MiRZƏ ƏLƏKBƏr sabiR

495 

 

Hophopnamə 

C ə v a 1 - çox fəal. 

C ə v a n b ə x t  - xoşbəxt, işi uğurlu olan. 

C ə v a n m ə r d  - kərəmi i, səxavətli; alicənab. 

C i b d u s t - pulpərəst, rüşvətxor. 

C i b i 11 i - təbii, yaradılışda olan xassə. 

C i d a -  mizraq, süngü. 

C i d a 1 - müharibə, qovğa, vuruşma. 

C i d d - çalışıb-çabalama, cəhd və səy etmə. 

C i n a n - cənnət, behişt. 

C i s m a n i -  maddi; e t i y a c a t i - c i s m a n i y y ə  - maddi ehtiyaclar. 

C i v a r - qonşu, yaxın yer. 

C i y ə r g u ş a  - əziz bala, istəkli övlad. 

C o v q ə - dəstə, qrup; c o v q ə y a p d ı n  - dəstə, qrup düzəltdin. 

C ö v f - iç; boşluq. 

C u d - səxavət, əliaçıqlıq. 

C u l f a -  toxucu. 

C u ş i ş b a r  - coşan, coşub qaynayan, coşub daşan. 

C u ş ü x ü r u ş  - coşma, qaynama, çoşqun hərəkət. 

C u y - axar su, arx, çay. 

C u y a n   o l m a q  - axtarmaq. 

C ü h ə 1 a - cahillər, nadanlar. 

C ü h h a 1 - cahillər, nadanlar, fanatiklər. 

C ü m l ə -  hamı, hamısı. 

C ü m u d - donma, hərəkətsizlik. 

C ü n b ü ş - hərəkət, tərpəniş. 

C ü r m - 1. cinayət, günah; 2. planet, ulduz, göy cismi; c ü r m i-ə r z - Yer kürəsi.  

C ü s t - cəld, tez tərpənən, sürətlə hərəkət edən. 

Ç 

Ç a k e t m ə k  - yarmaq, yırtmaq. 

Çak o l m a q  - yırtılmaq, yarılmaq. 

Ç a k ə r - nökər. 

Ç a k ə r a n -  nökərlər. 

Ç a r (ç ə h a r) - dörd; ç 

a 

r (ç ə h 

a 

r) ü n s ü r - dörd ünsür: su, od, torpaq, hava. 

Ç a r ç ə ş m  - dörd gözlə, çox maraqla. 

Ç a r ə s a z - çarə edən; ç a r ə s a z i   s ü l h   o l m a q  - barışığa yol tapmaq. 

Ç e ş m - g ö z .  

Ç e ş m a n - gözlər; n u r i - ç e ş m a n ı m  - gözlərimin işığı. 

Ç e ş m   i - q e y r ə t  - qeyrət gözü; namus, mərdlik. 

Ç e t - dörddə bir; azacıq. 

---

496

 

 

Mirzə Ələkbər Sabir 

Ç ə r ə k ə - balaca kitab kimi dəftər, dərs dəftəri. 

Ç ə r x - kainat, fələk; göy; dünya, zəmanə; bəxt, tale. 

Ç ə r x ə ç i - cəhrə əyirən; xəbərçi, çuğul. 

Ç ə r x i - ç a r ü m  - göyün dördüncü təbəqəsi. 

Ç ə r x i - f ə l ə k  - dövran, zəmanənin gedişi. 

Ç i d ə -  tərtib; ç i d ə   e t d i y i -  düzəltdiyi, tərtib etdiyi. 

Ç i n g ə n ə - qaraçı qızı. 

Ç i r ə z ə b a n  - gözəl danışan, iti dilli. 

Ç ö h r ə - üz, sima; ç ö h r e y i - s i y a h  - qara üz; alçaq adam. 

Ç ö h r ə t ə r a ş  - üzünü qırxdıran, bığ-saqqal qoymayan, məc. mömin olmayan.  

Çu - elə ki; ç u K a v u s g ö r d ü - elə ki Kavus gördü... 

Ç u b -  ağac, çubuq. 

Ç ü - o zaman ki, elə ki. 

D 

D a d -  kömək, yardım, ədalət, həqiqət. 

D a d a n a q  - dadanan, əl çəkməyən. 

D a d x a h - birinin hüququnu müdafiə edən, ədalət tələb edən. 

D a d r ə s - köməkçi, dada çatan. 

