Microsoft Word turkcess ozet kitap docx

 
 
  7
 
IV. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Eğitim ve 
Sosyal Bilimler Sempozyumu  
27-30 Haziran 2018/Bakü-Azerbaycan
 
IV. International Symposium on Educational and 
Social Sciences in Turkish Cultural Geography  
27-30 June 2018/Baku-Azerbaijan
 
4. ve 5.  Sınıf  Yeni Sosyal Bilgiler  Programında Kazandırılması Hedeflenen Ortak 
Becerilere İlişkin Kazanımların İçeriğe Yansıması
2
 
Tekin Çelikkaya 
Ahi Evran Üniversitesi 
[e-mail] 
 
Mutlu Kürümlüoğlu 
Ahi Evran Üniversitesi 
[e-mail] 
Öğretim  programları;  bireyi  topluma,  toplumu  da  bireye  feda  etmeyen,  kişi  hak  ve 
hürriyetine saygılı, uzlaşmacı bireyler yetiştirmek üzerine temellendirilmiştir. Bu anlayışla bireyin sahip olduğu 
tüm  yeterlilikleri  potansiyeli  ölçüsünde  mümkün  olduğu  kadar  geliştirmesine  fırsat  verecek;  bireyin  aklını  ve 
duygularını sağlıklı şekilde işletebilmesi için gerekli olan bilgi, beceri ve anlayışı kazandırabilecek bir tasarım 
dikkate alınmıştır(MEB,2017:3). 2005 Sosyal Bilgiler Programı (MEB,2005), ilköğretim 4-7. sınıf düzeyinde diğer 
derslerle  birlikte  ilk  9  beceri  olan  genel  becerileri  kazandırmanın  yanında,  kendine  özgü  6  alan    becerisini  
kazandırmayı da amaçlarken 2017 Sosyal Bilgiler Programında (MEB,2017), genel ve alan becerileri ifadeleri 
kaldırılmış olup   4-7.  sınıf düzeyinde  26  beceriyi  kazandırmayı  amaçlamaktadır. 2005  öğretim programındaki 
genel ve özel becerilerin on üçü 2017 öğretim programında yer aldığı görülmektedir. Bu becerilerin bazıları 2005 
öğretim programında bulunan genel becerilerin ve alan becerilerinin alt beceriler olduğu görülmektedir. 2005 
sosyal bilgiler dersi öğretim programında 15 becerinin yer aldığı; bu becerilerden 13’ünün olduğu gibi 2017 yılı  
öğretim programında da olduğu, yine 2017 yılı öğretim programında 26 becerinin yer aldığı “Yaratıcı Düşünme” 
ve “Bilgi Teknolojilerini Kullanma” becerilerinin kaldırıldığı ve 13 yeni becerinin öğretim programa eklendiği 
tespit  edilmiştir.  Bu  beceriler:  “çevre  okuryazarlığı,  dijital  okuryazarlık,  finansal  okuryazarlık,  harita 
okuryazarlığı, iş birliği, kalıp yargı ve ön yargıyı fark etme, kanıt kullanma, konum analizi, medya okuryazarlığı, 
öz denetim, politik okuryazarlık, tablo, grafik ve diyagram çizme ve yorumlama, yenilikçi düşünme” becerileridir 
(MEB, 2017: 9). Okulların temel amacı akademik açıdan başarılı bireyler yetiştirmenin yanında bireylere temel 
becerileri de kazandırmaktır.Bu amacı gerçekleştirmek için öğretmen, aile, çevre gibi faktörlerin yanında ders 
kitapları da önemli bir rol oynamaktadır. Çünkü, öğrenci okulda geçirdiği sürenin önemli bir kısmını ders kitabı 
ile geçirmektedir.Sosyal Bilgiler dersinde, öğretmenlerin ve öğrencilerin birincil kaynak olarak kullandıkları ve 
takip  ettikleri  ders  kitaplarında  bu  becerilerin  hangilerinin  yer  aldığı,  bu  becerilere  nasıl  ve  ne  sıklıkta  yer 
verildiği  becerilerin aktarılma  durumu  açısından  büyük  bir  önem taşımaktadır. Bu  nedenle, araştırmada  yeni 
programın 2017-2018 eğitim öğretim yılında sadece 4. ve 5. Sınıflarda uygulanacak olması dolayısıyla ilkokul 4. 
sınıf ile ortaokul 5. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitaplarında ortak becerilere yer verilme durumunun belirlenmesi 
amaçlanmıştır. 
Bu amaç doğrultusunda aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır. 
4.sınıf  MEB  baskılı  Sosyal  Bilgiler  ders  kitaplarında  beceri-kazanım  ilişkisine  hangi  biçimde 
(görsel,bilgi,etkinlik,haber,değerlendirme gibi) ne kadar sıklıkla yer verilmiştir? 
5.sınıf  MEB  baskılı  Sosyal  Bilgiler  ders kitaplarında  beceri-kazanım  ilişkisine  hangi  biçimde  (görsel, 
bilgi, etkinlik, haber, değerlendirme gibi) ne kadar sıklıkla yer verilmiştir? 
Günümüzde,  eğitim  sistemlerinden  düşünebilen  bireyler  yetiştirilmesi  istenmektedir.  Bunun 
gerçekleşebilmesi için de programda belirtilen temel becerilerin kazandırılması önem kazanmaktadır. Alan yazın 
incelendiğinde  sosyal  bilgiler  dersindeki  beceriler  ile  ilgili  çalışmalardan  bazıları  becerilerin  öğrenciler 
tarafından kazanılma durumları (Demir,2006) öğretmenler tarafından yapılan etkinlikler ve kullanılma durumu 
(Çelikkaya,2011; Çelikkaya,2012; Mutluer,2013; Narin,2010; Taşkıran, Baş ve Bulut,2016) programdaki belli 
becerilerin  incelemesi  (Baykara,2006;  Bulut  ve  Taşkıran,2014)  şeklinde  olup  bu  çalışmaların  hiç  birinde  bu 
becerilerine  kitaplarda  ne  kadar  ve  ne  şekilde  yer  verildiğine,  ilişkin  çalışmalara  rastlanmamıştır.  Araştırma 
kapsamında ele alınan 4. ve 5. sınıflardaki  altı becerinin her iki sınıfta ortak olduğu görülmektedir. Bu beceriler 
“Araştırma, Harita okuryazarlığı, İş birliği, Öz denetim, Sosyal Katılım ve Yenilikçilik” becerileridir. 
Bu  araştırma,  nitel  araştırma  yöntemlerinden  doküman  incelemesi  ile  gerçekleştirilmiştir.  Araştırma 
kapsamında  elde  edilen  verilerin  çözümlenmesinde  içerik  analizi  türlerinden  tümevarımcı  analiz 
kullanılmıştır.Kitaplardan toplanan veriler 5 tema ve 17 alt tema altında incelenmiştir. Çalışmada, tutarlılık oranı 
araştırma  becerisi  için  %99,  harita  okuryazarlığı  becerisi  için  %91,  iş  birliği  becerisi  için  %96,  öz  denetim 
becerisi için %94, sosyal katılım becerisi için % 93 ve yenilikçilik becerisi için % 91 olarak hesaplanmıştır.  
Anahtar Kelimeler: 2017 Sosyal Bilgiler Programı, 4.ve 5. Sınıf, Ortak Beceriler, Kazanımlar 
 
                                                
2
 Bu çalışma Ahi Evran Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimince Desteklenmiştir. 
Proje Numarası: EGT.A4.18.008
 

---