11
Praktiki tapşırıqlar:
Mәzmun
İşlәmә texnikası
sәth üzәrindә
rәsm, rәngkarlıq, aplikasiya
hәcmli (model)
kağız, karton, plastilin, gil, maket
• rәsm çәkmәk (naturadan
rәsm, mövzu üzrә rәsm,
dekorativ fәaliyyәt vә s.);
• dekorativ-tәtbiqi fәaliyyәt
(texnikalar: aplikasiya,
panno, kollaj, dekupaj,
vitraj, mozaika, batika,
tikmә, hörmә, keramik
mәhsullar vә s.);
• yapma (relyefli vә ya
hәcmli);
• kompüter qrafikası
karandaş, flomaster, diyircәkli vә rәngli qә-
lәm, tuş, kömür, qrafit, pastel tabaşir, rәngli
kağız, karton, qutu, parça, boya (quaş, akva-
rel, akril, yağlı boya vә s.) vә s.;
tәbiәt materialları (düyü, buğda, şam qoza-
sı, ağac, budaq, toxum, yarpaq vә s.);
plastilin, gil, gips, duzlu xәmir;
qrafik redaktor (Paint vә s.)
Sorğu
Şifahi sual-cavab
Tәsviri incәsәnәt әsәrlәri, әtraf alәm, qayda vә
anlayışlar üzrә sual-cavablar, tәhlil, müzakirә
üzrә
qeydiyyat vәrәqi
Tәqdimat
Şifahi, yazılı, rәmzi, tәsviri,
kompüterdә tәqdimatlar
Şifahi cavablar;
bәdii әsәrlәrә esselәrin yazılması;
rәmzi tәsvirlәr (işarәlәr);
bәdii yaradıcılıq vә әl işlәri, slayd vasitәsilә tәq-
dimat; layihәlәr
Qiymәtlәndir-
mә
Qrup işlәrinin qiymәtlәndiril-
mәsi, özünüqiymәtlәndirmә,
rubrik üzrә qiymәtlәndirmә,
qrafik, sxem, şkala, test vә s.
Qiymәtlәndirmә vәrәqlәri, qiymәtlәndirmә
sxemlәri, meyarlar cәdvәli, şkalalar, sxemlәr,
test tapşırıqları vә s.
Müvafiq qiymәtlәndirmә vasitәlәrinә aid nümunәlәr vәsaitin arxasında verilmişdir.
Müәllim üçün metodik vәsaitdә bir sıra qiymәtlәndirmә üsullarından istifadә olunması tövsiyә edilir.
Müәllim bu üsul vә formalardan öz mәqsәdinә uyğun şәkildә istifadә edib, yenilәrini yarada bilәr.
Dәrәcәlәr üzrә qiymәtlәndirmә
Müәllim uşaqlara “yaxşı” nәticә dedikdә nәyin nәzәrdә tutulduğunu bildirmәlidir. Buna nail
olmaq üçün qiymәtlәndirmә meyarlarını aydınlaşdırmaq tәlәb olunur. Müasir üsullara әsaslanan tә-
limdә şagird nailiyyәtlәrini qiymәtlәndirәrkәn yaxşı vә pis cavabların, sadәcә, mәcmusu nәzәrdә
tutulmur. Bu zaman biliyi qiymәtlәndirmәk üçün dәrәcәlәrdәn istifadә etmәk mәqsәdәuyğundur.
Dәrәcәlәr dedikdә şagirdlәrin fәaliyyәtini yüksәk, orta vә aşağı balla qiymәtlәndirmәyә imkan ve-
rәn dәqiq ifadә olunmuş qaydalar nәzәrdә tutulur. Ballar müxtәlif qradasiyalarda da ola bilәr.
Mәsәlәn, әla, çox yaxşı, yaxşı, orta, aşağı, zәif, çox zәif vә s. İbtidai siniflәrdә şagirdlәrin fәaliy-
yәtini konkret söz vә ya rәqәmlәrlә deyil, müxtәlif işarәlәrlә göstәrmәk dә olar. Mәsәlәn, natura-
dan rәsm mәşğәlәsindә, tәlim nәticәlәrindәn asılı olaraq, müәllim qiymәtlәndirmә meyarlarını şa-
girdlәrlә müzakirә yolu ilә müәyyәn edir. Bu meyarlar yazı taxtasında yazılır vә ya şagirdlәrә pay-
lanılır.
№
Meyarlar
Əla
Yaxşı
Orta
Zəif
1 Naturadan
rəsmi vərəqdə necə yerləşdirmişəm? +
+
+
+
2 Təsvirdə naturanın əsas səciyyəvi xüsusiyyətlərini nə dərə-
cədə göstərmişəm?
