hər şəkildə atlı bir yola sarı boylanırdı. Vaqif Sultanlı 66 Sonra qoca otağa başdan-başa göz gəzdirərək bütün divarlarda eyni təsvirin işləndyini gördü. Hamısında da yol- ayrıcı təsvir olunur, bütün yolların sonu eyni cür tamamla- nırdı. Hər bir təsvirdə atlı üzünü bir yola dikib dayanmışdı və təsvirləri fərqləndirən cəhət də yalnız bundan ibarət idi. Oyma təsvirlər o qədər təbii idi ki, qoca bunun canlı lövhə deyil, hansısa sənət əsəri olduğuna inana bilmirdi. Naxışlar son dərəcə zərif cizgilərlə işləndiyindən tamaşa et- dikcə onu yaradanın qüdrətinə heyran olmamaq mümkün deyildi. Burada sadəlik mühafizə olunmaqla yanaşı, həm də insanı özünə cəlb edən qeyri-adi nə isə gizlənirdi. Həm də oyma naxışlar hansı tənasübləsə biri-birinə elə bağlanmışdı ki, onları gözdən keçirərkən daş ilmələrin cazibəsindən qopmaq olmurdu. Oyma təsvirləri seyr etdikcə dünyanın başdan-başa sirr içində olduğu bir daha zehnindən axıb keçirdi. Elə bil oymaçı usta yaratdığı bu əsərlə kainatın böyüklüyünü, hü- dudsuzluğunu, ya bəlkə zamanların yolayrıcı fonunda in- sanın xoşbəxtlik axtarışlarının səmərəsizliyini əks etdirmək niyyəti izləmişdi. Ancaq sadəcə bunumu canlandırmaq istə- mişdi?.. Qoca divarlara həkk olunan mənzərənin hansı mənalar kəsb etdiyini anlamaq üçün oyma təsvirlərə müxtəlif səmt- lərdən dönə-dönə baxır, onların arasındakı bağlılığın sirrini bilmək istəyirdi. Döşəməsi, divarları və tavanı biri-birinə bənzəyən ya- rımqaranlıq hücrədə divar boyu qabaqlarında tabaq olan insan skeletləri sıralanmışdı. Gildən bişirilmiş, yastı, dayaz tabaqların içərisində hərəsi bir rəngə çalan yumru çay daşları qəribə bir simmetriya ilə düzülmüşdü. Ancaq gil tabaqlardakı daşların düzülüşü eyni cür deyildi, biri-birin- Səhra savaşı 67 dən xeyli seçilirdi. Lap yuxarı başda, iki sıranın ortasında skeleti düşüb qalmış şəxs çox güman ki, məclisin aparıcı- sıydı. Qoca sanki tilsimə düşübmüş kimi ətrafı heyrət içəri- sində gözdən keçirirdi. O, döşəmədən tutmuş tavana qədər gözlərinə toxunan hər nişanədə gördüyü bu mənzərənin ar- xasında gizlənən sirri, müəmmanı anlamağa, özü üçün açıb-aydınlaşdırmağa çalışırdı. «Görəsən, ondan öncə dəyirmanın qapısını bir kimsə açaraq bu otağın sirri ilə maraqlanmışdımı? Yoxsa, buraya ilk dəfə qədəm qoyan, bu sirrlə, müəmma ilə üz-üzə qalan o idi?». O, dönə-dönə yastı gil tabaqlardakı daşların nizamına tamaşa edir, onların nə üçün məhz bu cür düzüldüyünü an- lamağa çalışırdı. Daşların düzülüşü ona o qədər sirli gəlirdi ki, sanki naməlum bir əlifbada, anlamadığı dildə yazılmış hansısa daş kitabədəki mətni oxumaq istəyirdi. Ona elə gə- lirdi ki, dəyirmanın yuxarı başındakı bu uzunsov hücrədə baş verənlərin, olub-bitənlərin sirri, müəmması tabaqlardakı daşların simmetriyasında gizlənir. Qabaqlarında gil tabaq divar boyu sıra ilə oturduqları yerdəcə dünya ilə vidalaşaraq skeletə çevrilmiş bu insanlar nədən dəyirmanın içərisindəki hücrəyə sığınmışdılar? Bu insanların, burda olub bitənlərin dəyirmanla nə əlaqəsi ola bilərdi? Qəribədir, görən indi quruca skeletlərə çevrilmiş bu insanlar son dəfə nəyi müzakirə etmiş, hansı məsələ ilə bağlı fikir mübadiləsi aparmış, sonda nə qərara gəlmişdilər? Başladıqları müzakirələri sona catdıra bilmişdilərmi? Yox- sa, hər şey sona varmadan, tamamlanmadan, yarımçıqmı bitmişdi? Onları narahat edən, bir yerə yığışaraq yastı gil tabaqların ətrafında götür-qoy etməyə sövq edən nə idi be- lə? Bəs eynı vaxtda dünyanı tərk etmələrinin bəlli bir Yüklə 399,87 Kb. Dostları ilə paylaş:
|