157
edilməsi mənim heysiyyatımı bu qədər tapdalamamışdı.
Həmin gün elə bil mənə güc gəlmişdi. Mən içkili halda olan
Vaskanyana güc gəldim. Onu ruhumun gücü ilə itələdim.
Səndələyən Vaskanyan bundan məmnun halda yenidən
hücuma keçdi. Heç nəyi düşünmədən onunla əlbəyaxa
olmuşdum. Artıq xasiyyətinə bələd olduğum bu alçağı yaxşı
tanıyırdım, mən hirsləndikcə, o, ehtiraslanırdı. Amma bu
mənim heç vecimə deyildi. Mən, sadəcə, onun məni zor
gücünə də olsa, əldə edəcəyini bildiyim halda, əsəbimi gizlədə
bilmir, köhnə rus maqnitofonuna doğru getməyə çalışırdım. O
isə məni var gücü ilə çarpayıya yıxmaq istəyirdi. Müsiqinin
səsi isə sanki mənim halıma ağlayırdı. Çarəsiz tapdalanan
Azərbaycan heysiyyatını, şərəfini, namusunu görüb ağlayırdı.
Birinci dəfə idi ki, mən ona qalib gəldim. Ona qadın əli ilə
türk şilləsi vurmağa nail oldum. Bu şillə çox sərt idi. Bir anlıq
duruxmasından istifadə edib maqintofonu götürə bildim və
var gücümlə səs qutusunu yerə çırpdım. O an özümü
qəhrəman kimi hiss etmişdim. Hikkəmdən əllərim əsirdi.
Məqsədimə nail olduğum üçün içimdəki intiqam hissinə
təşəkkür də etmişdim. Milli mənliyimin təntənəli qələbəsi idi...
Ondan sonra onun nə etməsi məni heç maraqlandırmadı da.
Hələ də məndə vətən, millət, qeyrətinin yaşaması məni
sevindirmişdi. Özümü ölümə məhkum şərəfsiz hesab etdiyim
günlərin hamısına qalib gəlmişdim. Hələ də bu qeyrət hissinin
məni tərk etməməsi məni ümidləndirmişdi... Axı mən elə
düşünürdüm, mənim kimi övlad nəinki vətənə, heç vətənin
zibilliklərinə də lazım deyil. Amma yox, daxilimdə yatan
mənliyin təntənəsi məni çox ruhlandırmışdı. Bir anlıq özümü
Ramilə lazımlı bir insan hiss etmişdim. Ramilin bu cür
vətənpərvər qızla fəxr edəcəyini dəqiq bilirdim. Axı hələ də
mən ona xəyanət etməmişdim. Bəli, buna dəqiq əmin idim,
mən xəyanətkar deyildim. Nə dünyalar qədər sevdiyim
158
Ramilimə qarşı, nə də başı bəlalı Vətənimə qarşı... Xəyanət
anlayışının cismani deyil, mənəvi məsələ olduğunu hamı yaxşı
bilir. Buna xəyanət adı vermək mümkün deyildi. Amma qadın
ləkələndisə, istər xəyanət olsun, istərsə də zorla ləkələnsin, heç
bir fərqi yox idi. Bunu başa düşmək üçün gərək kişilər xeyli
dərin düşüncəli olmalı idi. Düzdür, sevgimin tüğyan etdiyi
vaxtlardakı kimi Ramillə evlənəcəyimiz, uşaqlarımız olacağını
planlaşdıra bilməzdim. Amma bütün bunları Ramilə danışıb
qollarında can vermək üçün hələ də ümidlərlə yaşayırdım.
Ölən ümidlərlə...
Musiqinin beşiyi olan qədim Şuşa şəhərində belə bir xalq
musiqisini dinləmək mənə bir məlhəm idi. Amma o musiqiyə
işğal altında olan bir Azərbaycan torpağında, girovluqda
qulaq asmaq başqa bir tragediya idi... Xan əminin sümükləri
sızıldayırdı indi. Pənahəli xan qəbrində yata bilmirdi. Axı
torpaqlarımızın bu cür alçaqların əlinə keçməsinə dövlət necə
şərait yaradırdı? Niyə bir əncam çəkilmirdi? Ax vətən!.. Başın
bəlalar içindədir. Həmişə müstəqil olma ərəfəsində bu Odlar
diyarı nələr görür, nələr yaşayırdı. Mənim timsalımda vətənin
taleyini rahatca görmək olardı....
