Molum olduğu kimi, cinayətkarlığa qarşı mübarizonin
Yüklə 4,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İbtidai istintaq orqanları.
- Cinayətlər barədə ibtidai istintaqın aparılması məcburidir.
- Polisdə kadrlarla kompleklhşdirmə və xidmətkeçmə.
Fransız cinayət təqibi praktikası dispozitivlik prinsipinə əsaslanır, yəni cinayət təqibinə başlamaq hüququ olan şəxsin öz mülahizəsinə görə cinayət təqibinə başlamaq və yaxud başlamamaq hüququ vardır. Fransız ittihamçısı cinayət prosesinin yalnız çox erkən mərhələsində - cinayət təqibinə başlanılması mərhələsində real səlahiyyət sahibidir. Prokurorluğun ədliyyə nazirliyinə tabe edilməsi üçün də başlıca arqument ittihamçıların dispozitivlik prinsipinə əsaslanan fəaliyyət sərbəstliyi praktikasıdır. Prokurorluğun vəzifəli şəxsləri hüquqi vəziyyətinə görə məhkəmə korpusuna çox yaxındır (hər ikisi magistrat adlanır), belə ki, onlar eyni hazırlıq keçir və prokuror vəzifəsindən hakimliyə və ya əksinə keçə bilirlər.
orqanlarına polis və istintaq hakimləri aiddir. Polis istintaqı sadə prosedurası ilə fərqlənən təhqiqat formasında aparır. Təhqiqatda müdafiəçi iştirak etmir. İbtidai istintaq hakimlər tərəfindən aparılır. Rəsmi istintaq aparmaq səlahiyyətinə malik olan polis əməkdaşları məhkəmə polisi korpusunu təşkil edir. Böyük polis birləşmələrinin tərkibində məhkəmə polisinin idarə və digər bölmələri var. Polis zabitləri istintaq aparmaq səlahiyyətini tutduqları vəzifəsinə görə məhkəmə polisi bölməsinin rəhbəri kimi, yaxud prokurorluğun xüsusi qərarı əsasında alırlar. Bu səlahiyyətləri onlar məhkəmə polisi bölmələrində işlədikləri dövrdə saxlayırlar. Lakin
prokurorluq məhkəmə
polisi əməkdaşını belə səlahiyyətlərindən məhrum edə bilər. Məhkəmə polisinin tərkibinə təhqiqat aparmaq hüququ olan, lakin məhkəmə polisi zabitlərinə nisbətən bu hüquqların həcmi bir qədər az olan məhkəmə polis agentləri də var. Məhkəmə polisinə, yəni təhqiqat orqanlarına bundan başqa öz xidməti fəaliyyəti ilə əlaqədar riayət edilməsinə nəzarət etdikləri qanunların (yol hərəkəti təhlükəsizliyinin təmin edil- = ■
576
= məsi, gömrük qaydalarına riayət olunması və s.) pozuntularının istintaqını aparmaq hüququ olan vəzifəli şəxslər də aiddir. Polis hüquqpozmalar, deliktlər, habelə cinayətlərin çoxu barədə təhqiqat aparır. Cinayətlər barədə ibtidai istintaqın aparılması məcburidir. Deliktlər barədə işlər üzrə istintaq həm təhqiqat formasında, həm də ibtidai istintaq formasında tam bitirilə bilər. Deliktin yetkinlik yaşına çatmamış şəxs tərəfindən törədildiyi barədə məlumatlar olduqda, ibtidai istintaqın aparılması məcburidir. Prokurorun tələbi ilə ibtidai istintaq hüquqpozmalar haqqında işlər üzrə də aparıla bilər. İbtidai istintaq istintaq hakimi tərəfindən (yetkinlik yaşına çatmayanların cinayətləri barədə işlər yetkinlik yaşma çatmayanların işləri üzrə hakim tərəfindən) aparılır. İstintaq hakimləri Respublika Prezidenti tərəfindən Ali tribunalların hakimləri tərkibindən üç il müddətinə təyin edilirlər. İstintaq hakiminin vəzifədə olma müddəti üç il artırıla bilər. Ali tribunalların tərkibində olan istintaq hakimlərinin sayı müxtəlifdir və istintaq işinin həcmindən asılıdır. İstintaq hakiminin səlahiyyətləri məhkəmə
polisi zabitlərinin səlahiyyətlərinə nisbətən daha genişdir. Bəzi hərəkətləri, məsələn qəti imkan tədbiri kimi həbsəalma, müvəqqəti tutulma müddətinin uzadılması, ibtidai istintaqı məcburi olan iş üzrə ittihamın təqdim edilməsi kimi hərəkətlər yalnız istintaq hakimi tərəfindən həyata keçirilə bilər. İstintaq hakimləri həqiqətin müəyyən edilməsi üçün lazım olan bütün hərəkətlərin aparılması barədə polisə göstəriş vermək hüququna malikdirlər.
