«moliyaviy hisob» fanining Oʻquv uslubiy majmuasi

2. Asosiy vositalar hisobini vazifalari.
Korxonalar faoliyatida kuplab miqdordagi asasiy vositalardan foydalanadilar. Ular mahsulotlar tannarxida anchagina hissani tashkil qiladi. Masalan, tekstil sanoatida 15-20 foyizgacha, kon va metallurgiya sanoatida 70 foyizgacha.
Bular hammasi asosiy vositalardan samarali foydalanishni tashkil qilishni taqoza etadi va ularning buxgalteriya hisobi oldiga qoʻydagi vazifalarni qoʻyadi:
Asosiy vositalar harakatini oʻz vaqtida, dastlabki hujjatlar bilan toʻgri rasmiylashtirish;
1. Asosiy vositalarni toʻgri guruhlash va baholash;
2. Asosiy vositalarni dastlabki qiymatlarini toʻgri aniqlash;
3. Qoʻrilayotgan obyektlarni xarajatlarini buxgalteriya hisobida toʻgri aks ettirish va qoʻrilishi tugallangan obyektlarni tannarxlarini toʻgri hisoblash;
4. Asosiy vositalar harakatini, saqlanishini va ishlatilishini tizimli nazorat qilish;
5. Asosiy vositalarning inventar hisobini toʻgri tashkil etish;
6. Asosiy vositalarni inventar kartochkalarini (pasportlarini) oʻz vaqtida toʻgri toʻldirish;
7. Asosiy vositalarga amartizatsiya hisoblashni toʻgri yoʻlga qoʻyish;
8. Asosiy vositalar harakatini sintetik hisobini oʻz vaqtida huquqiy asoslangan hujjatlar asosida olib borish;
9. Asosiy vositalarni ta’mirlash xarajatlarini hisobini oʻz vaqtida loyha-smeta hujjatlari asosida tashkil etish;
10. Asosiy vositalar amartizatsiya hisobini (raschyotini) toʻgri tuzish va amartizatsiya ajratmalarini sintetik hisobini toʻgri tashkil etish:
11. Korxonalarda mavjud boʻlgan asosiy vositalar haqida har doim, istalgan paytda ularning alohida guruh va guruhchalari kesimida ma’lumotlar olishni ta’minlash;
12. Korxonada foydalanilmayotgan asosiy vositalarni inventarizatsiya utkazmay topish va sotishga ma’lumotlar tayyorlash;
13. Asosiy vositalar inventarizatsiyasini oʻz vaqtida me’yoriy hujjatlar talabida utkazish, natijalarini buxgalteriya hisobida aks ettirish;


3. Asosiy vositalarni guruhlash .
Korxonalarda asosiy vositalarni guruhlashda namunaviy tizimdan foydalaniladi, unga koʻra asasiy vositalar qoʻydagi belgilari boʻyicha guruhlanadi:
1. Tarmoq xususiyatiga koʻra;
2. Belgilanishiga koʻra;
3. Alohida turlari boʻyich:
4. Iqtisodiyot sohalari boʻyicha;
5. Kimga tegishligiga koʻra
6. Ishlatilishi boʻyicha.
7. Amartizatsiyalanishi boʻyicha.