89
Söylə, nə göstərim bu günə dair?
Könüllər sərbəstdir, duyğular azad...
Bu yeni dünyanın yolçusu - şair
Dərdli günlərini heç edərmi yad?
Budur bax, gözlərim qəlbim kimi şən,
Bütün kainatım, bütün varlığım,
Sanasan çiçəkli, güllü bir gülşən...
Bitib-tükənməyir bəxtiyarlığım.
ndi mən ömrümün bahar çağları
Bilmədiklərimi bilirəm burda;
Könlüm çox axtarır uca dağları,
Bir gün dönəcəyəm çıxdığım yurda...
1929, 26 noyabr
90
KONSERT AXŞ AMI
Gecəydi...
Moskva hər günkü kimi
insan dalğasilə dalğalanırdı.
Kim bilir, fikrim
nələr düşunürdü, nələr anırdı?
Yorğun-arğın insanlar
işdən sonra
Yığışmışdı, divarları
daş aynalı bir salona
Konsert olacaq!..
Ömrün varlığını izləyən şair
bu günə dair
nə isə düşünürdü haman salonda.
Bu axşam onda
büsbütün başqa bir həyəcan vardı,
Həyata çox sağlam inamı vardı.
Bu aralıq
Bütün varlığilə gümrah, qayğısız,
səmimi bir qız
ona yaxınlaşaraq.
-Bayaq sizi göstərəmk arkadaşım səylədi ki,
O sadə gənc uzaqlardan, Şərq əlindən qonaq gəlmiş;
Məqsədiniz bu torpaqdan qüvvət alıb dönmək imiş.
Söyləsəniz çox xoş olar, düzmü onun dedikləri?
Hansı qüvvət, hansı məqsəd bu yerlərə çəkdi sizi?
Düşündürün bu xüsusda, azca əyləndirin bizi.
Ş
air:
- O yerdə ki, günəş gülər, dəniz gülər, göy gülər,
O yerdə ki, sarı bülbül yaz gününü qarşılar,
O yerdə ki, quşlar oxur, söylənilən türkülər,
Andırır ki, o torpağın zəngin təbiəti var;
Axşamları, səhərləri çox xoş olur, o diyar –
Hər könülə ilham verər, hər yolçunu saxlayar.
91
O, Qafqazdır ki, şairlər vurulmuşdur nazına,
Könül oynar ixtiyarsız təbiətin sazına.
- Heç anırmı xatiriniz o nəşəli günləri?
Sıxılırm! varlığınız?
- Heç sormayın onu siz!
Yenə dalğın xəyalımdan nələr keçdi bilsəniz!
O zaman ki, çiçəklərin arasında bəxtiyar
Dolaşırdım öz-özümə, coşub əsdikcə ruzgar;
O zaman ki, məni Günəş salamlardı yar kimi,
Çırpınardım ürəyimdə bir xəstəlik var kimi...
O zaman ki, qarlı dağlar örtünərdi dumana,
Dənizlərin dalğasından səs düşərdi ormana,
Uca, qorxunc qayalardan ilham alib yazardım;
Qaranlıqlar çökən zaman düz yolumu azardım;
Gecələrdim təbiətin qucağında çox zaman,
Mən nə idim, bir çöl quşu...
- Çöldə yaşarmı insan?
- Köçəridir xalqımızın çox hissəsi əzəldən,
Nə söylədimsə doğrudur, yaratmadım bunu mən.
Günəş azca qızan kimi çəkilərdik bağlara,
Dağlar bizə mehribandır, sığınaraq dağlara.
Üç ay yayı keçirərək göy yaylaqlar başında,
Yurd salırıq o yerlərin torpağında, daşında.
Ş
ahinlərin qıy vurması, buludların axması,
Uzaq-yaxın üfüqlərdə şimşəklərin çaxması,
Ürəklərə naşə səpər, könül səadət izlər;
O yerlərdə cana gələr sarı, solğun bənizlər...
Nə zaman ki, arabalar köç yoluna düzülər,
Kəndli yoldaş əkinindən, biçinindən üzülər,
Yazlıq əkin işlərini unudurlar tamamən.
Yaşamışıtm dönə-dönə çox görmüşəm bunu mən.
Tarladakı sünbülləri dənlər köçəri quşlar,
Gecələr çox səssiz olur, yalnız ular bayquşlar.
Yayın orta aylarında gün otları yandırır,
Hərəkətsiz o təbiət məzarlığı andırır.
92
Salon səssiz bir hal aldı, hərəkətdən əsər yox.
Səhnədəki oynaq bir gənc söyləyirdi monoloq:
- Buludlar oynaqdır, sanma şaşqındır.
Dənizlər dalğalı, sular daşqındır;
Həyat dedikləri hərəkətdədir,
Bu ölməyən qanun təbiətdədir.
Fikirlər, duyğular, əməllər hər an
Dönər, təzələnər, çünki hər insan,
Dünyada hər könül yüksəliş arar,
Varlığın nə ilki, nə axırı var.
1929
93
Ə
MƏK VƏ TƏB ƏT
Günəş doğub yayılmadan qayaları dələrək
Balta vurar, külüng çalar yorulmayan qolları.
Elektrik qüvvəsindən min bir cana gələrək,
O hazırlar yer altında şöməndüfər
*
yolları.
Sonra qatar sürətilə trak... trak... tra... rak...
Elçiləyər uzaqları dağı, daşı yırtaraq.
Quş qonmayan o dağlar ki, nərəsindən yıxılar,
Buludların rəngi qaçar bu sürətin səsilə;
Nə yoruldum söyləyər o, nə də qəlbi sıxılar,
Yıxar, qurar təbiəti bu günün nəğməsilə.
O bilir ki, döyünməyən, hərəkətsiz bir ürək,
ztirablar keçirirkən mumlar kimi sönəcək;
O bilir ki, bu dünyada bəslənilən hər dilək,
Çətinlikdən çəkinərsə bir xəyala dönəcək.
Odur ki, bax, güvənərək qolundakı qüvvətə,
Dəyişdirir kainatı, yeni bir donda qurur.
Dalğalanan bu axın ki, məni salır heyrətə,
Zaman axır sular kimi, saatlar çox tez vurur.
Ə
srlərin qurduğuna qarşı duran bu sürət
Güldürəcək, şübhəsiz ki, görüb duyan kəsləri;
nsanlığın qüdrətinə təslim olur təbiət,
Ş
air nəşə içindədir, duyur zəfər səsləri.
1929
*
Dəmir yolu
94
ELLƏR DÜNYASI
Al-yaşıl geyinmiş uca dağların
Qartallı qoynundan uzaqlaşmışam;
Könül bulandıran, xəyal küsdürən
Tozlu bir diyarla qucaqlaşmışam...
Burada hər tərəf – yerdən göyədək,
Doğrudan yandırır, yaxır insanı;
Acı bir hiss ilə gülümsəyərək,
Deyirəm: gəzdiyim o yerlər hanı?
Hanı ağ suların xoş təranəsi?
Burda nə ildırım, nə şimşək çaxar:
Yadıma düşdükcə Dilcan dərəsi
Başından tüstülər, dumanlar qalxar.
Gecələr ay gülməz buludlar qara,
Boğulur varlığım hər bir addımda.
Mən çox dırmanmışam qarlı dağlara,
O ellər dünyası yaşar yadımda...
[1929]
Dostları ilə paylaş: |