Microsoft Word Shehriyar Chapa doc
Yüklə 461,91 Kb. Pdf görüntüsü
|
Ş ə h r i y a r v ə z ə m a n ə m i z 59
şəxsiyyəti və sənətinə özünəməxsus baxışı ifadə edən “Mövlana Şəms Təbrizinin xanəgahında (Mövlana günü münasibətilə)” adlı iri həcmli şeiri xüsusi diqqətə və söhbətə layiqdir. Məsnəvi formasında və «Məsnəvi» bəhrində (bu da onun bəzi misralarını olduğu kimi şeirə daxil etməyə imkan vermişdir) yazılmış 123 beytlik bu şeiri Şəhriyar Mövlananın 750 illik yubileyinin qeyd olunduğu günlərdə qələmə almışdır. Qeyri-adi romantik pafosa malik şeirin süjeti Şərq poeziyasında özünəməxsus ənənəsi olan «ruhların görüşü» motivi üzərində qurulmuşdur: Şəhriyar belə hesab edir ki, Mövlana dünyanın hər yerində anılsa da, onun ruhu cismani həyatında olduğu kimi Şəmsi axtarmalı və deməli, Təbrizə gəlməlidir. Şair ən incə detallarına qədər xəyalında canlandırdığı bu gəliş münasibətilə Şəmsin qurduğu məclisə Şərqin ən böyük söz və fikir adamlarını toplayır. Burada kimlər yoxdur?! Qəzzali və İbn Sina, Rudəki və Firdovsi, Əbu Səid Meyhəni və Xəyyam, Sənayi və Əttar, Xaqani və Nizami, Əmir Xosrov və Feyzi, Mahmud Şəbüstəri və Hümam M ə s i a ğ a M ə h ə m m ə d i
60 Təbrizi, Sədi və Hafiz, Cami və Nemətullah Vəli, Saib Təbrizi və Şeyx Bəhayi... Şəhriyar məhz bu nəhənglər içərisində Mövlanaya (və Şəmsə) qiymət verməyə çalışır, onu təkcə fars şeirinin korifeyləri Firdovsi və Sədidən deyil, hətta çox sevdiyi Nizamidən də üstün tutur. Onu da yada salaq ki, Şəhriyar nəinki fars dilində yaratdığı əsərlərlə bu dilin ən böyük ustadlarının qarşısına çıxan, eləcə də «mədəni müstəmləkəçilik» (Cəlal Ale-Əhməd) siyasəti nəticəsində bir çeşmə halına salınmış türk (Azərbaycan) dilini yenidən dəryaya çevirən qüdrətli söz ustası idi, həm də Şərq ədəbiyyatının, xüsusən farsdilli poeziyanın böyük bilicisi idi (misal üçün, onun klassik farsdilli şeirdə ədəbi məktəblər və bədii üslublar barədə fikirlərini xatırlayaq). Bu mənada şeirin sonunda «Məsnəvi» və Mövlana-Şəms münasibətləri barədə şairin dedikləri bütün poetik biçiminə baxmayaraq, ciddi elmi əsasa malikdir və Mövlana yaradıcılığının adekvat dərkindən qaynaqlanır. Bütün bunları nəzərə alaraq, şeirin farscadan filoloji tərcüməsini zəruri izahlarla birgə oxuculara təqdim etməyi lazım bildim.
Ş ə h r i y a r v ə z ə m a n ə m i z 61
Hər an onların qanadlarının səsi eşidilir, Ey can, gəl onları qarşılamağa gedək! Dilbərlər məkanına gələn karvan yetişir, Bu da hər an mənə bir hal bəxş edir. Dəvəçilərin hay-küyünü eşit, Oxuyanların «Şur» və «Şahnaz»ını dinlə! Ariflərin karvanı qatar bağlayıb Yol azuqəsi ilə bizə sarı gəlir. Zınqırovların səsi arabir eşidilir, Elə bil [dəvələr] nəfəslərini sayırlar. Deyəsən, karvan dayandı, fikir ver, Mollanın (Ruminin) sədasıdır, ey ürək, qulaq as: «Təbriz şəhəri dilbərlər məkanıdır, Ey sarvan, dəvələrin yükünü aç!» 1 Təbriz şəhəri müşk ətirli bir diyardır, Şəmsin beşiyi, Mövlananın Kəbəsidir. Ey karvan, xoş gəlmisən, içəri keç! Ey bizim ürəyimizin ipinə bağlanmış, içəri keç! M ə s i a ğ a M ə h ə m m ə d i
62 Bu gecə şəhərimiz çıraqban olub, Səmadakı Günəş qonaq qəbul edir. Gecə hara, Günəşin qonaqlığı hara? Yarəb, bu yuxuda baş verir, yoxsa oyaqlıqda?! Bizim şəhərimiz sevinclə dolub, Bəh-bəh, Mövlana Təbrizə gəlib! Bu gecə o dilbər bizim şəhərimizdədir, Bu xoşbəxtlik bizim üçündür. Orada 2 bizim Şəms üçün ev sahibi olan kəs Burada bir gecəlik bizim Şəmsin qonağıdır. Budur, eşq sultanı qapıdan içəri girir, Afərin sənə, ey eşqin sonsuz gözəlliyi! Göz üstə yerin var, ey əziz can, Can sənə qurban, ey əziz qonaq! Sən bizim viranə könlümüzdə xəzinəsən, gəl! Baxmayaraq ki, aləmə sığmırsan, gəl! Gəl, ey bizim Günəşə pərəstiş edən Ayımız! 3 Ey bizim Mövlana Cəlaləddinimiz! Ş ə h r i y a r v ə z ə m a n ə m i z 63
Biz hamımız balıq, sən bizim dəryamızsan! Sən bizim dinimizin, dünyamızın abrısan! Sədi söz xəzinəsi, sən söz dəryasısan, O dənizdirsə, sən okeansan! Firdovsinin şöhrəti nə qədər ucalsa da, Sənin qarşına çatanda əlini açar! Nizami xalis qızıla naxış vursa da, Sənin yanında xalis qızılı dəyərini itirər! Ey aşiqlər, canınızın ağuşunu açın, Əsrlərin şövqündən doğan göz yaşlarını dərya edin! Vəhdət dənizinin balığı gəlir, Övliyalıq ölkəsinin şahı gəlir! Bu gecə, ey təbrizlilər, qeyrət göstərin, Mərifətin qolunu çırmalayın! Yeddi əsrdir ki, onun şəkərini yeyirik. Barı bir gecə də biz onu qonaq edək! Ərş sakinləri bizim qonağımızdır, Müqəddəslər bizim süfrəmizin başında oturub! Yüklə 461,91 Kb. Dostları ilə paylaş:
|