Microsoft Word yerqurulushunun elmi esaslari doc
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
5 Dərslik akademik Məmmədtağı İbrahim oğlu Cəfərovun əziz xatirəsinə ithaf olunur. GİRİŞ Çoxillik müstəqillik tarixinə malik olan ölkələrin təcrübəsi göstərir ki, siyasi suverenliyin daimiliyinin, dönməzliyinin labüd şərtlərindən biri iqtisadi müstəqilliyə nail olmaqdır. İqtisadi müstəqillik şəraitində xalq tarixi boyu yaratdığı və təbiətin ona bəxş etdiyi sərvətlərin sahibi olur, ona sərəncam verir və öz mənafeyinə uyğun istifadə edir. İqtisadi müstəqillik şəraitində cəmiyyət özünü iqtisadi cəhətdən yaşatmaq gücünə malik olur, iqtisadiyyatın ictimai formasını müəyyən edir və formalaşdırır. Bu baxımdan, Azərbaycan Respublikası hökuməti qarşısında duran ən mühüm vəzifələrdən biri xalqın müstəqil yaşamasını təmin edə bilən müstəqil iqtisadiyyatın yaradılmasından ibarətdir. Azərbaycanın iqtisadi müstəqilliyinin möhkəmləndirilməsində, sosial-iqtisadi problemlərin həllində, dinamik inkişafın təmin edilməsində aqrar sahə həlledici rol oynayır. Azərbaycan ənənəvi kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı sahəsində güclü potensial imkanlara və müqayisəli üstünlüyə malikdir. Respublikanın əlverişli torpaq-iqlim şəraiti, nisbətən ucuz işçi qüvvəsi və mühüm nəqliyyat yollarının qovşağında yerləşməsi bu sahənin geniş inkişaf etdirilməsinə imkan verir. Ölkəmiz müstəqillik qazandıqdan sonra, keçid dövrü üçün xarakterik olan aqrar bölmədə baş vermiş tənəzzül, kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalının illik həcminin aşağı düşməsi aqrar sferada bazar münasibətlərinin formalaşması və inkişafına istiqamətlənmiş köklü iqtisadi islahatların həyata keçirilməsini zərurətə çevirmişdi. Müstəqilliyin ilk illərindən başlayaraq iqtisadiyyatın bazar mü- nasibətləri əsasında qurulması, aqrar islahatların həyata keçirilməsi, ərzaq və yeyinti məhsulları emal edən sənaye müəssisələrinin özəlləşdirilməsi və s. bu kimi tədbirlər aqrar bölmənin sosial və sahə strukturuna ciddi təsir göstərmiş, kənd təsərrüfatında ciddi struktur dəyişiklikləri baş 6 vermiş, yeni sahələr yaranmış, məzmunca fərqli münasibətlər formalaşmışdır. Ölkəmizin iqtisadi siyasətində aqrar sahənin prioritetliyi xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Aqrar sahədə aparılan islahatlar nəticəsində respublikada bazar iqtisadiyyatına uyğun təsərrüfatçılıq sistemi for- malaşdırılmış, kənd təsərrüfatında böhranın qarşısı alınmış və ayrı-ayrı sahələr üzrə məhsul istehsalının artımına nail olunmuşdur. Aqrar sahənin inkişaf strategiyası yaxın gələcəkdə Azərbaycanın dünya bazarına kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracatçısı kimi çıxmasına imkan yaradacaqdır. Əldə edilmiş nailiyyətlərə baxmayaraq, aqrar bölmədə məhsul istehsalının həcmi və məhsuldarlığın səviyyəsi inkişaf etmiş ölkələrin müvafiq göstəricilərindən hələ də geri qalmaqdadır. Bütün bunların başlıca səbəbi isə ölkənin təbii ehtiyatlarından, ilk növbədə torpaq ehtiyatlarından istifadədəki və onların mühafizəsindəki problemlərlə izah olunur. Respublikamızda yararlı torpaq sahəsinin məhdudluğu, ölkəmizdə gedən müharibə nəticəsində bilavasitə kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı üçün nəzərdə tutulmuş torpaqların bir qisminin erməni işğalçıları tərəfindən qəsbi və yararsız hala salınması, antropogen amillərin təsiri ilə aqrar bölümün fəaliyyəti üçün ayrılmış torpaq sahələrinin korlanması, onların əkin dövriyyəsindən çıxarılması, iqtisadiyyatın qeyri-kənd təsərrüfatı sektorunun dinamik inkişafı və bununla əlaqədar böyükhəcmli yararlı torpaq sahələrinin qeyri-kənd təsərrüfatı ehtiyacları üçün ayrılması və s. kimi hallar torpaqlardan tam, dolğun, səmərəli istifadə edilməsi və onların mühafizəsi sahəsində elmi cəhətdən əsaslandırılmış təxirəsalınmaz kompleks tədbirlər sisteminin həyata keçirilməsini tələb edir. Müasir dövrdə bu problemlərin həllinə isə yalnız və yalnız yerquruluşu sistemində hazırlanan və həyata keçirilən kompleks tədbirlərlə nail olmaq olar. Ölkəmizdə yeniləşmiş ictimai-siyasi quruluşa uyğun formalaşmış yeni bazar torpaq münasibətləri, çoxukladlı iqtisadiyyatın subyektləri olan kəndli (fermer), ailə təsərrüfatlarının, kənd təsərrüfatı təyinatlı birliklərin, assosiasiyaların, kənd təsərrüfatı təyinatlı kooperativlərin, dövlət müəssisə və təşkilatların torpaqdanistifadələr sisteminin təşkili və yenidən təşkili torpaq ehtiyatlarından istifadəyə və onların mühafizəsinə dair yeni nəzəriyyələr, metodiki əsaslar, praktiki vərdişlər tələb edir. 7 “Yerquruluşunun elmi əsasları” fənninin tədrisində də əsas məqsəd gələcək yerquruluşçularına yuxarıda göstərilən nəzəri və metodiki bilikləri aşılamaqdan ibarətdir. Məhz buna görə də, dərslikdə torpaq haqqında müasir təlim öyrənilir, Azərbaycanda torpaq münasibətlərinin formalaşması tədqiq edilir, onların inkişaf perspektivləri müəyyən- ləşdirilir. Burada yerquruluşu elminin müasir vəziyyəti təhlil edilir, onun konsepsiyası, məqsəd və vəzifələri göstərilir, respublikamızdakı yerquruluşu sisteminin, torpağa (daşınmaz əmlaka) hüququn dövlət reyestri xidmətinin strukturu açıqlanır, yerquruluşu sisteminin xarici modeli tədqiq olunur. “Yerquruluşu və torpaq kadastrı” istiqaməti üzrə bakalavr pilləsində təhsil alan tələbələrimiz “Torpaq bazarı və torpaq ehtiyatlarının idarə edilməsi”, “Təsərrüfatlararası yerquruluşu layihələşdirməsi”, “Təsərrüfat- daxili yerquruluşu layihələşdirməsi” və s. kimi ümumpeşə hazırlığı və ixtisas fənlərinin elmi əsaslarını məhz bu fənn – “Yerquruluşunun elmi əsasları” fənni vasitəsi ilə öyrənirlər. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|