Ministry of education of azerbaijan republic sumgayit state university

Magistrantların XXI Respublika Elmi konfransı, 17-18 may 2021-ci il 
166 
dərəcə mühüm əhəmiyyət kəsb edirlər. Bu fermentlərin akyivlik səviyyəsi, torpağı çirkləndirən neft mənşəli 
inqredientlərdən öz-özünü təmizləmək qabiliyyətinə malik olan torpağın müəyyən kruteriyaları ilə 
xarakterizə olunur. Tərəfimizdən aparılan eksperimentlər göstərir ki, neft və neft məhsulları ilə boz-qonur 
meşə torpaqlarının çirkləndirilməsi fitin tipli fozfoüzvi birləşmələrin də həm torpaqdakı miqdarına, həm də 
transformasiyasına əsaslı dərəcədə təsir göstərir. Bununla əlaqədar olaraq, fitinin biogenezi güclənir, 
fitazanın akyivlik səviyyəsi aşağı düşür və fəal fosforun miqdarı azalır.
ŞƏRABLARIN BULANMA NÖVLƏRİNİN XARAKTERİSTİKASI 
 
Alıyeva L.
Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti 
E-mail: 
[e-mail] 
 
Üzüm şərablarının keyfiyyətinin vacib göstəricilərindən biri şərabların uzunmüddətli dayanıqlığı və 
tərkibinin qorunmasıdır. Ancaq göründüyü kimi, praktik olaraq əksər hallarda şərablar ilə şərti göstəricilər 
arasında bir uyğunsuzluq var, nəticədə şərablar bulanıq olur və əmtəə görünüşünü itirir. 
Qeyd etmək lazımdır ki, şərabların şəffaflığını və sabitliyini təmin etmək hazır şərab məhsullarının 
keyfiyyətinin əsas göstəricisi hesab olunur. Bəzi hallarda şəffaflığın cüzi dəyişməsi də istehlakçı tərəfindən 
mənfi münasibətə səbəb olur, bu da məhsulun əmtəə görünüşünü azaldır. Alkoqol fermentasiya şərabının 
məhsulu kompleksİ bir bioloji və fiziki-kimyəvi sistemdir.Bulanıqlığın yaranmasına şərab istehsalının 
texnoloji dövrü və ən əsası üzüm xammalının ilkin keyfiyyətinin pozulması səbəb olur. Nəticədə bulanıqlıq 
meydana gələn bioloji, kimyəvi amillərin təsiri altında məhsul şəffaflığını itirir. Hazır məhsullarda 
bulanıqlığın meydana gəlməsində, qarışıq və mayanın yüksək molekulyar komponentlərindən ibarət olan 
kolloid maddələr mühüm rol oynayır.Şərab kolloid sistemdir və eyni zamanda molekulyar məhluldur. 
Fiziki, fiziki-kimyəvi və bioloji amillərin təsiri altında şərabın tərkibi dəyişir və nəticədə ortaya 
bulanma çıxır. Bu dəyişikliklər zülalların, polisaxaridlərin, fenolik maddələrin, pektin, kolloidlər, eləcə də 
müxtəlif mis birləşmələrinin, fosfor, dəmir, kalsium və digər maddələrin təsiri nəticəsində baş verir. Elmi 
inkişaf göstərir ki, üzüm şərablarının bulanıqlığı təxminən təsnif edilə bilər bioloji, fiziki-kimyəvi və 
biokimyəvi bulanıqlardır. Şərablarda əksər hallarda qarışıq xarakterli bulanıqlıq müşahidə olunur, kolloid 
bulanıqlığın əmələ gəlməsi tərkibində olan bir biopolimer kompleksi oynanır 
Bioloji bulanma tez-tez üzüm şərablarında müşahidə olunur. Bu tip bulanıqlığın görünüşü 
mikroorqanizmlərin çoxalması nəticəsində yaranır və şərab xəstəliklərinə aiddir. Bioloji cəhətdən qeyri-sabit 
şərablar, maya mikroflorasının inkişafı atmosfer oksigeni ilə inkişaf edir, şərabların emalı, süzülməsi və 
transfuziyasından gəlir. Ən çox yayılmış şərab bulanıqlıği fiziki və kimyəvi bulaniqlıqdır. Kompozisiyada ən 
mürəkkəb və geniş yayılmış hesab olunurlar. Bu tip şəffaflığın səbəbləri bir sıra istehsal texnologiyası 
amillərindən asılı olaraq dəyişə bilər. Şərabların bulanıqlığını təhlil edərək görürük ki, müxtəlif illərdə bütün 
tədqiqatçılar şərabların kimyəvi tərkibinə diqqət yetirdilər, müəlliflərin əksəriyyəti müxtəlif növ şərabların 
bulanma əmələ gəlməsinə səbəb olan biopolimerlər kompleksini tədqiq etdilər. 
Bundan əlavə, əsərlərin əksəriyyəti koloidal təbiətdəki qeyri-şəffaflığın meydana gəlməsinin 
öyrənilməsinə həsr edilmişdir.Şərablarda kolloid bulanıqlığın yaranmasında əsas rolu, tərkibi kifayət qədər 
öyrənilməmiş bir biopolimer kompleksinin oynadığı ortaya çıxdı.