Mifologiya və folklor: NƏZƏRİ-metodoloji kontekst

179
Əsgər Ə. Oğuznamələrdə müsəlman-oğuz və oğuznamələrin yaranması
problemi / Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatına dair tədqiqlər.  XXVI kitab.
Bakı: Səda, 2007, s. 24-37
Hacıyev T. Dədə Qorqud: dilimiz və düşüncəmiz. Bakı: Elm, 1999
Hacılı A. Mifopoetik təfəkkür fəlsəfəsi. Bakı: Mütərcim, 2002
Hacılı A. Dünya ağacı // Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatına dair
tədqiqlər, XI kitab. Bakı: Səda, 2002, s. 55-73
Həkimov V., Rzasoy C. Yaddaş və şəxsiyyət. Bakı: Səda, 2004
Xəlil A.  «Dədə Qorqud kitabı»nın semiotik strukturu / Türk Xalqlarının
Edebi Geçmişi: Türk Destanları. Uluslararası Sempozyum. Bakı: 2004. s. 268-
270
İsmayılov H. Göyçə dastanları: Türk epik sistemində dastan in-
formasiyasının fasiləsizliyi – «Göyçə dastanları və aşıq rəvayətləri».
Toplayanı, tərtib edəni, ön sözün, qeyd və izahların müəllifi H.İsmayılov.
Bakı: 2001, s. 3-83
İsmayılov H. Göyçə aşıq mühiti: təşəkkülü və inkişaf yolları. Bakı: Elm,
2002
İsmayılov H. Azərbaycan folklorunun regional xüsusiyyətləri. Bakı: Səda,
2006
İsmayılov H. Folklor: aksiom və absurd arasında // Azərbaycan şifahi xalq
ədəbiyyatına dair tədqiqlər. XX cild. Bakı: Səda, 2006
İsmayılov H, Rzasoy S. Azərbaycan folkloru və folklorşünaslığı epoxalar
qovşağında (ön söz) // Azərbaycan folkloru külliyyatı: I cild. Nağıllar: I kitab.
Bakı: Səda, 2006, s. 5-45
İsmayılova Y. «Koroğlu» dastanında obrazlar sistemi. Bakı: Nurlan, 2003
Kazımoğlu M. Xalq gülüşü və arxaik qarşıdurmalar // «Dədə Qorqud» jur.,
2003, ¹ 2, s. 40-49
Kazımoğlu M. Xalq gülüşünün magik mahiyyəti //  «Dədə Qorqud» jur.,
2004, ¹ 1, s. 68-82
Kazımoğlu M. Gülüşün arxaik kökləri. Bakı: Elm, 2005
Kononov A.N. Giriş // Əbülqazi Bahadır xan. Şəcəreyi-Tərakimə
(Türkmənlərin soy kitabı). Rus dilindən tərcümə edən, ön söz və göstəricilərin
müəllifi və biblioqrafiyanın tərtibçisi İ.M.Osmanlı. Bakı:  «Azərbaycan Milli
Ensiklopediyası» N-PB, 2002, s.9-42
Koroğlu X. Oğuz qəhrəmanlıq eposu. Bakı: Yurd, 1999

