Microsoft Word zahid -ders vesaiti docx
Yüklə 4,22 Mb. Pdf görüntüsü
|
227 − bank məhsulu – bankın ehtiyacı olan müştəriyə bu və ya digər xid- məti göstərməsinin və göstərməyə hazır olmasının konkret üsuludur, yəni qay- daya salınmış, daxilən razılaşdırılmış və bir qayda olaraq, sənədlərlə rəsmiləşdirilmiş, bir-biri ilə qarşılıqlı əlaqədə olan, bankın əməkdaşlarının (onun konkret bölmələrinin) xidmət göstərilən müştəri ilə qarşılıqlı əlaqəsinin tam reqlamentini, müştəriyə xidmətin vahid və tamamlanmış texnologiyasını təşkil edən təşkilati, texniki-texnoloji, informasiya, maliyyə, hüquqi və digər hərəkətlər (proseduralar) kompleksidir; − bank əməliyyatı – müştəriyə xidmət göstərilməsi (ona sifariş edilmiş konkret xidmətin göstərilməsi) prosesində bank işçilərinin praktiki hərəkətləri (nizama salınmış, daxilən razılaşdırılmış hərəkətlərin cəmi), bank məhsulunun həqiqətə çevrilməsi formasıdır. Burada nəzərə almaq lazımdır ki, bank məhsulunun özü – bank texnologiyasından başqa bir şey deyil, yəni bank ə məkdaşlarının müəyyən bacarığıdır ki, müştəriyə lazım olduqda istifadə oluna bilər, lakin “ehtiyatda” qalıb istifadə olunmaya da bilər. − bank xidməti – bank əməliyyatının nəticəsidir, yəni müştərinin bildirdiyi tələbatın (kreditə, hesablaşma-kassa xidmətinə, zəmanətə, qiymətli kağızların, xarici valyutanın alqı-satqısına və s.) müəyyən dərəcədə təmin edil- məsindən ibarət bank əməliyyatının yekunu və ya faydalı effektidir”. Bankların öhdəlikləri və kapitalı üzrə əməliyyatları resursların toplanması üzrə əməliyyatlardır. Onları aşağıdakı qruplara bölmək olar:
xüsusi kapitalın formalaşması, onun tərkibinə nizamnamə kapitalı, ehtiyat və digər fondlar, bölüşdürülməmiş mənfəət və digər xüsusi mənbələr daxil edilir;
qiymətli kağızların – səhm, istiqraz, sertifikat, veksellərin və s. emissiyası; depozit əməliyyatları;
cari, hesablaşma, müddətli, müxbir və s. hesabların açılması üzrə əmə- liyyatlar. Bankların aktiv əməliyyatları xüsusi və cəlb edilmiş ehtiyatların bank tərəfindən mənfəətin əldə edilməsi məqsədilə istifadəsi, habelə müştərilər tərəfindən komissiya ödənişləri hesabına bankın gəlirini təmin edən müştərilərə xidmət üzrə əməliyyatlardır. Bankların aktiv əməliyyatlarını dörd qrupa bölmək olar:
nəticəsində bankın kredit portfelinin formalaşdığı kredit əməliy- yatları;
investisiya portfelinin formalaşması üçün əsas yaradan investisiya ə məliyyatları;
bankın öz müştərilərinə göstərdiyi əsas xidmət növlərindən biri olan kassa və hesablaşma əməliyyatları;
müştərilərə xidmət göstərilməsi ilə bağlı digər aktiv əməliyyatlar. Kredit əməliyyatları aktiv və passiv əməliyyatlara bölünür. Aktiv kredit əməliyyatlarına aiddir:
228 müştərilərin kreditləşdirilməsi; digər bankların kreditləşdirilməsi; digər banklarda depozitlərin yerləşdirilməsi; banklarda ehtiyat müxbir hesabında vəsaitlərin yerləşdirilməsi; digər banklarda müxbir hesablarda vəsaitlərin yerləşdirilməsi. Passiv kredit əməliyyatlarına aiddir: müştərilərin depozitlərinin alınması; digər bankların depozitlərinin alınması; bank kreditlərinin alınması. Bankın investisiya portfelinin formalaşdırılması üçün zəmin yaradan investisiya əməliyyatlarına bankın öz hesabına qiymətli kağızlara inves- tisiyalar aid edilir. Hesablaşma əməliyyatları banklar üçün ənənəvidir. Onlara aiddir: 1) nağd pulla ödəmələr; 2) nağd pulların hesaba depozitə qoyulması; 3) nağd pulların hesabdan çıxarılması; 4) pulların ödəniş tapşırığı ilə köçürülməsi; 5) vəsaitlərin bir hesabdan digərinə köçürülməsi; 6) debet köçürməsi; 7) kredit köçürməsi. Bank istehsalının texnologiyası və təşkili bankda təşkilati-texnoloji menec- mentin idarəetmə obyektinin funksional komponentidir. Bank istehsalının texnologiyası və təşkilinin informasiya-linqvistika modelini aşağıdakılar təşkil edir:
ə ldə etmiş müştərilərə xidmət göstərilməsi məşğul olan əməkdaşlarının fəa- liyyət reqlamenti və vəzifə təlimatları; ə sas bank biznes-proseslərinin texnoloji quruluşu (biznes-proseslərin mərhələlərinin instrumentarilərinin, vasitələrinin və reallaşdırma qaydasının cəmi, məsələn, “kreditləşmənin texnoloji quruluşu”, yaxud “müştərinin depozit hesabının texnologiyası”. Ə nənəvi bank məhsullarının reallaşdırılması üçün bankların ənənəvi iyerarxik təşkilati strukturunda ənənəvi bank bölmələri yaradılır. Hər bir bölmənin fəaliyyəti bölmə haqqında əsasnamə ilə tənzimlənir.