D a d ü s i t ə d  - alver. 

D a i r -   dövr  edən,  dolanan;  d a i r   ü m u r i   d ö v l ə t   -  hökumət  işləri  dövr 

etməkdə, getməkdədir. 

D a m - tor, tələ. 

D a m a d - kürəkən. 

D a n a -  bilici, alim. 

D a r -  ev, bina, müəssisə; məkan, yer. 

D a r i - ş ə f a -  xəstəxana, müalicəxana. 

D a r u - dava-dərman. 

D a r ü l c ü n u n  - dəlixana, dəlilər evi. 

D a r ü l ə m a n  - təhlükəsiz yer. 

D a r ü l i r f a n  - elm və mədəniyyət evi; ali məktəb. 

D a r ü l m ü s a l i m ə t  - salamatlıq yeri. 

D a r ü l t ə h s i l  - təhsil alınan yer, məktəb, institut. 

D a r ü l ü q b a  - axirət, o dünya. 

D a r ü l z i y a f ə  - qonaqlıq evi. 

D a r ü z z ə f ə r  - zəfər evi, qalibiyyət evi. 

D a v ə r - ədalətli hakim, hökmdar; Allah. 

D ə f ə a t i l ə  - dəfələrlə. 

D ə h a t - kəndlər. 

D ə h ə n - ağız; q ö n ç ə d ə h a n  - qönçə ağızlı, gözəl. 

---

497 

 

D ə h r - dünya, aləm; dövr, əsr. 

D ə h y e k - onda bir. 

D ə x a 1 ə t - bir işə qarışma, müdaxileetmə. 

D ə x 1 - girmə, girişmə, qanşma, müdaxileetmə. 

D ə x 1 i-k ə 1 a m - sözə, söhbətə qarışmaq. 

D ə k k ə t - paralanma, yarılma, qınlma; d ə k k ə t ü 1-ə r z - yer üzünün zəlzələdən 

yarılması, paralanması. 

D ə q ə 1 - biclik, hiylə, kələkbazlıq, fırıldaq. 

D ə l a l ə t -  aparma, yol göstərmə, bələdçilik etmə. 

D ə 1 v - dolça, vedrə; Günəş sistemindəki on iki bürcdən biri. 

D ə 1 i 1 - yol göstərən, rəhbər. 

D ə m g ü z a r  - vaxt keçirən. 

D ə m i d ə -  çalınmış, üfürülmüş. 

D ə m s a z -  dost, yaxın yoldaş, həmdəm; uyğun. 

D ə n i -  alçaq, zəlil. 

D ə r -  qapı. 

D ə r a ğ u ş  - qucaqlama 

D ə r b ə n d   e t m ə k  - bağlamaq, aradan götürmək, yox etmək. 

D ə r c i b   e t m ə k  - cibə qoymaq, cibdə gizlətmək. 

D ə r d a - dərd olsun! 

D ə r d ə s t   e t m ə k  - əldə etmək, ələ almaq. 

D ə r ə c a t - dərəcələr, rütbələr; d ə r ə c a y   i - a l i y ə  - yüksək dərəcələr. 

D ə r ə k -  uçurumun dibi; cəhənnəmin ən dərin yeri. 

D ə r g a h  (d ə r g əh) - ev, saray qapısının qabağı. 

D ə r g u ş   q ı l m a q  - yadda saxlamaq, xatırlamaq. 

D ə r h ə q i q ə t  - həqiqətən, doğrudan da. 

D ə r h ə m - qarışıq, dolaşıq. 

D ə r i - g ə n c -  xəzinə qapısı. 

D ə r i - q ə s r -  saray qapısı. 

D ə r k a r - işdə, aşkar, göz qabağında. 

D ə r m i y a n   e t m ə k  — ortaya qoymaq, araya çəkmək. 

D ə r-z a m a n - öz vaxtında. 

D ə s t - əl. 

D ə s t g i r - əsir. 

D ə ş t - çöl, səhra, biyaban. 

Də’va-hüquq müdafiəsi üçün məhkəmə işi; müharibə, vuruşma, dava. 

D ə v a n — yüyürməkdə, qaçmaqda olan, yüyürən, qaçan. 

D ə y a n ə t  — dindarlıq, dini tələblərə düzgün riayət. 

Did o l u n m a q  - görüşünə gedilmək. 

D i d a r - üz, sifət. 

---