---

180
Qafarlı R. Mif, əfsanə, nağıl və epos (şifahi epik ənənədə janrlararası
əlaqə). Bakı: ADPU, 2002
Qafarlı R.  Azərbaycan  türklərinin  mifologiyası (bərpa,    genezis).  Bakı:
Ağrıdağ, 2004
Qafarlı R. Azərbaycan türklərinin mifologiyası (mifik dünya modeli,
təsnifat). Bakı: Ağrıdağ, 2004
Qarayev Q. Redaktordan: Göyçəyə qayıdan yol folklordan keçir...  //
Azərbaycan folkloru antologiyası,  III kitab, Göyçə folkloru. Toplayıb tərtib
edəni H.İsmayılov. Bakı: Səda, 2000
Qurbanov F. Sinergetika: xaosun astanasında. Bakı:  «Bakı Universiteti»
nəşriyyatı, 2004
Qurbanov F. Autopoyezis və sinergetika: sosial təşəkkül metaforaları.
Bakı: Adiloğlu, 2007
Məmədov X.S., Əmiraslanov İ.R., Nəcəfov H.N., Mürsəliyev A.A.
Naxışların yaddaşı. Bakı: Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı, 1981
Nəbiyev A. Azərbaycan folklorunun janrları. Bakı: ADU-nun nəşri, 1983
Nəbiyev A. Azərbaycan türklərinin mifologiyası //  «Altay dünyası» jur.,
1997, sayı: 1-2, s. 78-85
Nəbiyev A. Azərbaycan mifologiyası / Folklorşünaslıq məsələləri,  V
buraxılışı. Bakı: Bakı Universiteti nəşriyyatı, 2002, s. 6-92
Nəbiyev A. Azərbaycan xalq ədəbiyyatı.  I hissə / Ali məktəblər üçün
dərslik. Bakı: Turan, 2002;
Nərimanoğlu K.V. Dastan,  «Kitabi-Dədə Qorqud»  / Dədə Qorqud kitabı.
Ensiklopedik lüğət. Bakı: Öndər Nəşriyyat, 2004, s. 77-81
Nərimanoğlu K.V. Özümüz, sözümüz. Bakı: Çinar-Çap, 2005
Oğuznamələr.  İşləyib çapa  hazırlayanlar:  K.V.Nərimanoğlu  və F.Uğurlu.
Bakı: Bakı Universiteti Nəşriyyatı, 1993
Rzasoy S. Oğuz mifinin invariant strukturundan // «Azərbaycan şifahi xalq
ədəbiyyatına dair tədqiqlər» (məqalələr toplusu). XI cild, Bakı: Səda, 2002, s.
146-161
Rzasoy S.  «Dədə Qorqud kitabı»nın sonuncu boyunun mətn strukturu //
«Dədə Qorqud» jur., 2002, № 2, s. 73-90
Rzasoy S.  «Kitabi-Dədə Qorqud»un sonuncu boy süjetinin kosmoloji
strukturu
və
ritual-mifoloji
semantikası
//  «Azərbaycan
şifahi
xalq
ədəbiyyatına dair tədqiqlər» (məqalələr toplusu). XII cild, Bakı: Səda, 2002, s.
85-155;

---

181
Rzasoy S. Nizami poeziyası: Mif-Tarix konteksti. Bakı: Ağrıdağ, 2003
Rzasoy S. Şah İsmayıl Xətai poeziyasının folklor semantikasından //
Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatına dair tədqiqlər. XIV cild, Bakı: Səda,
2003, s. 116-134
Rzasoy S. Oğuz mifinin paradiqmaları. Bakı: Səda, 2004
Rzasoy S. Oğuz mifoloji-epik dünya modelində Xaos – «Yalançı dünya» //
III Uluslararası Folklor Konfransının Materialları, Bakı: Səda, 2005
Rzasoy
S.
Folklor
informasiyasının
etnik-regional
struktununun
modelləşdirilmə konsepsiyası (redaktordan ön söz)  // Hüseyn İsmayılov.
Azərbaycan folklorunun regional xüsusiyyətləri. Bakı: Səda, 2006, s. 3-37
Rzasoy S. Azərbaycan gülüşü etnik özünüifadə kodu kimi Muxtar
Kazımoğlunun yaradıcılığında // «Dədə Qorqud» jur., 2006, № 2
Rzasoy S. Oğuz mifi və Oğuznamə eposu. Bakı: Nurlan, 2007
Rəsulov R.K.  «Kitabi-Dədə Qorqud»un poetikası (metaforik arxetiplər):
Fil. elm. nam. ...dissertasiya. Bakı: 1999
Seyidov  M.  Azərbaycan  mifik  təfəkkürünün  qaynaqları.  Bakı:  Yazıçı,
1983
Sössür F. Ümumi dilçilik kursu. Bakı: BDU nəş., 2003
Sümər F. Oğuzlar. Bakı: Yazıçı, 1992
Şükürov A., Abdullazadə G. Azərbaycan fəlsəfəsi (qədim dövr). Bakı:
Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı, 1993
Şükürov A. Mifologiya. I kitab, Bakı: Elm, 1995
Şükürov A. Fəlsəfə. Bakı: Adiloğlu, 2002
Trubeskoy N.S. Fonologiyanın əsasları. Bakı: Mütərcim, 2001
Türk dilində
Oğuz Ö.M. Boz Atlı Hızır ve Ren Geyikli Noel Baba İkileminde Türklerde
Yılbaşı / Türk Dünyasında Nevruz. Üçüncü Uluslararası Bilgi Şöleni
Bildirileri. Ankara: AYK Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, 2000,
s. 245-252
Ögel  B.  Türk  mitolojisi, II cilt,  Ankara:  Türk  Tarih  Kurumu  Basımevi,
1995

