Microsoft Word ug расширен 27 09 17

40 



Bir nüsxəsi istintaq aparan daxili işlər orqanlarına və ya

prokurorluğa verilir



Digər nüsxə pasiyentə və ya onun valideynlərinə (qəyyumlarına)

verilir.

Zorakılıq hallarının sənədləşdirilməsi:



bütün müvafiq informasiya dəqiq və aydın aparılmalıdır



qeydlər və diaqramlar (Şəkil  2) müayinə zamanı  təsvir

olunmalıdır (müayinə bitdikdən sonra yaddaşa  əsaslanıb

aparılan qeydlər dəqiq olmaya bilər)



əgər sonrakı  əlavələr və ya düzəlişlər aydın müəyyən

edilmirsə, ilkin qeydlər dəyişdirilməməlidir. Çıxarılmış

hissələrin üzərindən xətt çəkilməli, imzalanmalıdır və

tamamilə silinməməlidir



qeydlərin dəqiqliyinə  əmin olmaq lazımdır, çatışmazlıqlar

qiymətləndirilmənin keyfiyyətini şübhə altına qoya bilər



qurbanın təcavüzlə bağlı ifadəsi dəqiqliyi ilə qeyd edilməlidir



aparılmış fiziki müayinələrin həcmi və  nəticələri qeyd

edilməlidir.

Şəkil 2. Anatomik diaqram 

Tibb müəssisəsində zorakılıqla bağlı hadisələri araşdırmaq üçün 

təyin olunmuş  rəhbər  şəxsə  dərhal məlumat verilməlidir və o, uşaq 

istismarı  və zorakılığı haqqında bütün qəbul edilmiş  məlumatları 

xüsusi, “zorakılıq  əlamətləri ilə müraciət edənlər” jurnalında qeyd 

etməlidir və müvafiq qurumlara göndərmək üçün xüsusi məlumat 

blankı doldurulmalıdır (Əlavə  4). Bu qeydiyyat jurnalında aparılan 

qeydlər aşağıdakı məlumatları əks etdirməlidir: hadisə barədə kim və 

nə zaman xəbər vermişdir, göndərişin vaxtı  və tarixi və hadisənin 

---

41 

qısa təsviri; həmçinin məlumatı  qəbul edən  şəxs də qeyd olunur. 

Telefon vasitəsilə  və ya yazılı surətdə alınan məlumatlar və ya 

göndərişlər də qeyd olunmalıdır. 

Zorakılığa məruz qalmış  şəxslərə ixtisaslaşdırılmış tibbi yardım 

göstərən tibb müəssisələrində  ( Əlavə

  2) Uşaq Müdafiə Qrupunun 

yaradılması zəruridir. 

Uşaq Müdafiə Qrupunun daimi üzvləri – səhiyyə müəssisəsinin 

rəhbəri, onun əmri ilə təyin olunan Uşaq Müdafiə Qrupunun rəhbəri 

və xüsusi təlim keçmiş həkimdən ibarətdir (həkim-pediatr). 

Uşaq Müdafiə Qrupunun müvəqqəti üzvləri – hadisəni aşkar edən 

həkim, tibb bacısı və digər klinik/qeyri-klinik heyətdən ibarətdir. 

Onlar hadisə ilə tanış olduqdan sonra protokol tərtib etməlidirlər. 

Protokolda aşağıdakı məlumatlar əks olunmalıdır: iclasın vaxtı, tarixi 

və yeri, iclasın iştirakçıları, hadisənin yenidən müzakirə edilməsi 

haqqında məlumatlar və iclasda qəbul edilən qərarlar. 

Həkim xəstəlik tarixində (ambulator tibbi kartda) zorakılıq və 

etinasızlıq barədə bütün qaydalara riayət edərək qeydlər edir.  

Zorakılıq haqqında xəstəlik tarixində qeydlər 3 əsas nöqteyi-

nəzəri əhatə etməlidir:  



uşaq konkret yaşadığı hadisələri (əgər uşaq yaşına görə özü

danışa bilmirsə, müşayiət edən şəxsin sözlərindən)



bu hadisələrin nəticələri – ayrıca bir uşağın həyatında, onun

özünə qarşı münasibətində, onun digər insanlarla və ya daha

geniş icmada münasibətində



yaşadığı zorakılığa münasibəti və onun nəticələri: ümidlər,

dəyərlər və arzular.

Uşaq istismarı  və etinazılığı ilə bağlı  məlumatlar məxfidir və

tibbi sənədlərin qorunması  və saxlanması qaydalarına uyğun olaraq 

arxivdə mühafizə edilir. 

Səhiyyə işçiləri ya yazılı hesabat formasında, ya da şahid ekspert 

kimi ifadə vermək üçün məhkəmə zalına çağırıla bilərlər.  

Səhiyyə  işçilərinin vəzifəsi gördükləri və  nəticələndirdiklərini 

düzgün və qərəzsiz şəkildə qeyd etmələridir. 

---

42 

Cinsi zorakılıq hallarında sənədləşdirmə  aşağıdakıları daxil 

etməlidir: 



demoqrafik məlumat (ad, yaş, cins)



pasiyentin təhsili



müayinə üçün zərərçəkmişin və ya onun qanuni

nümayəndələrinin razılığı



anamnez (məsələn, ümümi tibbi və ginekoloji anamnez)



təcavüzkarların sayı



fiziki müayinənin nəticələri



laborator müayinələr və onların nəticələri



müalicə planı



təyin olunan dərmanlar



verilən tövsiyələr

Cinsi zorakılıq qurbanlarına tibbi-hüquqi xidmət göstərən 

səhiyyə işçiləri, xüsusilə bu mövzularda təlim keçmiş daha təcrübəli 

həkimlər olmalıdırlar. Xidmət göstərilməsi tibbi-hüquqi cəhətdən 

xüsusi ixtisaslaşdırılmış deyilsə, səhiyyə  işçilərinə öz xidmətlərini 

sağlamlıq səviyyəsinə  qədər məhdudlaşdırmaq və  rəy bildirməyi 

ləngitmək məsləhət görülür. Belə halda, məhkəmə müşahidələrin 

zəruri şərhini təmin etmək üçün ekspert köməyinə müraciət edə bilər. 

Hüquqi sənədləşdirmə 

Müayinə zamanı köhnə  və  təzə  zədələri ayırd etmək lazımdır. 

Müalicəyə ehtiyacı olmayan köhnə  zədələr pasiyentin keçirilmiş 

zorakılığının və göstərişlərinin sübutu kimi qiymətləndirilə bilər. 

Pasiyentin özü təsvir etdiyi hadisə ilə tibb işçisinin qiymətləndirməsi 

arasında fərqin aydın müəyyən olunması əsas məqamdır. Buna görə 

də  şikayətlər yox, xüsusi olaraq obyektiv məlumatlar qeyd 

olunmalıdır. Məsələn: 



ayrıca təsvir olunmuş köhnə və təzə travmalar



travmaların sayı  və ölçüləri, anatomik yerləşmələri,

zədələnmənin strukturu, xarici görünüşü, alınma müddəti

(Əlavə 6)



qrafik təsvir və xətkeşin istifadəsilə fotoşəkillər (Şəkil 3, 4)



pasiyentin psixoloji durumunun tibb işçisinə olan təsirinin

təsviri

---