Microsoft Word vesait fem doc
Yüklə 279,73 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Fərdi əmək mübahisəsinin həlli məqsədi ilə təkbaşına tətilin keçirilməsi
19 Respublikasının Konstitusiyasına və müvafiq qanunvericilik aktlarına ziddir, lakin işçinin bütün hallarda seçim etmək hüququ vardır və onun fərdi əmək mübahisəsini həll etmək üçün danışıqlar yolundan istifadə etməsi məqsədəuyğundur. Digər tərəfdən əgər müəssisədə həmkarlar ittifaqı təşkilatı fəaliyyət göstərirsə işçi həmçinin, həmkarlar ittifaqının fərdi əmək mübahisənin həllinə iştiraka cəlb edə bilər. Həmkarlar ittifaqları haqqında qanunvericilik həmkarlar ittifaqlarına öz üzvlərinin sosial iqtisadi hüquqlarını müdafiə etmək üçün müvafiq səlahiyyətləri nəzərdə tutur. Əlbətdə istər həmkarlar ittifaqı təşkilatı, istərsə də Əmək Mübahisələrinə baxan Komissiyalar yaxşı halda nisbətən iri müəssisələrdə fəaliyyət göstərir. Cəmi bir neçə işçisi olan müəssisələrdə işçi belə alətlərdən istifadə etmək imkanında deyildir. Lakin onun işəgötürənlə bilavasitə danışıqlar aparmaq və ona müraciət etmək imkanı qalır. İşçi həmçinin məhəkəməyə müraciət müddətlərini buraxmadan Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliynin Dövlət Əmək Müfəttişliyi Xidmətinə də müraciət edə bilər. Dövlət Əmək Müfəttişliyi Xidməti əmək sferasında əmək qanunvericiliynə əməl olunmasına dövlət nəzərətini həyata keçirən ixtisaslaşmış qurumdur və onun işçinin əmək hüquqlarının pozulması halında konkret tədbirlər görmək səlahiyyəti vardır. Əmək Məcəlləsində həmçinin fərdi əmək mübahisəsinin həlli məqsədi ilə vasitəçilərin xidmətindən istifadə etmək hüququ nəzərdə tutulur. Məsələn, işçi fərdi əmək mübahisəsini həll etmək məqsədi ilə təkbaşına tətil hüququnu həyata keçirərkən, o istənilən vaxt tətili dayandırıb vasitəçinin xidmətindən istifadə edə bilər. Bununla belə qeyd olunmalıdır ki, ölkənin əmək sferasında təşəkkül tapmış hazırkı praktika fərdi əmək mübahisələrinin məhkəmədən kənar yollarla həlli sahəsində o qədər də geniş deyildir. Bir çox iş yerlərində sosial partnyorluğun olmaması, iş yerlərində koorporativ sosial məsuliyyəti nəzərdə tutan
20
sənədlərin olmaması, fərdi əmək mübahisələrinin həlli məqsədi ilə Əmək Məcəlləsində nəzərdə tutulan və ya Məcəllə ilə tənzimlənməyən mexanizmlərin yaradılması prosesi zəifdir. Lakin müasir idarəetməyə dair tələblər belə mexanizmlərin yaradılmasını zəruri etdi. Yuxarıda qeyd olunduğu kimi fərdi əmək mübahisələrinin istənilən vasitələrdən istifadə etməklə həllinə cəhdlər, o cümlədən danışıqlar yolundan istifadə o zaman səmərəli ola bilər ki, işçi ilə işəgötürən arasında əmək münasibətləri hüquqi baxımdan rəsmiləşdirilmiş olsun. İşçi ilə işəgötürən arasında yazılı əmək müqaviləsinin olmadığı və əmək münasibətlərinin rəsmiləşdirilmədiyi iş yerlərində fərdi əmək mübahisələrinin həlli vasitələri də məhdud olur. Bu baxımdan işçilər ilk növbədə
işlədikləri müəssisədə işəgötürənlə əmək münasibətlərinin rəsmiləşdirilməsinə səy göstərməlidirlər. Fərdi əmək mübahisəsinin həlli məqsədi ilə təkbaşına tətilin keçirilməsi Əmək Məcəlləsində fərdi əmək mübahisəsinin həlli qaydası kimi işçinin təkbaşına tətil etmək hüququ əks olunmuşdur. Əmək Məcəlləsinin 295-ci maddəsinin 1-ci bəndinə görə “Pozulmuş hüququnun bərpa olunması üçün işəgötürənlə apardığı danışıqlar, yazılı müraciətinə verilən cavablar işçini qane etməzsə, fərdi əmək mübahisəsinin, habelə kollektiv tələblərə aid olan müvafiq məsələnin həlli məqsədi ilə o, məhkəməyə müraciət etmədən və əmək müqaviləsinə xitam vermədən əmək funksiyasının icrasını tam və ya qismən bir ay müddətinədək müvəqqəti dayandıraraq təkbaşına tətil edə bilər”.
