62
IV. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Eğitim ve
Sosyal Bilimler Sempozyumu
27-30 Haziran 2018/Bakü-Azerbaycan
IV. International Symposium on Educational and
Social Sciences in Turkish Cultural Geography
27-30 June 2018/Baku-Azerbaijan
Beden Eğitimi Ve Spor Yüksekokulu Öğrencilerinin Sosyal Medya Bağımlılığı İle
Yaşam Doyumu Arasındaki İlişki*
Cengiz ŞAHİN*
*Ahi Evran Üniversitesi, csahin40@gmail.com
Murat ATASOY**
**Ahi Evran Üniversitesi, muratatasoy40@gmail.com
ÖZET
Günümüzde sosyal medya en önemli iletişim araçlarından birisidir. İnternet kullanma sıklığı artmasıyla
birlikte sosyal medya kullanım sıklığı da yükselmektedir. Bağımlılık kavramı genellikle alkol, uyuşturucu, sigara
gibi maddelerin kullanımına yönelik değerlendirilmektedir. Ancak son yıllarda kumar, egzersiz, yeme, uyuma gibi
bazı davranışların da bağımlılık yaptığı ileri sürülmektedir. Benzer durumun bilgisayar, internet, çevrimiçi oyun,
tablet, mobil telefon gibi teknolojik cihazlar ve uygulamalar için de geçerli olduğunu bildirilmektedir. Yaşam
doyumunun problemli internet ya da sosyal medya kullanımına nasıl yol açtığına ilişkin temel tartışma, bireylerin,
kendileri ve yaşamlarıyla ilgili yaşadıkları tatminsizlik duygularından kaçmak ve psikolojik bir doyum aramak
için internette daha fazla zaman geçirmeyi tercih ettikleri yönündedir.
Bu çalışmanın amacı, beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığı ile
yaşam doyumu arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu çalışma tarama modeline dayalı ilişkisel bir yöntemle
yürütülmüştür. Araştırma grubu, bir Türk üniversitesinin beden eğitimi ve spor öğretmenliği bölümünde öğrenim
gören 424 öğrenciden oluşmaktadır. Çalışmada araştırmacılar tarafından geliştirilen “kişisel bilgi formu”, Şahin
(2018) tarafından geliştirilen “sosyal medya bağımlılığı ölçeği: öğrenci formu” ve Diener, Emmons, Larsen ve
Griffin (1985) tarafından geliştirilen, Yetim (1991) tarafından Türkçeye uyarlanan “yaşam doyumu ölçeği”
kullanılmıştır. Verilerin analizinde bağımsız gruplar t testi, Pearson momentler çarpım korelasyon katsayısı (r)
ve çoklu doğrusal regresyon analizi yöntemleri kullanılmıştır.
Araştırmanın temel bulguları, yaşam doyumu ile sosyal medya bağımlılığı arasında negatif ilişki
olduğunu göstermektedir. Regresyon analizi sonuçlarına göre yaşam doyumu ile sosyal medya bağımlılığı düzeyi
arasında anlamlı bir ilişki vardır. Sonuç olarak, öğrencilerin yaşam doyum düzeyi azaldıkça sosyal medya
düzeyinin arttığı söylenebilir.
Anahtar Kelimeler: Üniversite öğrencisi, sosyal medya bağımlılığı, yaşam doyumu.
*Bu çalışma Ahi Evran Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimince
Desteklenmiştir. Numarası: Numarası: BES.A4.18.003
63
IV. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Eğitim ve
Sosyal Bilimler Sempozyumu
27-30 Haziran 2018/Bakü-Azerbaycan
IV. International Symposium on Educational and
Social Sciences in Turkish Cultural Geography
27-30 June 2018/Baku-Azerbaijan
İsmayıl Şıxlının Bədii Nəsrində Cümhuriyyət Mövzusu
Dos.Dr. Aynur XƏLİLOVA
AMEA Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu, Bakı, Azərbaycan
aynurxalilovaa@gmail.com
XÜLASƏ
XX əsrin II yarısında Keçmiş Sovet İmperiyasında “Şəxsiyyətə pərəstiş” dövrünün aradan qalxması ilə
ədəbi mühitdə də müəyyən mənada keyfiyyət dəyişmələri baş verdi. Bədii düşüncə milli-tarixi yaddaşın bərpası,
soykökə qayıdış amillərini ədəbiyyatın əsas təsvir obyektlərindən birinə çevirdi. Bununla da, ədəbiyyat, xüsusilə
də bədii nəsr diqqəti tarixi keçmişimizə və milli-mənəvi dəyərlərimizə çəkə bildi. Sözügedən mövzuya bir neçə əsər
həsr etmiş sənətkarlardan biri də xalq yazıçısı İsmayıl Şıxlı olmuşdur.
Məlumdur ki, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Milli Ordusunun artilleriya generalı Əliağa Şıxlinski
İsmayıl Şıxlının yaxın qohumu olmuşdur. Odur ki, yazıçının əsərlərində milli özünüdərk, cümhuriyyət mövzularına
yer verməsi də təsadüfi deyildi.
İsmayıl Şıxlının bədii nəsrində cümhuriyyət mövzusu, əsasən, Azərbaycan Demokratik Respublikası və
onun devrilməsi dönəminin təsviri, prototipi real şəxsiyyətlər olmuş obrazların taleyi, sözügedən dövrdə baş verən
milli-tarixi gerşəkliklərin birbaşa, yaxud alt qatda verilməsi yolu ilə təqdim edilmişdir. Bu kontekstdə yazıçı şifahi
epik ənənədən, xüsusilə, dastan poetikasına məxsus obraz, motiv və təhkiyədən yaradıcı şəkildə bəhrələnmişdir.
İsmayıl Şıxlının “Dli Kür”, “Ölüləri qəbristanda basdırın”, “Ölən dünyam” kimi əsərlərində bədii təsvir
obyektinə çevirdiyi hadisələr məhz Azərbaycanın sözügedən dövrdəki real tarixi gerçəklikləri idi. Bu əsərləri
qələmə alarkən yazıçı bir sıra mənbələrdən yararlansa da, əsas istinad etdiyi mənbə mənsub olduğu nəslin həmin
dövrdə yaşamış nümayəndələrinin taleləri, doğmalarının danışdıqları hadisə-əhvalatlar və özünün kiçik
yaşlarında görüb-eşitdikləri olmuşdur. Təsadüfi deyil ki, əsərlərində canlandırdığı əsas qəhrəmanların əksəriyyəti
onun yaxın qohumları olmuşlar.
Bütün bunlar hazırlayacağımız məruzə mətnində konkret bədii nümunələr əsasında geniş şəkildə
araşdırmaya cəlb ediləcək və təhlil-tədqiq olunacaqdır.
Açar sözlər: İsmayıl Şıxlı, “Ölən dünyam”, cümhuriyyət dönəmi, türk etnik psixologiyası, tarixi yaddaş,
prototip, dastan təhkiyəsi.
Dostları ilə paylaş: |