Microsoft Word Tebrizden bashlanan dunya doc
Yüklə 0,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
90 Fəqət, hələ yaşayıram, Mübarizə eləyirəm. Çünki mübarizəsiz insan, Ə sl ölümə yetişmədən Ölür içində (27, s.94). Ş air yuxarıda səslənən misraların sədaqətini bir sıra digər qələm məhsullarında da tərənnüm edir. O, doğma torpağının özünə namus etalonu hesab etdiyi üç rəngli bayrağının xilası uğrunda döyüşməyi, bu yolda hətta, ölümü belə yüksək şərəf hesab edir. Bunu ölümdən zərrəcə belə ehtiyat etmədiyindən dərisi soyulan Nəsimi babasının inamı ilə, Koroğlu qətiyyətilə açıqlayır. Şair bu inamını tam bir sədaqətlə misralarının dili ilə elan edir: Ə gər sursatım qurtararsa, Bütün vücudumla Oxa çevrilib Sancılacağam düşmənlərimin bağrına (27, s.106). Yada salaq ki, bu cəsarət, bu qətiyyət şairin Nəsimi, Şah smayıl, Koroğlu kimi babalarından yadigar qalmış müqəddəs ir- sə sədaqətinin təmsilçiləridir. Şairin keçdiyi mübarizə, yaradı- cılıq və döyüş yolunun onda formalaşdırdığı həqiqət də yüksək bəşəri qayəyə malikdir. Başqa sözlə bu əsrlərdən bəri fədakar övladlarının özləri üçün həyat devizi qəbul etdikləri, zamanın dolanbac yollarında sınaqlardan başı uca çıxmış bir baxışdır: Dostunun kim olduğunu mənə de, sənin kimliyini deyim. Bir həqiqətə azacıq belə tərəddüdlə yanaşmağa azacıq be- lə ehtiyac yoxdur ki, ömrü-günü zamanın yarım əsrlik dərəli-tə- pəli yollarından keçən, siyasi-ideoloji çəkişmələrdə yetkinləşmiş ş airin bu fəlsəfə barədə düşüncələrinə ötəri tərəddüdə belə yer qalmır. 91 Bir cəhət də şairin bəşəri amalı barədə dolğun rəy yarat- maq üçün qiymətli gövhər rolunu oynayır. O, təkcə öz vətəninin övladlarına deyil, yer üzünün həməsr olduğu bütün insanlara hə- şə rat kimi yerdə sürünməyi yox, qüdrətli qanadlara malik olan qartallar kimi əngin fəzalarda qanad çalmağı arzu edir. lk ba- xışda həzmi çətin olan bir baxış olsa da şairin sənət və filosofluq yoluna nur çiləyən bir amaldır. Həm də təqdirəlayiq hesab edilən bir amal. Dostuna məsləhət bildiyi bir amal: Asandı yerdə sürünən Həşərat olmaq. Fəqət, çox çətindi, Qartal kimi Səmalara baş vurmaq (27, s.112). Ulu Şəhriyar M.Həsənbəyi ilə müsahibələrindən birində demişdir: “Bizim ictimai dərdlərimizi şeir vasitəsilə açmağa ehtiya- cımız vardır. Bugünün şeiri odur ki, ildırım kimi iz buraxsın... oxucu elə şeirlər istəyir ki, onun ictimai dərdlərini açıb gös- tərsin...” (41, s.129). Belə bir iddia heç də ayağı yerdən üzülən baxış kimi səs- lənməzdi ki, şair Qulamrza Səbri Təbrizinin yaratdığı zəngin poetik sərvət xəzinəsində hətta, bir misra belə tapmaq olmaz ki, cəmiyyətin, xalqının ictimai-siyasi probleminə laqeyd qalsın. Hətta, qürbətin ab-havasından, gəzib dolaşdığı yerlərin çeşmələ- rindən, çaylarından, dəryalarından, cəmiyyət üzvlərinin məişət və ailə problemlərindən, elmi-nəzəri baxışlarından və sairə, sairələrdən bəhs edən əsərlərində də bu və ya digər şəkildə, bu və ya digər həcmdə onları xalqının dünəni, bu günü, sabahkı taleyi ilə əlaqələndirməsin. Təbii ki, belə bir daxili aləmə malik olan, xalqının ən qiymətli sərvəti hesab etdiyi