Məcəlləyə görə işçinin təkbaşına tətil etmək hüququnu işəgötürən hər hansı üsul və ya vasitə ilə məhdudlaşdıra bilməz. Eyni zamanda təkbaşına tətil edən şəxsin də tələblərini 21 müdafiə etmək üçün təkbaşına tətilinə əmək kollektivinin və ya həmkarlar ittifaqları təşkilatının qoşulması çağırışı ilə çıxış etməməlidir. Əmək kollektivi və ya həmkarlar ittifaqları təşkilatı işçinin tələblərinin əsaslı, qanuni və ədalətli olduğu qərarına gələrsə, müstəqil olaraq kollektiv tələblərini irəli sürə bilər.
Əgər işəgötürən hesab etsə ki, işçi fərdi əmək mübahisəsini həll etmək üçün təkbaşına tətil etməsi əsassız və qanunsuzdur, bu zaman o məhkəməyə müraciət edə bilər. Məhkəmənin işçinin fərdi əmək mübahisəsini həll etmək məqsədi ilə həyata keçirdiyi təkbaşına tətili qanunsuz və əsassız hesab etməsə, onda işəgötürənin həmin işçi ilə bağlanmış əmək müqaviləsini ləğv edə bilməz.
İşçi təkbaşına tətili dayandırıb işi davam etdirə və fərdi əmək mübahisəsinin həlli məqsədi ilə məhkəməyə iddia verə bilər. Təkbaşına tətil müddətində tərəflər Əmək Məcəlləsində nəzərdə tutulan vasitəçilik üsullarından istifadə edə bilər. Əmək Məcəlləsinin 283-cü maddəsinə əsasən işəgötürən fərdi əmək mübahisəsinin həlli məqsədi ilə tətil etdiyi günlər üçün işçiyə əmək haqqı ödəyə bilər. Bununla belə əmək haqqının ödənilib ödənilməməsi işəgötürənin mülahizəsindən asılıdır və mübahisə predmeti ola bilməz.
İşçinin tətil hüququ Konstitusiya və Əmək Məcəlləsində əks olunsa da nəzərə almaq lazımdır ki, qanunvericilik bu hüququ həyata keçirilməsinə ciddi şərait yaratmır. Xüsusən təkbaşına tətil etməklə bağlı Əmək Məcəlləsi qayda və prosedurları tam tənzimləmir. Praktikada təkbaşına tətil edən işçilərin hər hansı bir məhkəmə qərarı olmadan işdən azad edilməsi halları vardır. Eyni zamanda Əmək Məcəlləsinin 295-ci maddəsinə görə “ Təkbaşına tətil edən işçinin hərəkətlərinin qanunsuz və ya əsassız hesab edilməsi barədə məhkəmə qərar qəbul Yüklə 279,73 Kb. Dostları ilə paylaş:
|