Microsoft Word siyaset II cild rtf
Siyasi inkişafa nail olmaq məqsədilə siyasi vasitələrin
Yüklə 4,96 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Siyasi inkişafa nail olmaq məqsədilə siyasi vasitələrin sayının artırılmasının əsasları
72
sayının artırılmasının əsasları Siyasi inkişaf zamanı siyasi vasitələrin sayının artırılması zəruri tələbata çevrilir. Siyasi inkişafa siyasi vasitələrin güclü və məqsədyönlü fəaliyyəti ilə nail olmaq olur. Canlı və cansız siyasi vasitələr birgə şəkildə iştirak edirlər. Canlı siyasi vasitələr cansız siyasi vasitələrdən öz hərəkətlərini müəyyən etmək və qaydalar yaratmaq üçün istifadə edirlər. Cansız siyasi vasitələrin hərəkətə gətirilməsi və canlı siyasi vasitələr tərəfindən təsirlərə məruz qalması nəticəsində cansız siyasi vasitələr forma və məzmun baxımından dəyişikliklərə məruz qalır. Dəyişikliklərə təsir göstərən amillər içərisində maraq, tələbat mühüm rol oynayır. Maraq və tələbatın təmin olunması istiqamətində normaların yaradılması tələb olunur. Normaları əks etdirən sənədlər də maraq və tələbatın mövcud olduğu zamana müvafiq olaraq dəyişikliyə məruz qalır. Bu zaman həm də siyasi vasitələrin sayı çoxalır və ya müxtəlif ölçülü bir neçə sayda cansız siyasi vasitələr birləşərək böyük siyasi vasitələrə çevrilir. Siyasi inkişaf zamanı siyasi vasitələr olan siyasi qurumların da sayının artırılması zərurətə çevrilir. Belə ki, müxtəlif məzmunlu və formalı siyasi vasitələri artırmaq və hərəkətə gətirmək üçün canlı siyasi vasitələr tələb olunur. Müxtəlif sahələri bilən siyasi şəxslərin çoxluğu aidiyyatı sahələrdə siyasi vasitələrin sayının çoxalmasına gətirib çıxara bilər. Şəraiti düzgün dəyərləndirən və dərk edən “beyinlər”in çoxluğu siyasi hadisələri istiqamətləndirmək üçün qaydaların- normaların yaradılmasını təmin edir. Belə ki, həmin siyasi şəxslərin hərəkətləri sayəsində cansız siyasi vasitələrin (sənədlərin) sayı çoxaldılır. Siyasi şəxslərin hərəkət istiqamətləri və bu istiqamətdə fəaliyyət göstərmələri həmin istiqamətdə siyasi vasitələrin sayının çoxaldılmasına səbəb olur. Siyasi vasitələr çoxaldıqca siyasi hadisələrin sayı da çoxaldılır. Nəticədə siyasi hadisələrin təsirləri də artır. Siyasi təsirlər artdıqca cəmiyyətdə digər siyasi vasitələrin emosiyaları (həyəcanları) da artır. 73 Beləliklə, hərəkətlərin sayı artırılır. Çoxaldılmış hərəkətlər çoxlu sayda siyasi vasitələrin sayının artmasına xidmət edir. Siyasi vasitələrin sayının çoxalması təbii olaraq siyasi hərəkat və axınların meydana gəlməsini zəruri edir. Siyasi hərəkat və axınların sayının çoxluğu və həcminin böyük olması, eləcə də siyasi hərəkatların məqsədyönlü şəkildə mövcudluğu siyasi inkişafı zəruri edir. Hər bir hərəkat siyasi vasitələrin axın qatının, təbəqəsinin əmələ gəlməsini zəruri edir. Siyasi vasitələrin çoxaldılması siyasi şəxslərin bu vasitələr üzərində təsiretmə imkanlarını artırır və təsir amili bir növ zərurətə çevrilir. Məsələn, qəbul edilən sənədlərdə göstərilən normaların yerinə yetirilməsi zərurəti yaranır. Siyasi şəxslər, siyasətin subyektləri həmin normaların yerinə yetirilməsini özlərinin