Şuşanın işğalından sonra Vaskanyanın rütbəsi də
yüksəlmişdi. O, indi polkovnik olmuşdu. Şuşadakı batalyona
rəhbərlik edirdi. O, bura gələndə məni Samirədən ayırıb özü
ilə gətirmişdi. Samirə isə Əsgəranda qalmışdı. Müharibədən
heç bir xətər görməyən bir evdə qalırdı. Rus arvadı ilə hələ 90-
cı ildə ayrıldığından tək yaşayırdı. Əgər məni nəzərə almasa
idik. Həyətə isə erməni əsgərləri nəzarət edirdi. Rusiyada
hərbi məktəb bitirən bu alçaq hərdən deyirdi ki, böyük
Ermənistanı qurandan sonra xaricə gedəcək. Fransada yaxşı
dostları olduğunu dəfələrlə görmüşdüm. Bir neçə ay idi ki,
məni hər gün Gülcahanla görüşdürəcəyini deyirdi. Mən də bu
ümidlə bir gün bunun baş tutacağına inanırdım. Onunla yaxşı
159
rəftar etməyə çalışır, hərdən özümü məcbur edirdim ki, onun
gözünə girim, Gülcahanı girovluqdan xilas edim. Hələ ki, bu
baş tutmurdu...
O alçaq mənə tez-tez dolma bişirtdirir, iştahla yeyirdi.
Evdən gedəndə isə məni içində təkcə bir çarpayısı olan otağa
qatıb, qapını da bağlayırdı. Bu, bir azərbaycanlı evi idi. Evin
quruluşu, evdə olan əşyalar bunu deyirdi. İndi də bu musiqi.
Elə bilirdim ki, indi anam bizi səsləyəcək: “Ay qız, Aytəkin,
Gültəkin, gün batdı axı, nə vaxt duracaqsınız?” Anam
Gülcahanı belə adlandırıdı. Hətta Gülcahana bu adı qoyanda
narazılığını da bildirmişdi. Demişdi ki, Aytəkin, Gültəkin bir-
birinə çox uyur. Bu cür seçim Azərbaycanda məşhur idi. Adlar
qoyulanda bir-birinə qafiyə olana daha çox üstünlük
verirdilər. Amma atamın anasının adı Gülcahan olduğu üçün
o, israrla bu adın üstündə durmuşdu. Əslində, heç mübahisə
də etməmişdilər. Sadəcə, atam anamın narazılığını hiss etmiş,
narahat olduğu üçün onun qəlbini ələ almağa çalışmışdı.
Anam qadın olduğu üçün etiraz etmək hüququ yox idi. Sadəcə
qəlbində yaşada bilərdi. Axı o, azərbaycanlı idi... Axı o ərini
sevir, ona hörmət edirdi. Etməli idi də, çünki bu anamın
qadınlıq borcu idi. Şərqdə belə idi. Ailə mədəniyyəti bu cür
formalaşmışdı Azərbaycanda. Ona görə də Avropalı kişilər
Azərbaycan-türk qadını alanda özlərini kişi kimi hiss
edirdilər.
Düyünü tökdüm qazana,
Qaldı uzana- uzana.
Qismətmiş qəbir qazana...
Musiqinin bu yerində anam gözlərimin qarşısına gəldi,
toy-düyün üçün uzun illərdən bəri atamdan gizlin yığdığı
cehizlər yadıma düşdü. İndi anam sağ olsaydı, bizi yadına
salıb ağlayacaqdı, hönkürəcəkdi... Bəlkə, elə bu mahnını da
oxuyacaqdı. Oxuduqca qəhərdən sözlər qırılacaq, səsi
Dostları ilə paylaş: |