148
21. Şahid danışır
– Adın nədir?
– Mənə Həsrət deyirlər, Həsrət, Həsrət... – dilənçi adını bir
neçə dəfə təkrar edib yersiz gülməyə başladı. Gözləri bağlı
olduğu üçün qarşısındakının – ona sual verənin kim olduğunu
görə bilmirdi. Hiss edirdi ki, tanış olmayan bir adamdır. Bəlkə
də, tanışlarının azlığından idi ki, indi bunu çox yaxşı müəyyən
edə bilmişdi.
– Özün haqqında danışarsan mənə?! – Qüdrətov danışıq
tərzini dəyişdi. Deyəsən, bu oğlanla dil tapmaq, doğrudan da,
asan olmayacaqdı. Tahirə tərəf baxdı. Onun işarəsindən başa
düşdü ki, oğlan bu gün çox qorxduğuna görə sudurqa keçirib.
Hətta dili də qatlanıb. Amma xoşbəxtlikdən sürücü vaxtında
yardım göstərə bilmişdi.
– Siz kimsiniz? Məni öldürəcəksiniz? Öldürün, öldürün, onsuz
da mən anamın yanına getmək istəyirdim, öldürün məni, nə
durmusuz?! Tez olun! – dilənçi dəli kimi qışqırmağa başladı.
Ayaqlarını o qədər qüvvətlə yerə çırpdı ki, oturduğu stul tab
gətirməyib yerə aşdı. Özü də əli-ayağı bağlı halda yerə yıxıldı.
– Buna sakitləşdirici gətir, ayaqlarını da aç ki, rahat otursun –
Qüdrətov köməkçisinə göstəriş verdi.
– Oldu!
149
*** *** ***
Təxminən on beş dəqiqə sonra Qüdrətov yenidən həmin
otağa qayıtdı. Bu müddə ərzində Həsrət sakitləşib özünə
gəlmiş, Qüdrətov isə həyətə düşüb siqaret çəkərək olanları
götür-qoy etməyə vaxt tapmışdı. İndi dilənçi oğlanı daha sakit
şəkildə dindirməyi və tez bir zamanda məqsədinə çatmağı
düşünürdü. Vaxt itirmək lazım deyildi. Sabaha həm özünün,
həm də Tahirin vacib işləri var idi. Əgər köməkçisi Gəncədəki
adamın izinə düşə bilərdisə, deməli, Qüdrətov böyük bir səddi
aşmış olacaqdı. Amma hələlik ona şahidlik edəcək yeganə
canlı varlıq bu dilənçi oğlan idi. Stulu onun bərabərində
qoyub lap yaxınında əyləşdi. Tərəddüd etmədən növbəti dəfə
daha təmkinlə onu danışdırmağa başladı:
– Görürsən, biz sənə yardım etdik. Səni öldürmək istəmirik.
Sən bizə kömək etməlisən, Həsrət!
– Mənim kimim-kimsəm yoxdur. Heç imkanım da yoxdur.
Axı mən sizə necə kömək edə bilərəm?! Bir anam var idi, o da
ölüb getdi, yazıq... – dilənçi oğlan bunu deyəndə bayaqkından
çox fərqli görünürdü. Əgər bayaq yersiz halda qışqırıb
ağlayırdısa, indi anasının öldüyü barəsində danışanda normal
insanlara xas olan tərzdə kədərlənib, kövrəldi. Qüdrətov əlini
onun çiyninə qoydu:
– Narahat olma, biz sənə kömək edəcəyik!
– Hamı elə bilir ki, mən dəliyəm. Düzdür, imkanım yoxdur,
heç kim də məni işə götürmür. Mən də dilənməyə məcbur
qalıram. Amma mən dəli deyiləm. Hərdən belə oluram...
– Necə?!
– Bayaqkı kimi... Özümü ələ ala bilmirəm. Anam yazıq deyirdi
ki, məni bu vəziyyətə kökü kəsilmiş ermənilər qoyub. Mən
hələ doğulmamışdan anam müharibədə girov düşüb. Ona
işgəncələr veriblər, mən də belə olmuşam...
150
– Anan nə vaxt rəhmətə gedib?
– On bir il olacaq... Mənim onda səkkiz yaşım var idi.
– Həsrət, danışa bilərsən həmin illəri? Ananın dediklərindən
yadında nə qalıbsa hamısını. Elə bunu danışsan, bizə kömək
etmiş olacaqsan.
– Mən onda uşaq idim. Çox az şey yadımda qalıb. Amma nə
yadımdadırsa hamısını danışaram. Siz də anamın məzarını
tapmaq üçün mənə kömək edin. Xahiş edirəm...