+ + + –
3 Formanı nə dərəcədə göstərmişəm? +
+
+
–
4 Hissələr arasında ölçü fərqlərini necə göstərmişəm? +
–
–
+
5
Əsas rəngləri nə dərəcədə göstərmişəm? +
+
+
+
6 Naturadan
rəsmi nə dərəcədə səliqəli yerinə yetirmişəm? + + – –
Çap üçün deyil
12
Burada qiymәtlәr belә müәyyәn oluna bilәr: 6 meyar üzrә “+” işarәsi qoymuş şagirdlәrin fәaliy-
yәtlәri “әla” (1-ci sütun); 5 meyar üzrә “+” işarәsi qoymuş şagirdlәr “yaxşı” (2-ci sütun); 4 meyar
üzrә “+” işarәsi qoymuş şagirdlәr “orta” (3-cü sütun); 3 meyar üzrә “+” işarәsi qoymuş şagirdlәrin
fәaliyyәti isә “zәif” (4-cü sütun) qiymәtlәrlә qiymәtlәndirilir. “Әla”, “yaxşı”, “orta”, “zәif” sözlәri
әvәzinә onları xarakterizә edәn mimikalardan (gülәn, adi, qәzәbli, qәmli obrazlar) da istifadә
etmәk olar. Müәllim әvvәlcәdәn mimikalara aid hazırladığı kağızları şagirdlәrә paylayır.
Fәrdi özünüqiymәtlәndirmә
Şagirdlәrin tәlim prosesindәn daha çox faydalanmalarında müәllimin düzgün istiqamәtdә kö-
mәk göstәrmәsi üçün onlar özünüqiymәtlәndirmә formalarını doldurmalıdırlar. Bununla yanaşı,
müәllim müxtәlif formalardan da istifadә edә bilәr. Mәsәlәn, dekorativ-tәtbiqi fәaliyyәt zamanı
aplikasiya düzәldәrkәn şagirdin doldurması üçün müәllim aşağıdakı cәdvәli formalaşdıra bilәr. O,
uyğun gәlәn sәviyyәni seçәrәk, “+” vә ya “–” işarәsi ilә işarәlәyir.
№
Meyarlar
Əla
Yaxşı
Orta
Zəif
1 Güllərin təsvirini nə dərəcədə vermişəm?
+ + + +
2 Hissələri arasında ölçü fərqlərini necə göstərmişəm? + + – –
3 Kontrast
rənglərdən nə dərəcədə istifadə etmişəm? + + + +
4 Aplikasiyanı nə dərəcədə səliqəli kəsmişəm? +
–
–
–
5 Təsviri tapşırılan vaxt ərzində yerinə
yetirdimmi? + + + –
Qrup diskussiyaları üçün qrupun özünüqiymәtlәndirmәsi
Şagirdlәr qruplar şәklindә işlәyәrkәn dәrsin sonunda müәllim tәrәfindәn onlara öz işlәrini
qiymәtlәndirmәk üçün vaxt verilir. Müәllim şagirdlәrә öz işlәrini qiymәtlәndirmәk üçün müәyyәn
istiqamәtlәr verә bilәr.
№ Meyarlar
Həmişə
Bəzən
Heç vaxt
1 Müzakirəyə başlamazdan əvvəl tapşırığı dəqiqləşdiririk.
2 Tapşırıqdan kənara çıxmırıq.
3 Hamı fikrini söyləyir.
4 Bir
rəyə gələ
bilirik.
5 Qrupda
yerinə yetiriləcək işləri aramızda
düzgün
bölürük.
6
İşi verilən vaxt ərzində yerinə
yetiririk.
Şagirdlәr qrup daxilindә öz işlәrini qiymәtlәndirdikdәn sonra bu işin sәmәrәsini necә artırmaq
barәdә müәllimlә müzakirә apara bilәrlәr.
Qrup fәaliyyәtinin qiymәtlәndirilmәsi
Şagirdlәri qiymәtlәndirmәk üçün müәllim özü dә şagirdlәrlә birlikdә meyarlar üzrә qrup qiymәt-
lәndirmәsini hәyata keçirә bilәr. Bunun üçün o, tәdqiqat işinә başlamazdan әvvәl şagirdlәrlә
birlikdә qrupun fәaliyyәtini qiymәtlәndirmәk üçün meyarlar işlәyib hazırlamalıdır. Qiymәtlәndirmә
ballarını ulduzlardan, müxtәlif işarәlәrdәn, simvollardan (smayliklәrdәn) istifadә etmәklә
göstәrmәk olar. Nәticәdә isә hәr qrupun topladığı ulduz, simvol (smayliklәr) sayılır.
MEYARLAR
QRUP
Dinləmə
Əməkdaşlıq
Tapşırıq tam və uyğun
yerinə yetirilib
Əlavələr Tərtibat
Vaxtında
yerinə yetirilib
I
II
III
IV
Çap üçün deyil