---

182
İnan  A. Epope ve Hurafe Motiflerinin Tarix Bakımından Önemi /
Abdulkadir  İnan.  Makaleler  ve İncelemeler.  3  Baskı, I cilt,  Ankara:  Türk
Tarih Kurumu Basımevi, 1998, s. 191-194
İnan  A. Ebülqazi Bahadır Han ve Türkçesi //  Abdulkadir İnan. Makaleler
ve İncelemeler. 2 Baskı, II cilt, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1998,
s.108-116
İnan  A. Yasa, Töre-Türe ve Şeriat //  Abdulkadir  İnan.  Makaleler  ve
İncelemeler. 2 Baskı, II cilt,  Ankara: Türk Tarih Kurumu  Basımevi, 1998, s.
222-228
Saim Parladır H. Mit Simgeliği ve Mitin Yapısal Çözümlemesi // «Folkor,
Edebiyat» toplusu. Cilt: 12, Sayı 48. Ankara: 2006, s. 17-33
Sümer F. Oğuzlar / İslam Ansiklopedisi.  9. Cilt.  İstanbul: Milli Eğitim
Basımevi, 1988, 378-387
Rus dilində
Аверинцев  С.С.  Судьбы  европейской  культурной  таридиции  в  эпоху
перехода  от  античности  к  средневековью  /  Из  истории  культуры  средних
веков и Возрождения (сб. ст.). Москва: Наука, 1976, с. 5-31
Автономова Н.С. Эпистема / Современная западная философия. Москва:
Изд. полит. лит., 1991, с. 395
Алексеев Н.А. Якутская мифология / Мифы народов мира. В 2-х томах.
Том 2. Москва: Изд. «Советская энциклопедия», 1982, с. 681-682
Бадалов Р. Правда и вымысел героического эпоса. Баку: Элм, 1983
Байбурин А.К. Миф / Свод этнографических понятий и терминов, вып.4.
Москва: Наука, 1991, с.75-78
Байбурин  А.К.  Мифологическое  сознание  /  Свод  этнографических
понятий и терминов, вып.4. Москва: Наука, 1991, с.78-80
Байбурин А.К. Мифология / Свод этнографических понятий и терминов.
Вып. 4. Москва: Наука, с. 80-83
Бейлис  В.А.  Теория  ритуала  в  трудах  Виктора  Тернера  /  В.Тэрнер  В.
Символ и ритуал. Москва: Наука, 1983, с. 7-31
Бутинов  Н.А.  Леви-Строс – этнограф  и  философ  / Леви-Строс  К.
Структурная  антропология.  Москва:  Глав.  Ред.  Вост.  Лит.,  1985,  с.  422-
466
Гумилев  Л.Н.  Биография  научной  тэории,  или  Автонекролог –
http://gumilevica.kulichki.net/Articles11.htm
Гуревич А.Я. Категории средневековой культуры. Москва: Наука, 1984

---

183
Жирмунский  В.М.  Народный  героический  эпос.  Сравнитьельно-
исторические очерки. Москва-Ленинград: Наука, 1962
Жирмунский В.М. Тюркский героический эпос. Ленинград: Наука, 1974
Иванов  Вяч.  Вс.,  Топоров  В.Н.  Славянские  языковые  моделирующие
семиотические системы (древний период). Москва: Наука, 1965
Кляшторный  С.Г.,  Басилов  В.Н.,  Потапов  Л.П.  Тюркоязычных  народов
мифология  /  Мифы  народов  мира.  В  2-х  томах.  Том  2.  Москва:  Изд.
«Советская энциклопедия», 1982, с. 536-541
Кравцов  Н.И.  Южнославянский  эпос  (к  вопросу  о  терминологии)  /
История,  культура,  фольклор  и  этнография  славянских  народов.  Прага:
1968, с. 239-251
Леви-Брюль  Л.  Сверхестественное  в  первобытном  мышлении.  Москва:
Педагогика-Пресс, 1994
Леви-Строс К. Структурная антропология. Москва: Наука, 1985
Леви-Строс К. Первобытное мышление: Москва: Республика, 1994
Лосев  А.Ф.  Введение  в  общую  теорию  языковых  моделей.  Москва:
Наука, 1968
Лосев  А.Ф.  Терминологическая  многозначность  в существующих
теориях  знака  и  символа  /  Языковая  практика  и  теория  языка.  Вып.  2.
Москва: Наука, 1978, с. 3-26
Лосев А.Ф. Знак. Символ. Миф. Москва: Изд. Моск. универ., 1982
Лотман М.Ю. О метаязыке типологических описаний культуры / Труды
по знаковым системам. Вып. 4. Тарту, с. 460-478
Мелетинский Е.М. Происхождение героического эпоса: ранние формы и
архаические памятники. Москва: Наука, 1963
Мелетинский Е.М. Поетика мифа. Москва: Наука, 1976
Мелетинский Е.М. К вопросу о применении структурно-семиотического
метода  в  фольклористике  /  Семиотика  и  художественное  творчество  (сб.).
Москва: Наука, 1977, с. 152-170
Мелетинский  Е.М.  Общее  понятие  мифа  и  мифологии  /  Мифо-
логический  словарь.  Гл.  ред.  Е.М.Мелетинский.  Москва:  Советская
энциклопедия, 1990, с.634-640

