Microsoft Word vesait fem doc
İşçinin pozulmuş hüquqlarının bərpası üçün fərdi əmək
Yüklə 279,73 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İşçinin pozulmuş hüquqlarının bərpası üçün fərdi əmək mübahisəsinə başlamaq hüququ
- Fərdi Əmək Mübahisələrinə Əmək Mübahisələri Komissiyalarında (ƏMK) baxılması
12
İşçinin pozulmuş hüquqlarının bərpası üçün fərdi əmək mübahisəsinə başlamaq hüququ İşəgötürənlə əmək münasibətlərində olan hər bir şəxsin öz pozulmuş və ya pozulması ehtimal olunan əmək hüquqlarının bərpası məqsədi ilə fərdi qaydada əmək mübahisəsinə başlamaq hüququ vardır. Əmək Məcəlləsinin 292-ci maddəsinə əsasən “Məcəllənin 288- ci maddəsində göstərilən məsələlərlə bağlı hüquqlarının və ya qanunla qorunan mənafeyinin pozulduğunu aşkar etdikdə, bu Məcəllədə nəzərdə tutulmuş qaydada fərdi əmək mübahisələrini həll edən orqanlara müraciət edərək pozulmuş hüquqlarının bərpa edilməsini tələb edə bilər”. İşçi fərdi əmək mübahisəsinə özü və ya qanunvericiliyn müəyyən etdiyi qaydada vəkil etdiyi şəxs vasitəsi ilə başlaya bilər.
Məcəlləyə görə fərdi əmək mübahisəsinə işçinin işlədiyi vaxtdankənar zamanda baxılır. Bununla belə mübahisəyə işçinin işlədiyi vaxt ərzində baxıldıqda onun həm əsas, həm də əlavə iş yerində əmək haqqı saxlanılmalıdır. 13 FƏRDİ ƏMƏK MÜBAHİSƏLƏRİNİN HƏLLİ QAYDALARI Məcəllənin 292-ci maddəsində göstərilir ki, “İşçi bu Məcəllənin 288-ci maddəsində göstərilmiş məsələlərlə bağlı hüquqlarının və ya qanunla qorunan mənafeyinin pozulduğunu aşkar etdikdə, bu Məcəllədə nəzərdə tutulmuş qaydada fərdi əmək mübahisələrini həll edən orqanlara müraciət edərək pozulmuş hüquqlarının bərpa edilməsini tələb edə bilər”. Məcəllədə fərdi əmək mübahisəsinin həlli yolları aşağıdakılar göstərilmişdir. •
Əgər müəssisədə kollektiv müqavilədə nəzərdə tutulmuşdursa həmkarlar ittifaqları komitələri nəzdində əmək mübahisələrinə baxan komissiya yaradıla bilər. Fərdi əmək mübahisəsi yarandıqda işçi həmin komissiyaya müraciət edə bilər; •
məcəllədə nəzərdə tutulmayan həlli yolları nəzərdə tutula bilər; •
İşçi məcəllədə göstərilən şərtlərə əməl etməklə 1 aya qədər müddətdə təkbaşına tətil edə bilər. •
Prosessual Məcəllənin tələblərinə əməl etməklə məhkəmələr vasitəsi ilə;
Göstərilən istənilən üsuldan istifadə etmədən işçinin birbaşa məhkəməyə şikayət etmək hüququ vardır. Göründüyü kimi fərdi əmək mübahisələrinin həlli üçün qanunvericilik qaydalar və prosedurlar müəyyən etmişdir.
