Microsoft Word Tebriz folkloru doc

 

  

٥٠

zәmanıdır. Aparan oyunçi daşi atar, hansi evә düşsә, ora onun 

evidi, başqa oyunçu ora ayaq basa bilmәz, ayaq qoysa vә ya 

daşi tüşsә, yanıb. 

Oyuni tazadan başlar. Kim bu oyunda çox ev alsa, o oyuni 

aparar. Cızığın qıçı-qıçısi dә var: oyunçi daşi bucaq-bucaq 

evlәrә vurar vә aparar. Leslesi dә var: oyunçu başını göyә tu-

tub, ayağını evlәrә qoyar, ayaqi çızıq üstә düşsә, yanar. Ayaq 

üsti dә var: oyunçu daşi bir ayaği üstә qoyur, bunsuz  daşi yerә 

salsa, ayağını  çızıq üstә qoysa, gәrәk baş üstә qoysun, onda 

evlәri rәdd olur (sıradan çıxır). 

 

HAMAM-HAMAM 

 

Oyun qumluqda keçirilir. Oyunçu istәnilәn sayda ola bilәr. 

Bir usta da gәrәk olsun. Usta oyunçuların sayına görә bir ka-

sanı qumla doldurar, tәrsinә yerә çevirәr. Belә olanda günbәz 

şәklindә qumdan dam düzәlәr. Bunlara deyәllәr hamam. Sonra 

hәr oyunçu başlar bu damını boşaltmağa. Gәrәk çox diqqәtli 

ola ki, damın altını boşaldanda dam uçmaya. Usta bir-bir oyun-

çulara baş vurub damlari sayar. Birdәn oyunçu deyәr ki, ha-

mam sazlanıb. Onda usta gәlәr bir ovucun qoyar hamamın da-

mına, o biri әli ilә ehmal-ehmal çalar (vurar), deyәr: “Hamam, 

yat!”  

Oyunçu da deyәr: “Yatmaram, ay yatmaram!”  

Bir iki yol çalannan sonra dam yatsa, bәlli olar ki, oyunçu 

hamamın damını bir elә dәvamli sazlamayıb, o cәrgәdәn çıxar. 

Yox dam yatmasa, o oyunçu oyunu aparıb. Bu oyunun ustasi 

gәrәk çox bilici, düzgün olsun, oyunçusu da gәrәk diqqәtli, 

hösәlәli bir oyunçu olsun.  

 

---

 

  

٥١

XORUZ-XORUZ 

 

Bu oyunda iki vә artıq oyunçu ola bilәr. Bu oyunda bütün  

oyunçılar bir qıçlarını  yığıb, o biri ilә naqışlı gedәllәr. Onlar 

hәr iki әllәrini qoltuxlarına qoyub dirsәklәri ilә bir-birinә çalal-

lar. Hansı oyunçu bükülmüş ayağını yerә qoysa, ya qollarını 

açsa vә ya yıxılsa, oyunnan çıxar. Kim sonadәk qalsa, bu oyu-

nu aparar. Bu oyun oğlanlar arasında olar. Amma gәrәk diq-

qәtli olsunlar ki, vurulan zәrbәlәr çox ağır, sәdәmәli olmasın.  

 

DALA MİNDİ 

 

Bu oyuna “Göydә nә var” da deyәllәr. Oyunda iki oyunçu 

olur. Onlar gәrәk boyda, ağırlıxda bir olalar. İki oyunçu kürәk 

– kürәyә dayanallar. Sonra qollarını daldan bir-birinә keçir-

dәllәr.  Әvvәlcә onlardan biri o birisinin qollarından, bir halda 

ki, ağırlığı kürәginә düşür, qalxızar, ayaği yerdәn üzülsün.  

Aşağıdaki oyunçu deyәr: “Yerdә nә var?”  

Üstәki deyәr: “Yer mıncığı!”  

Aşağıdaki: “Göydә nә var?”  

Üstәki: “Göy mıncığı!”  

Aşağıdaki: “Adın nәdi?”  

Üstәki: “Karxana!”  