şeirə, onun bugününə, sabahına laqeyd qala bilməzdi. Filosof şair, təcrübəli ədəbiyyatşünas, alim 92 vətənin poetik dünyasının ayaqlar altına düşmək təhülkəsindən nigəran deyil, çünki o, xalqının istedad və yaradıcılıq qabiliy- yətinə yaxşı bələddir. O, əmindir ki, dünyanın təzə nəsimə, yeni nəğmələrə olan ehtiyacını aradan götürməkdə mənsub olduğu xalqın qabiliyyət və istedadı yetərincədir: stedad qurtaracaq – Ş eiri ayaqlar altına Düşməkdən. Dünyanın təzə nəsimə, Təzə nəğmələrə ehtiyacı var (27, s.129). Ş airin ana yurduna, vətən – deyə pərəstiş etdiyi doğma torpağına sevgisi, məhəbbəti elə bir həddədir ki, onun tərənnümə cəlb etdiyi bütün canlı və cansız obyektlərə münasibətində ürəklərə, şüurlara yol tapmağa qadir misralara çevirməyə nail olur. Bu məhəbbət anasına, atasına, qardaşlarına, sevgilisinə, övladlarına həsr etdiyi şeirilərin ümdə motivləri zirvəsinə qədər yüksəlməyə qadirdir. Bu sırada onun ilk qədəmlərini müqəddəs hesab etdiyi vətən torpağında atan uşaqlara münasibəti də canlı, ülvi xarakter daşıyır. Bir motiv oxucunun şüurunda xüsusilə köklü-binalı səs- lənir. Bu da uşaqların vətənə olan övlad məhəbbəti bargahına yol tapmasında ifadəsini tapır. Onun “Vətən çoçuğunun dilindən” adlı şeirində belə vətən balalarından biri qəlbində olan vətənə sevgisindən söz açır. Bu şeirinin misralarında fəraqdan siması saralmış, baxışlarından nisgil yağan bir uşaqdan bəhs edilir. Cəlbedici baxış uşağın Zərdüştün yanar ürəyindən, əsrlərin firqətinin nisgilini kürəklərində daşıyan bir vətən övladından söhbət açılır. Bu uşaqda vətənə olan məhəbbət elə bir həddədir ki, o, özünü vətənin tarixi kimi elan etməkdən çəkinmir: Mən bir canlı tarixəm, Adım Azər, 93 Yurdum Odlar diyarı – Azərbaycan! (27, s.150). Qulamrza Səbri Təbrizinin əsrin övladı kimi mahiyyətini müəyyənləşdirən ünvanlar sırasında görkəmli siyasi xadim, cə- miyyətşünas, sosioloq təyinatına tez-tez təsadüf etmək olur. Təbii ki, bu sifətlər onun ədəbi-siyasi aləmdə tutduğu poe- ziyasından nəşət edir. Qələm məhsulları ilə yaxından tanış ol- duqda bir yaradıcı kimi maraq dairəsi oxucuda qibtə və maraq hissləri doğmasına səbəb olur. Ş airin yaradıcılıq xəzinəsində onun “Qızlara” adlı bir qələm məhsulu nəzəri xüsusilə cəlb edir. Şair həmin poetik mahnısının təqdiminə bu misraları ilə başlayır: Bir zaman vardı, Qız doğulan evləri Qəm, qüssə sarardı. Qızı olan sonsuz sayılardı (27, s.157). Şə rq aləminə, xüsusilə şairin dünyaya göz açdığı məhəllə az-çox bələd olanlar bu misralarda poetik əksini tapmış həqiqətə azacıq belə şübhə ilə yanaşmırlar. Cəmiyyətdə baş verən istiha- lənin mahiyyəti ilə yaxından tanış olan şair indi qız doğulan Adəm övladına başqa gözlə baxır. Qız doğan ananı “Bəxtəvər olsun, gün o gün olsun qızımızın toyuna gələk” sözləri ilə təbrik edirlər. Bizim bəhsimiz üçün bu həqiqətin cəmiyyətdə meydana gələn bu yeniliyin mahiyyətinə onun bəslədiyi münasibət yeni və nikbindir. Ş air bu məsələyə baxışını öz istədiyi kimi tərənnüm et- mək üçün: Dəyişib zaman, Qızlar dayaq olur Ata-analarına – Yüklə 0,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|