1. Bərpa olunan su ehtiyatlarinin sosial-iqtisadi inki¼afda rolu...
31
13. Ганс Селье. От мечты к открытию: как стать ученым. М., 1987
14. Зайков Б.Д. Средний сток и его распределение в году на тер-
ритории СССР. Труды НИУ ГУГМ, Сер. IV., 1946. Вып. 24. 43 с.
15. Геология Азербайджана. Т. 7. Гидрогеология. Баку, Изд-во АН
Аз. ССР,1961.
16. Геология Азербайджана. Том VIII. Гидрогеология и инженер-
ная геология. Баку, “Nafta-Press”, 2008, 380 с.
17. Гидрогеология СССР. Т. XII, Азербайджанская ССР. М., Недра,
1969, 408с.
18. Зайков Б.Д., Белинков С.Ю. Среднемноголетний сток рек СССР
// Труды ГГИ, Вып. 2. 1937. 50 с.
19. Коваленко В.В., Викторова Н.В., Гайдукова Е.В. (2006). Модели-
рование гидрологических процессов. СПб: Изд-во РГГМУ, 559
с.
20. Нежиховский Р.А. (1993). Теория познания и методы гидро-
логии, СПб.
21. Олдекоп Э.М. Об испарении с поверхности речных бассейнов.
Юрьев, 1911. 209 с.
22. Основы гидрогеологии. Гидрогеодинамика. Отв. ред. И.С.Зек-
цер, Новосибирск: Наука, 1983. 238с.
23. Основы гидрогеологии. Использование и охрана подземных
вод. Отв. ред. Н.А.Маринов и Е.В.Пиннекер, Новосибирск:
Наука, 1983. 232c.
24. Основы гидрогеологии. Методы гидрогеологических исследо-
ваний. Отв. ред. Н.И.Плотников, Новосибирск: Наука, 1984.
211с.
25. Рустамов С. Г., Кашкай Р. М. Водные ресурсы Азербайджанской
ССР. Баку, Издательство Элм, 1989. – 184 с.
26. Смирнов С.И. Методологические проблемы в гидрогеоло-
гических прогнозах. В кн.: Формирование подземных вод как
основа гидрогеологических прогнозов, т.1, М.: Наука, 1982, с.
53-67.
27. Фролов А.В. (2013). Вклад гидрометеорологической науки в
развитие водохозяйственного комплекса страны// VII Всерос-
сийский гидрологический съезд. Тезисы пленарных докладов.
СПб., с. 1-5.
28. Фатуллаев Г.Ю. Современные изменения водных ресурсов и
водного режима рек Южного Кавказа (в пределах Каспийского
бассейна). Баку, 2002. – 167 с.
29. Шикломанов И.А. Антропогенные изменения водности рек. –
Л.: Гидрометеоиздат, 1979. – 300 с.
30. Шикломанов И.А. Влияние хозяйственной деятельности на
речной сток. – Л.: Гидрометеоиздат, 1989. – 334 с.
31. Шикломанов И.А., Маркова О.Л. Проблемы водообеспечения и
переброски речного стока в мире. – Л.: Гидрометеоиздат, 1987.
– 294 с.
32
I
H²SSƏ. Su ehtiyatlar¯ və onlar¯n m³asir dəyi¼mələri
32. A.Alakbarov, R.Agamirzayev, R.Alekperov, Geoenvironmental prob-
lems in Azerbaijan, Urban groundwater management and sustain-
nability, NATO Science Series, V Earth and Environmental Sciences
– Vol. 74, Netherlands, 2006, p.39-58
33. Alakbarov A.B., İmanov F.A. Transboundary Aquifers of Azerbaijan:
Current Conditions, Challenges and Mitigation Possibilities. ISARM
2010. Transboundary Aguifers. Challenges and new Directions. 6-8
december 2010, UNESCO, Paris, p.27-28.
34. A.Alakbarov. Transboundary water issues in the Southern Cauca-
sus in the context of international law, Global and regional hydro-
political problems in the context of international cooperation and
security, International Conference Baku, November 25, 2014, p. 58-
61
35. IPCC. Climate Change: The Science of Climate Change // Ed.J.T.
Houghton. – Cambridge: UK, 2001.