Aşağıdaki: “Götür mәni millәt dama!”  

Bu sözü deyәndә üstdәki oyunçu yerә әyilәr, o biri oyun-

çuni göyә, yәni kürәyi üstünә qalxızar, yenә hәman sözlәri de-

yәllәr, yorulana qәdәr. Oyun tәmam olanda qollari gәrәk bir-

birinnәn açılmasın.  

 

---

 

  

٥٢

DӘGİRMAN-DӘGİRMAN 

 

Bu oyunda oyunçu gәrәk üç nәfәrdәn çox olsun. Oyun-

çıların biri üzüquylu düşәr, qollarını, qışlarını  yığar altına, o 

biri oyunçular әllәrini yumruq edib yatan oyunçunın kürәgindә 

bir-birinin üstünә qoyub deyәllәr:“Dәgirman, dәgirman, alt-

daki gәlsin üstә!”  

Altdaki yumruq gәlәr üstә.  

Beş-alti dәfә bu sözü deyәnnәn sonra yatannan soruşallar: 

“Әl әl üstә, kimin әli üstdә?”  

Yatan oyunçu әllәri görmür, gәrәk deyә kimin әli üstәdi, 

düz desә, durub oturar, bir ayrısı yatar, amma düz demәsә, 

oyunçular dәstә ilә onun kürәginә çalıb deyәllәr:“Balam yat, 

yat, yat, damda qulaq kәsәn var!”  

 

DİVARA VURDI 

 

Oyunda istәnilәn qәdәr oyunçu ola bilәr. Hәr oyunçuda bir 

ovuc dügmә, sikkә  vә ya daş olmalıdır. Bunnar oyunçuların 

hamısında gәrәk bir sayda ola. Sonra divarda bir yer izi 

qoyallar. Oyunçular bir bәlli mәsafәdәn dayanıb әllәrindә olan 

daşi, ya sikkәni divara çalallar. Demәk, divarın kәnarında da 

bir bәlli hәdd çәkәllәr ki, atdıqlari  şey gәrәk o hәddә düşә, 

yoxsa o hәddәn eşigә çıxsa, o atdıqlari daha özlәrinә yetişmәz. 

Hәr oyunçu bir nobәt atannan sonra әllәrindә qalan daşlari, ya 

sikkәlәri sayallar. Kiminki çox olsa, oyuni o aparıb.  

 

ZÜYÜLDAX 

 

Bu oyun qış  zәmaninin oyunıdı. Qar yağannan sonra bir 

bәlli yerin qarını döyüb bәrkidәllәr. Sonra bәlli yerin üstündә 

---

 

  

٥٣

züyüldәmağa başlallar. Demәk, züyüldax getdığı yer bәrklәşıb 

daha yaxşı olar. Buz bağlamış çayların, göllәrin üstündә dә bu 

oyuni oynamax olar.  

 

ŞERSӘN, XӘT? 

 

Oyun hәr yerdә tәkcә iki oyunçi ilә olar. Bir dana iki üzlü 

dügmә  vә ya sikkә olar. Oyunçuların biri bunu әlindә  fırladıb 

göyә sari atar. O biri oyunçu gәrәk deyә, bu, yerә düşәndә 

hansi üzü üstә düşәcax. Düz düşsә, aparıb, bu dәfә o atacax. 

Yox, düz deyә bilmәsә, o biri oyunçu aparar, yenә atar. Axirdә 

hansi oyunçunun sayısı çox olsa, o oyunu aparıb.  

 

ŞӘKӘR PӘNİR 

 

 

Oyunda oyunçular dörddәn çox olallar. Onlar әl-әlә verib 

dörә vurallar, ortada oturan bir oyunçunun başına dolanallar, 

dolana-dolana oxuyallar: “Bu qızın anacani şәkәrpәnir pişirәr!”  

Ucalığı bu boyda (әllәrin göyә sari tutallar).  

Alçaxlığı bu boyda (әllәrini yerә dayallar).  

Daraşlığı bu boyda (ortada oturan oyunçunun başına cu-

malaşallar).  

---