4
Amerikanın Corciya ştatının yeni texnologiyaları öyrənən New Media
institutunun direktoru Skot Şampın sözlərinə görə “Uzun müddət insanlar hesab
edirdi ki, informasiya əldə etmək üçün kitab mağazası və ya kitabxanalara getmək
lazımdır. Lakin hazırki dövrdə yeni mobil və simsiz texnologiyanın köməyi ilə
istənilən bir informasiyanı asanlıqla əldə emək mümkündür, bir sözlə, yaşadığımız
dövrdə artıq informasiya insanların sputnikinə çevrilmişdir”.
Hazırki dövrdə texnoloji innovasiyanın inkişafı inanılmaz dərəcədə inkişaf
edərək istehsal və təhsil sahələrində geniş vüsət almışdır. Bilik iqtisadiyyatında
innovasiya texnologiyalarının formalaşması və inkişaf mexanizmləri üzrə
tədqiqatçılar tərəfindən texnoloji innovasiyanın 25 növü əsas hesab olunur. Bunlar
aşağıda sadalananlardır:
T E X N O L O G Y A L A R
1. Simsiz
13. Peyk radio və televiziyası
2. Hərbi
14. DNK analizi
3. Alternativ
15. Videooyunlar
4. Bio
16. Biometrika
5. Kompüterlər
17. Enerji və suqoruyan
6. Lazerlər
18. Skan edən mikroskop
7. Gen
19. Batareyalar
8. Qlobal maliyyə
20. Spamla mübarizə
9. Prosessorlar
21. Məsafədən idarəetmə pultu
10. Rəqəmli
22. Canlıların klonlaşdırılması
11. Kosmos
23. Kompüter modelləşdirmə
12. Optik dalğalı
24. Böyük dioqanallı ekran
25. Hava proqnozunu göstərən
Hazırda sosial-iqtisadi sistemlərin idarə olunmasında bilik məhsulu olan
innovasiya texnologiyalarından geniş istifadə edilməsi məsələsi aktualdır. Bunun
5
üçün nəhəng verilənlər həcminin düzgün seçilməsi və sistemləşdirilməsi problemi
aşkara çıxır. Bundan başqa bilik bir məhsuldur, onun ölçülməsi iki yanaşma ilə
aparılır. Bunlardan biri biliyin istehsalına çəkilən xərclər, digəri isə satılan biliyin
bazarda dəyəridir. nnovasiya texnologiyaları əsasında ölkə, region və müəssisələr
üçün texniki, iqtisadi, sosial fiziki mühitdə imkanlar yaranır. Bunlarla yanaşı
innovasiya texnologiyalarının istehsalı, istehsalat, təhsil, elm sferalarında tətbiqi və
insanlar tərəfindən qəbul edilməsi üzrə sosial-iqtisadi problemlər də mövcuddur.
Tə
dqiqatın
mə
qsə
di:Tədqiqatın
ə
sas
məqsədi
bilik
anlayışı,bilik
iqtisadiyyatının formalaşması,bilik iqtisadiyyatının xüsusiyyətləri, sosial-iqtisadi
inkişafda bilik iqtisadiyyatının mahiyyəti və özəllikləri,bilik iqtisadiyyatının əsas
xarakteristikaları,milli innovasiya sistemində bilik iqtisadiyyatı,Azərbaycanda bilik
iqtisadiyyatının inkişafının ümumi tendensiya və faktorları, müasir Azərbaycan
iqtisadiyyatında elm və yüksək texnologiyaların yerinin öyrənilməsindən ibarətdir.
Tə
dqiqatın predmeti: Biliklərə əsaslanan iqtisadiyyatın formalaşması və
inkişafının əsas istiqamətləri.
Tə
dqiqatın nə
zə
ri ə
saslarını:iqtisad elmi klassiklərinin,müasir Azərbaycan
iqtisadçı alimlərinin tədqiqatları,həmçinin tədqiqatçının fərdi yanaşması təşkil
edir.Dissertasiyanın
yazılmasında
iqtisadi
nəzəriyyə,informasiya
iqtisadiyyatı,innovasiya
iqtisadiyyatı,informasiya
cəmiyyəti,informasiya
və
kommunikasiya texnologiyaları,biliklərə əsaslanan iqtisadiyyat və digər elmlərin
müddəalarından geniş istifadə edilmişdir.
Tə
dqiqatın metodoloji bazasını iqtisad elminin əsaslandığı elmi tədqiqat
metodlarının geniş spektri və problemin tədqiqində elmi abstraksiya, tarixi və məntiqi
ə
laqə, induksiya, deduksiya, analiz və sintez metodlarından istifadə edilməklə faktlar
yığılıb-ümumiləşdirilmiş, onlar arasında qanunauyğun və təsadüfi əlaqələr
müəyyənləşdirilmiş xarakterik əlamətlər aşkara çıxarılmış,həmçinin müasir inkişaf
xüsusiyyətlərini və təmayüllərini izah edən bir çox xarici ölkə alimlərinin elmi
mülahizələri və nəticələri təşkil edir.
6
Elmi yenilik: Bu tədqiqatda bilik iqtisadiyyatının iqtisadi proseslərdə görünən
müsbət təsirini sübut etməklə elm və texnologiyanın və eləcə də tətbiqi proqramların
inkişafı nəticəsində daha təsirli bir iqtisadi fəaliyyət əldə etməyin mümkünlüyü
sübuta yetirilir.
Nə
zə
ri və
tə
crübi ə
hə
miyyə
ti: aparılan tədqiqatın əsas nəticə və elmi
müddəalarından,təklif və tövsiyyələrindən biliklərə əsaslanan iqtisadiyyatın hansı iş
növündə müvəffəqiyyətli və ya uğursuz olacağını göstərməsidir.
nformasiya mənbəyi: internet resursları, Azərbaycan Dövlət Statistika
Komitəsinin,Rabitə və nformasiya Texnologiyaları Nazirliyinin, qtisadiyyat və
Sənaye Nazirliyinin məlumatlarından ibarətdir.
ş
in strukturu və həcmi: Aparılmış tədqiqat işi giriş,3 fəsil, nəticə və
təkliflər,istifadə edilmiş ədəbiyyat siyahısından ibarət olmaqla, qəbul olunmuş
kompüter yazısı 80 səhifə həcmindədi.
Magistr dissertasiya işinin giriş hissəsində mövzunun aktuallığından bəhs
olunur.
Magistr dissertasiya işinin birinci fəslində müəllif tərəfindən bilik
iqtisadiyyatının formalaşması,əsas xüsusiyyətləri və xarakteristikası,nəzəri –
metodoloji aspektləri,sosial-iqtisadi inkişafda bilik iqtisadiyyatının mahiyyəti tədqiq
edilmişdir.
Magistr dissertasiya işinin ikinci fəslində inkişaf etmiş ölkələrdə bilik
iqtisadiyyatının formalaşması,bilik və ona qoyulan investisiyan iqtisadi artımın əsas
amili,bilik iqtisadiyyatının foralaşmasında dövlətin rolu tədqiq edilmişdir.
Magistr dissertasiya işinin üçüncü fəslində Azərbaycanda bilik iqtisadiyyatının
formalaşması problemləri və perspektivləri, müasir Azərbaycan iqtisadiyyatında elm
və yüksək texnologiyalar sektorunun yeri tədqiq edilmişdir.
Dissertasiya işinin sonunda işin məntiqi yekunu olaraq nəticə və təkliflər və
ə
dəbiyyat siyahısı verilmişdir.