Komissiyalarında (ƏMK) baxılması
nəzərdə tutulmuş hallarda müəssisələrdə həmkarlar ittifaqları təşkilatının nəzdində fərdi əmək mübahisələrinə məhkəməyə qədər baxan orqanın 14
yaradılması nəzərdə tutula bilər. Bu orqanın yaradılması və fəaliyyət qaydası kollektiv müqavilələrlə nizama salınır (Əmək Məcəlləsi 294-cü maddə 2-ci hissə). Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsində Əmək Mübahisələri üzrə Komissiyaların yaradılmasına dair müddəa imperativ norma deyildir. Belə komissiyanın yaradılması işəgötürənlə əmək kollektivinin razılaşması əsasında və kollektiv müqavilədə nəzərdə tutulan hallarda yaradıla bilər. Rusiya Federasiyasının Əmək Məcəlləsində Əmək
Mübahisələri üzrə Komissiyanın funksiya və səlahiyyətləri daha genişdir və onun yaradılması əmək kollektivi ilə işəgötürənin iradəsinin nəticəsi deyil normativ sənəd əsasında həyata keçirilir, baxmayaraq ki, belə komissiyanın tərkibi müəssisə adminstrasiyası ilə əmək kollektivi tərəfindən formalaşdırılır. Əslində müəssisələrdə fəaliyyət göstərməli olan Əmək Mübahisələri üzrə Komissiyaları məhkəmədən kənar orqan olmaqla fərdi əmək mübahisələrinin həllində ciddi rol oynaya bilər.
Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsində Komissiyanın formalaşdırılması, tərkibi, səlahiyyətləri onun qərarlarının qüvvəsi ilə bağlı müddəalar yoxdur. Rusiya Federasiyasında isə belə komissiyaların fəaliyyəti ayrıca əsasnamə ilə tənzimlənir (Rusiya Federasiyasının Əmək Mübahisələri üzrə Komissiyanın əsasnaməsi əlavədə verilir). Bununla belə Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsində belə komissiyanın fəaliyyət göstərdiyi halda fərdi əmək mübahisəsinə başlayan işçi öz arzusu ilə məhkəməyə deyil komissiyaya müraciət edə bilər. Əgər işçi ƏMK-ə müraciət edirsə onda məhkəməyə müraciət etmək üçün qanunvericilikdə nəzərdə tutulan prosessual müddətlər 1 aydan artaraq 3 ay olur.
15 Əgər Komissiyanın qərarı işçini və ya işəgötürəni təmin etməsə onda tərəflər məhkəməyə müraciət hüququndan istifadə edə bilərlər. Beləliklə, hətta əmək kollektivlərində belə komissiyalar mövcud olsa belə onun qərarı son qərar deyildir və həm işçi, həm də işəgötürən tərəfindən mübahisələndirilə bilər. Əmək Məcəlləsi imkan verir ki, müəssisələrdə Əmək Mübahisələri üzrə Komissiyanın yaradılmasına təşəbbüsü işəgötürən və ya əmək kollektivi və ya onun adından çıxış edən həmkarlar ittifaqı təşkilatı irəli sürsün. Əmək Kollektivi və ya onu təmsil edən həmkarlar ittifaqı bunun üçün kollektiv danışıqlara başlamalı və belə komissiyanın yaradılmasına dair müddəanı kollektiv müqaviləyə daxil etməlidir. İşəgötürən və əmək kollektivi Əmək Mübahisələri üzrə Komissiyanın yaradılması şərtlərini, onun səlahiyyyətlərini birbaşa kollektiv müqaviləyə də daxil edə bilər. Bununla belə ölkə praktikasında Əmək Mübahisələri üzrə Komissiya haqqında əsasnamələrin fəaliyyət göstərən sahələri mövcuddur. “Metal iş”Həmkarlar İttifaqları Federasiyası tərəfindən Əmək Mübahisələri üzrə Komissiya haqqında əsasnamə hazırlamışdır (əsasnamə əlavədə verilir). Əmək Mübahisələri üzrə Komissiyanın fəaliyyətinə dair əsasnamənin Nazirlər Kabinetinin qərarı ilə təstiq olunması daha məqsədəuyğun olardı. Lakin belə komissiyaları bütün müəssisələrdə və bütün iş yerlərində yaratmaq bütün hallarda mümkün deyildir. Belə ki, işçilərinin sayı az olan kiçik və orta müəssisələrdə belə komissiyaları yaratmaq işçilərin say tərkibi imkan vermədiyi üçün mümkün deyildir. Cəmi bir neçə işçisi olan müəssisələrdə belə komissiyaları yaratmaq mümkün deyildir. Bununla belə bu cür komissiyalar sahələr üzrə yaradıla bilər. Bunun üçün müvafiq sahənin həmkarlar ittifaqları respublika komitələri ilə
Yüklə 279,73 Kb. Dostları ilə paylaş:
|