36. IPCC. Fourth Assessment Report. Working Group 1. Climat Change.
The Physical Science Basis. – Presented on IPCC Conference in
Paris. – 02 February, 2007.
37. James C.I. Dooge (1999). The emergence of Scientific Hydrology in
the Twentieth Century, Advances in Water Science, Core Journal of
China.
38. Schreiber R. Über die Besuchungen zwischen dem Niederschlag
und der Wasserführung der Flüsse in Mitteleuropa. Mteer. E. –
1904. – S. 3–22.
39. Shiklomanov I.A., Rodda J. (eds.) World Water Resources of the
Beginning of the 21
st
Century. UNESCO. – Cambridge University
Press, 2003. – 436 p.
2. Azərbaycan Respublikas¯n¯n fiziki-coªrafi ¼əraiti və geoloji qurulu¼u 33
2. AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ
FİZİKİ-COĞRAFİ ŞƏRAİTİ
VƏ GEOLOJİ QURULUŞU
2.1. COĞRAFİ MÖVQE VƏ OROQRAFİYA
Azərbaycan Respublikası Qafqazın cənub-şərqində, İran yaylasının şi-
mal-qərbində Avropa və Asiya qitələrinin təmas zonasında yerləşir. Onun coğ-
rafi mövqeyi, istər təbii şərait baxımından, istərsə də geosiyasi baxımdan ol-
duqca əlverişlidir. Təbii-coğrafi baxımdan Azərbaycanın əlverişli mövqeyə
malik olmasını hər şeydən əvvəl, onun subtropik qurşaqda (bu qurşağın mü-
layim qurşağa keçid zonasında) yerləşməsi, ərazisində bol istilik ehtiyatı, məh-
suldar torpaqları olan böyük düzənliklərin, geniş dağətəyi və olduqca zəngin
təbii şəraiti və ehtiyatları ilə seçilən dağ sistemlərinin, nəhayət dünyanın ən
məhsuldar və ən böyük gölü Xəzər “dənizinin” mövcudluğu müəyyən edir.
Azərbaycanın mövqeyinin böyük geosiyasi əhəmiyyəti ondadır ki, hələ
qədimdən uzaq və böyük dövlətləri birləşdirən karvan yolları, həmçinin Çin-
dən Avropaya uzanan məşhur “İpək yolu” onun ərazisindən keçir.
Azərbaycan Respublikasının ərazisi 38
0
24' və 41
0
54' şimal en dairələri
ilə 44
0
46' və 50
0
50' şərq uzunluq dairələri arasında yerləşir.
Azərbaycan Respublikası şimalda Rusiya Federasiyasının Dağıstan Res-
publikası, şimal-qərbdə Gürcüstan Respublikası, qərbdə Ermənistan və Tür-
kiyə Respublikaları, cənubda İran İslam Respublikası ilə həmsərhəddir.
Xəzərin Azərbaycan sahilinin uzunluğu 800 km-dən artıqdır.
Xəzər dənizinin qərb dayazlığında bir sıra adalar yerləşir. Bunlardan ən
böyükləri Abşeron və Bakı arxipelaqlarına daxil olan Pirallahı, Böyük Zirə,
Çilov, Xərə Zirə, Bulla, Qarasu və s. adalarıdır.
Yuxarıda göstərilən hüdudlarda Azərbaycan Respublikasının sahəsi
86600 km
2
-dir. Bundan 5200 km
2
Naxçıvan Muxtar Respublikasının payına
düşür. Azərbaycan Respublikası ərazisinin fiziki səthinin sahəsi R.X.Piriyevin
hesablamalarına görə 88278 km
2
-dir.
Azərbaycan Respublikası Alp-Himalay dağlıq qurşağında yerləşir. Əra-
zinin çox hissəsini düzənliklər təşkil etsə də, o dağlıq ölkələrə aid edilir.
Ölkə ərazisinin 42%-i 200 m-ə qədər yüksəklikdə, 31%-i 200-1000 m,
19,5%- i 1000-2000 m, 6,5%- i 2000-3000 m yüksəkliklər arasında və yalnız
1%- i 3000 m-dən yüksəkdə yerləşir.
Dostları ilə paylaş: |