– Əmin ol ki, sənə onun dəfn olunduğu yeri göstərəcəm. Bir
yerdə gedəcəyik, – Qüdrətov dilənçi oğlanı arxayın etdi.
Əslində dilənçi oğlanın tapılmasında vasitəçilik edən Həsrəti
saxlamış həmin qoca qarının qızı oğlanın anası Şərqiyənin
harada dəfn olunduğunu ona göstərmişdi. O, indi bunu
düşünüb ürəklə söz verdi.
*** *** ***
O vaxt biz anamla Goranboydakı uşaq evində qalırdıq.
Burada bizim kimi çoxlu məcburi köçkünlər toplaşmışdı.
Xocalıdan olanlar da var idi, digər yerlərdən olanlar da.
Hamının güzəranı pis idi. Darısqal otaqlarda on nəfərə qədər
adam yaşayırdı. Neçə-neçə qohum-qonşu bir otaqda qalırdı.
Amma bizim qohumlardan heç kim qalmadığına görə
tanımadığımız adamlarla qalırdıq. Deyəsən, onlar Şuşadan
idilər. Hamı bir-birinə kömək etməyə çalışırdı ki, beləcə ağır
günləri çətinliklə də olsa, başa vursunlar.
Mən məktəbə gec getdim. Doqquz yaşım olanda Xırdı
nənə məni qaldığımız yerin yaxınlığında açılan dərslərə
yazdırdı. Onda anam bir il idi ki, rəhmətə getmişdi. Mən
onsuz çox darıxırdım. Anam öləndən sonra məni Xırdı nənə
saxlayırdı. Mənə çox kömək edirdi. O, Şuşadan idi. Sonralar
bildim ki, mənim atam Xocalıdan olsa da, anam Şuşadan imiş
151
və anam can üstündə olarkən Xırdı nənəyə yalvarıb mənə
baxmağı vəsiyyət edibmiş. Yazıq anam...
Təxminən iki il sonra Xırdı nənə də rəhmətə getdi və mən
tamamilə kimsəsiz qaldım. Doğrudur, onun qızı var idi.
Amma o, hansısa rayona gəlin köçmüşdü. Mən ilk günlər onu
axtarmaq istəsəm də, yerini tapa bilmədim. Uşaq evində
məskunlaşmış qonşularımız isə onu tapmaqda mənə kömək
etmirdilər. Hərə bir bəhanə ilə məni azdırırdı. İndi onları da
qınamıram. Problemləri, dərdləri o qədər idi ki... Mənim
himayədarım da rəhmətə gedəndən sonra mən qaldığımız
yerdən qaçmaq qərarına gəldim. Bilmirəm, buna qaçmaq
demək olar, ya yox?.. Əslində, mənə sahib çıxacaq, “getmə,
qal” deyən bir kəs də yox idi. Hərənin başı özünə qarışmışdı.
Əksinə, qalmaqla kiminsə yerini dar etmiş olurdum.
Xırdı nənə öləndən on gün sonra gecənin birində evdən
çıxıb Bakıya getmək qərarı ilə yola düşdüm. Adını eşitdiyim
paytaxt şəhərimizə getmək, oranın insanları ilə eyni yerdə
yaşamaq, eyni havanı udmaq, onların içdiyi sudan içmək
mənə yuxu qədər əlçatmaz görünürdü. Axı Bakını
görməmişdim. Bəlkə də, nə vaxtsa orada olmuşdum, tamam
kiçik yaşlarımda.
Bakıya getmək üçün yola düşəndən iki gün sonra oraya
çatdım. Yol maşınlarına yalvar-yaxar edib, nəhayət ki,
birtəhər şəhərə gəlib çıxdım. Nə yaşım var idi ki?! On yaşı
yenicə tamam olan, oxumağı-yazmağı bacarmayan kimsəsiz
yeniyetmə kimin nəyinə lazım idi axı?! İndi saymağı və adımı
yazmağı bacarıramsa da, buna görə anama minnətdaram.
Yazıq arvad xəstə canı ilə başıma sığal çəkə-çəkə öyrətmişdi
bunları mənə. Mən də uşaq şıltaqlığı ilə hər dəfə onun
dərslərindən qaçır və saatlarla meşədə gəzib dolanırdım. Bir
dəfə saymağı öyrənmək istəmədiyim üçün bərk əsəbiləşmişdi.
Mən də uşaqlığıma salıb fürsət tapan kimi meşəyə qaçdım.
Dostları ilə paylaş: |