---

184
Мифы  и  мифология  /  Всемирная  энциклопедия:  мифология.  Минск:
Современный литератор, 2004, с. 5-21
Неклюдов 
С.Ю. 
Российская 
фольклористика 
и 
структурно-
семиотические исследования  // http // www.Ruthenia. Ru
Парсонс Т. О структуре социального действия. Москва: Аккадемический
проект, 2002
Потемкин  В.К.,  Симанов  А.Л.  Пространство  в  структуре  мира.
Новосибирск: Наука, 1990
Пугачева  Н.Н.  Эпистемология  /  Современная  западная  философия.
Словарь. Москва: Изд. полит. лит., 1991, с. 394-395
Путилов  Б.Н.  Методология  сравнительно-исторического  изучения
фольклора. Ленинград: Наука, 1976
Путилов  Б.Н.  Эпос  /  Свод  этнографических  понятий  и  терминов.
Народные  знания,  фольклор,  народное  искусство.  Вып.  4.  Москва:  Наука,
1988, с. 162-166
Стеблин-Каменский М.И. Миф. Ленинград: Наука, 1976
Тернер  В.  Ритуальный  процесс.  Структура  и  антиструктура  /  В.Тернер.
Символ и ритуал (сб. трудов). Москва: Наука, 1983, с. 104-269
Токарев С.А, Мелетинский Е.М. Мифология / Мифы народов мира. В 2-
х томах. Том 1. Москва: Советская энциклопедия, 1980, с. 11-20
Топоров В.Н. О структуре некоторых архаических текстов, соотносимых
с  концепцией  «мирового  дерева»  /  Труды  по  знаковым  системам  (сб.  ст.).
Вып. 5, Тарту: 1971, с. 9-62
Топоров  В.Н. О  космологических  источниках  раннеисторических
описаний  /  Труды  по  знаковым  системам  (сб.  ст.).  Вып.  6,  Тарту:  1973,  с.
106-150
Топоров  В.Н.  Первобытные  представления  о  мире  (общий  взгляд)  /
Очерки  естественно-научных  знаний  в  древности  (сб.  ст.).  Москва:  Наука,
1982, с. 8-40
Топоров В.Н. Модель мира  / Мифы  народов мира. В 2-х  томах. Том 2.
Москва: Советская энциклопедия, 1982, с. 161-164
Топоров В.Н. Поэт / Мифы народов мира. В 2-х томах. Том 2. Москва:
Советская энциклопедия, 1982, с. 327-328
Топоров В.Н. О ритуале. Введение в  проблематику.
Архаический ри-
туал  в  фольклорных  и  раннелитературных  памятниках  (сб.  ст.).  Москва:
Наука, 1988, с. 7-60

---

185
Труды по знаковым системам. Вып. 2, Тарту: 1965
Фрейденберг О.М. Миф и литература древности. Москва: Наука, 1978
Халил А.С. О проблематике письменности и жанрого состава огузского
эпоса  (на  материале  «Книги  Деде  Коркута»)  //  Тюркологический  сборник.
Вып. II,  Материалы  Международной  тюркологической  конференции
«Языки  и  литература  тюркских  народов:  история  и  современность».
Елабуга: 2004, с. 227-234
Штоф В.А. О роли модели в познании. Ленингра: Наука, 1963
Элиаде  М.  Священное  и  мирское  /  М.Элиаде.  Миф  о  вечном
возвращении (сборник). Москва: Ладомир, 2000, с. 249-356
Элиаде  М.  Миф  о  вечном  возвращении  (архетипы  и    повторении)  /
М.Элиаде. Миф о  вечном возвращении (сборник). Москва:  Ладомир, 2000,
с. 21-124
Элиаде М. Аспекты мифа. Москва: Академический проект, 2001
İngilis dilində
Amos D.B.  Toward  a  Definition  of  Folklore  in  Context,  in  Americo
Parades  and  Richard  Bauman,  eds.  Toward  New  Perspectives  in  Folklore.
Austin:  University  of  Texas  Press  for  the  American  Folklore  Society  //
Amerika Folklor Cəmiyyətinin «AFSNet» veb saytı
Botkin B.A. 1938 //Amerika Folklor Cəmiyyətinin «AFSNet» veb saytı
Brunvand J.  The  Stady  of  Amerikan  Folklore:  An  Introduction,  2-nd
edition.  New  York:  W.W.Norton,  1978  // Amerika Folklor Cəmiyyətinin
«AFSNet» veb saytı
Ives E.D.  Joe  Scott,  the  Woodsman-Songmaker.  Urbana:  University  of
Illinois Press, 1978 // Amerika Folklor Cəmiyyətinin «AFSNet» veb saytı