başlıca vəzifə və öhdəlikləri hesab edirlər. Normaların yerinə yetirilməsi zərurəti əlavə vasitələrin meydana gəlməsinə səbəb olur. Məsələn, iqtisadi və sosial sahədə dövlət proqramlarında göstərilən normaların icrası nəticəsində zaman-zaman əlavə siyasi vasitələr meydana gəlir ki, bu siyasi vasitələrin sayının çoxaldılması da siyasi inkişafın əsaslarını təşkil edir. Siyasi inkişaf zamanı siyasi vasitələr məqsədyönlü şəkildə sürətlə hərəkət edərək və etdirilərək
yaranması ilə müşahidə edilir. Buna siyasi inkişaf dalağaları da demək olar. Siyasi inkişaf vəziyyətində siyasi vasitələrin törətdikləri siyasi hadisələrin təsir dərəcələri daima artan templə müşahidə olunur. Siyasi inkişaf zamanı siyasi vasitələrin sayının çoxaldılmasının zəruri əsaslarını qısa olaraq aşağıdakı şəkildə qeyd etmək olar: -siyasi fəaliyyət ümumilikdə siyasi vasitələrin hərəkəti nəticəsində meydana gəlir. Siyasi vasitələrin sayının çoxaldılması siyasi vasitələrin hərəkət dairəsini genişləndirir; -siyasi vasitələrin çoxaldılması ilə siyasi subyekt və obyektlərin sayı çoxaldılır ki, nəticədə törədilən siyasi hadisələrin sayının çoxluğu siyasi təsirlərin genişlənməsinə səbəb olur;
74 -siyasi vasitələrin çoxaldılması sayəsində siyasətin subyektləri arasında münasibətlərin sferası da genişlənir; -siyasi vasitələrin çoxaldılması sayəsində siyasi vasitələrin idarə olunması məsələləri və idarə olunması zərurəti meydana gəlir;
-siyasi vasitələrin (canlı və cansız) sayının çoxaldılması ilə siyasi sistemin ünsürlərinın (elementlərinin-komponentlərinin) sayı çoxalır və siyasi sistemin subyektlərinin də sayı artır. Çoxlu sayda siyasi qurumu olan siyasi sistem isə möhkəm və dayanıqlı fəaliyyət göstərir; -siyasi vasitələrin sayının çoxaldılması və qarşılıqlı hərəkət etmələri siyasi mühitin daha da zənginləşməsini zəruri edir, siyasi mühiti çoxçalarlı və rəqabətli edir; -siyasi vasitələrin sayının çoxaldılması siyasi sistemin fəaliyyət mexanizminin daha da güclənməsini təmin edir; -siyasi vasitələrin sayının çoxaldılması nəticəsində birləşmə proseslərinin nəticəsi olaraq böyük siyasi təsirlər törədəcək siyasi vasitələrin meydana gəlməsini zəruri edir; -siyasi vasitələrin sayının çoxaldılması maraqların sayının çoxaldılmasını zəruri edir ki, maraq obyektlərinin çoxluğu da siyasi vasitələrin sistemli olaraq hərəkət etməsini şərtləndirir; -siyasi vasitələrin sayının çoxaldılması siyasi hərəkətlərin istiqamətlənməsinin əsaslarını təşkil edir ki, istiqamətlənmiş və ardıcıl olarq sürətlə törədilən siyasi hadisələr isə davamlı siyasi təsirlər göstərir. Nəticədə cəmiyyətdə siyasi inkişafın sürətli gedişatı təmin edilir. Siyasi inkişaf naminə vasitələrin sayının çoxaldılmasında ekstensiv (keyfiyyətcə deyil, yalnız kəmiyyətcə artan, genişlənən) proseslər yox, intensiv (səmərəli, faydalı) proseslər tələb olunur. Siyasi inkişaf zamanı siyasi hadisələrə cavab verən başqa siyasi hadisələrin törədilməsinin əsasları
Siyasi inkişaf prosesləri nəticəsində siyasi hadisələr bütün əlaqəli sahələrdə sürətlə törədilir. Siyasi hadisələrin bir Yüklə 4,96 Mb. Dostları ilə paylaş:
|