Fransada polisə kişi cinsindən gecə və gündüz xidmətinə yararlı, hərbi xidmət keçmiş, 21 yaşa çatmış 28 yaşadək, av- tonəqliyyat idarəetmə hüququna malik şəxslər daxil ola bilərlər. Namizəd daxili işlər naziri tərəfindən bəyənilməlidir. Komandir vəzifələrinə namizədlər üçün təhsil senzi bir qədər -■-=577= yüksəkdir. Milli polisin zabitləri üçün tam orta təhsil (12 il) haqqında attestat tələb olunur. Əvvəllər polisdə xidmət etməyən komissar rütbələrinə namizədlər hüquq, ədəbiyyat və ya təbiət elmləri üzrə lisenziat diplomlar və ya siyasi elmlər institutu qurtarmaq haqqında diplom təqdim etməlidirlər. Fransada polis komissarları korpusunun xüsusi statusu haqqında 1968-ci ildə verilmiş dekret müəyyən etmişdir ki, müsabiqə zamanı vəzifələrin 60 faizi diplomu olan şəxslərə, 40 faizi isə qapalı müsabiqə ilə keçən polis əməkdaşlarına verilir. Fransada polis orqanlarında xidmətkeçmə qaydaları respublika prezidentinin ordonansları və hökümətin dekretləri ilə müəyyən edilir və yalnız ayrı-ayrı məsələlər üzrə daxili işlər nazirinin aktları ilə konkretləşdirilir. Milli polis məmurlarının müxtəlif kateqoriyalarının hüquqi vəziyyəti əsasən 4 fevral 1959-cu il ordonansına (məmurların ümumi statusunu müəyyən edir) əsaslanan bir sıra dekretlərlə müəyyən edilmişdir. Fransa milli polisi 5 korpusda (komissarlar, komandirlər və zabitlər, polis zabitləri və kiçik polis zabitləri, habelə kiçik rəis heyəti və sıravi polis nəfərləri) birləşmişdir. Hər bir polis korpusu xüsusi statusa malik olmaqla bir neçə ranq nəzərdə tutan rütbələrdən ibarətdir. Məsələn, polis komissarları korpusuna bu rütbələr daxildir: diviziya komissarı (3 ranq), əsas komissar (4 ranq), polis komissarı (9 ranq), təcrübəçi və dinləyici. Kiçik rəis heyəti və sıravi polis nəfərləri korpusuna bu rütbələr daxildir: böyük briqadir, briqadir (3 ranq), kiçik briqadir (8 ranq), polis nəfəri (6 ranq), təcrübəçi və müdavim. Fransada qəbul edilmiş polis əməkdaşlarının əmək haqqı sistemi maraq doğurur. Burada ştat cədvəlində maaş məbləği deyil, illik «baza» indeksinə (hər il ölkədə qiymətlərdəki dəyişikliyə uyğun olaraq hökümət tərəfindən müəyyən edilir) münasibətdə indeks müəyyən edilir. = -------- ----------------- 578 ------------ = ■ Yüklə 4,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|