---

186
M Ü N D Ə R İ C A T
GİRİŞ..........................................................................................................3
I FƏSİL
Folklor etnokosmik düşüncə kodu kimi..................................................9
1. Milli folklorşünaslığın XX əsrdəki elmi-nəzəri təcrübəsi.......................9
2. Folklor nədir? Dünya təcrübəsi..............................................................12
3. Folklor nədir? Azərbaycan təcrübəsi......................................................21
4. Folklor – etnokosmik düşüncə modeli, etnik özünüifadə
və davranış kodu....................................................................................28
II FƏSİL
Mif-folklor-ədəbiyyat münasibətlərinin struktur-semiotik
dialektikası................................................................................................33
1. Mif-folklor-ədəbiyyat münasibətlərinin
dialektik strukturu..................................................................................33
2. Ədəbi düşüncənin strukturu və metod problemi....................................34
3. Ədəbi düşüncə tarixi və struktur-semiotik təhlil metodu.......................35
4. Folklorun struktur-semiotik metodla
öyrənilməsi təcrübəsindən......................................................................35
4.1. Ümumnəzəri aspekt........................................................................35
4.2. Folklor süjetinin motiv səviyyəsi
və struktur-semiotik metod............................................................37
4.3. Folklorun mətn strukturu və struktur-semiotik metod.....................38
4.4. Folklorun kosmoloji kontinuumu
və struktur-semiotik metod............................................................42
III FƏSİL
Oğuz mifinin kateqorial-epistemoloji strukturu...................................45
1. Elmdə kateqorial-epistemoloji əyarlandırma zərurəti............................46
2. «Oğuz mifi» anlayışı..............................................................................52
2.1. «Türk mif metamodeli» anlayışı....................................................59
2.2. «Epos» anlayışı..............................................................................66
3. «Oğuznamə eposu» anlayışı...................................................................76

---

187
IV FƏSİL
Oğuz mifinin metodoloji təhlil modeli..................................................108
1. Mif və müqayisəli-tarixi təhlil metodu................................................108
2. «Oğuz mifinin strukturunun təhlili», yaxud
«oğuz mifinin struktur təhlili».............................................................115
2.1. «Struktur» və «strukturalizm» anlayışları.....................................116
2.2. «Model» və «dünya modeli» anlayışları.......................................127
3. Oğuz mifi və struktur-semiotik təhlil metodu......................................137
4. Oğuz mifinin metodoloji təhlil modeli və «Azərbaycan
mifologiyası» problemi........................................................................143
NƏTİCƏ.................................................................................................171
ƏDƏBİYYAT......................................................................................177

---

188
Seyfəddin Rzasoy.
Mifologiya və folklor: nəzəri-metodoloji kontekst.
Bakı, «Nurlan», 2008.
Nəşriyyatın direktoru:
Nadir Məmmədli
Kompüterdə yığdı:
Ruhəngiz Əlihüseynova
Kompüter tərtibçisi və
texniki redaktoru:
Ramin Abdullayev
Yığılmağa verilmiş: 21.06.2008.
Çapa imzalanmış: 24.07.2008.
Kağız formatı: 60/84  1/32.
Mətbəə kağızı: №1.
Həcmi: 188 səh.
Tirajı: 500.
Qiyməti müqavilə ilə.
Kitab AMEA Folklor İnstitutunun
Kompüter Mərkəzində yığılmış, səhifələnmiş
və “Nurlan” NPM-də hazır diapozitivlərdən
ofset üsulu ilə çap olunmuşdur.