229 Bank marketinqi. Bankın marketinq kompleksi – marketinq alətləri dəsti – bank xidmətləri istehlakçılarının məqsədli bazarının arzu olunan reaksiyasını ə ldə etmək üçün bankın istifadə etdiyi bank məhsulu, qiymət, bank məh- sullarının yayılması və irəlilədilməsi metodlarıdır. Marketinq kompleksinə bankın öz məhsuluna olan tələbata təsir etmək üçün bütün imkanları daxildir. Bu imkanlar dörd qrupa bölünür: “dörd P: product, price, place, promotion” 5 .
Bank məhsulu – bankın müştəri ilə müqaviləsində nəzərdə tutulan xid- mətlər kompleksidir. Qiymət – müştərinin bank məhsulunu almaq üçün ödə- məli olduğu pul məbləğidir. Bank məhsulunun yayılması metoduna bankın üçün bank məhsulunu əlverişli edən hərəkətləri daxildir. Bankın marketinq mühiti – bankdan kənarda və bankın daxilində fəa- liyyət göstərən, bankın məqsədli bazarları ilə faydalı qarşılıqlı əlaqələrin inki- ş afına və marketinq xidmətləri tərəfindən dəstəklənməsinə təsir göstərən subyektlərin və qüvvələrin cəmidir. Marketinq bankın strateji planlarının işlənib hazırlanmasına kömək edir. Strateji planlar isə, öz növbəsində, marketinqin bankda rolunu müəyyən edir. Bankın marketinq xidməti istehlakçıya istiqamətlənir. Lakin marketoloqlar digər bölmələrin fikri ilə hesablaşmalı və bankın ümumi strateji məqsədlərinə nail olunmasını təmin edən planlar sisteminin işlənib hazırlanmasında onlarla ə məkdaşlıq etməlidir. Bankda öz rolunu reallaşdıran marketoloqlar marketinq prosesinə cəlb edilir. Marketoloqun fəaliyyətinin diqqət mərkəzində müştəri durur. Bank bazarları seqmentlərə bölür və özü üçün ona ən yaxşı imkanları təqdim edənləri seçir. Sonra öz bank məhsulunu ortaya çıxarmaq və bazarda effektiv yerləş- dirilməsi hesabına ona rəqabət üstünlüklərini təmin etmək məqsədilə marketinq kompleksini işləyib hazırlayır. Ən yaxşı marketinq kompleksini işləyib hazır- lamaq və onu uğurla reallaşdırmaq üçün bankın marketinq xidməti marketinq təhlili, marketinq planlaşdırılması, marketinq reallaşdırılması və marketinq nəzarəti ilə məşğul olur. Marketinq fəaliyyətinin hər bir istiqaməti üçün bank məhsulları və bank xidmətlərinin istehlakçıları bazarları üzrə marketinq tədbirləri planı hazırlanmalıdır. Marketinq planının əsas hissəsini marketinq tədbirləri planının icmalı, bazarın təhlili, şanslar və təhlükələr, məqsədlər və problemlər, marketinq strategiyaları, hərəkət proqramı, büdcə və nəzarət təşkil edir.
Ə gər bankın marketoloqu bankın məqsədli auditoriyasının istehlakçı- larının adətən hansı davranış tiplərini göstərdiyini bilərsə, onun fəaliyyəti daha effektiv olar. Fiziki şəxs tərəfindən bank məhsulunun alınması prosesinin hər bir mərhələsində alıcı davranışına təsir alətlərini bilməsi marketoloqa bank xid-
5 Котлер Ф., Армстронг Г, Сондерс Д., Вонг В. Основы маркетинга. / Пер. с англ. – 2- е европ. Изд. – М.: СПб.; К.: Издательский дом «Вильямс», 1999. Yüklə 4,22 Mb. Dostları ilə paylaş:
|