Molum olduğu kimi, cinayətkarlığa qarşı mübarizonin
Yüklə 4,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Hüquqi dövlət quruculuğunda onıbudsmanın rolu
- 28 dekabr 2001-ci il tarixdə Azərbaycan Respublikası Milli Məclisi tərəfindən «Azərbaycan Respublikasının insan
ilo məşğuldur. Müvafiq səlahiyyətli orqanlara müraciəti ilə o, mübahisələrə qanuna müvafiq olaraq baxılmasına nəzarət edir. Ombudsman öz fəaliyyətini həyata keçirməkdə müstəqildir. Ombudsman ilk fəaliyyəti haqqında parlament qarşısında məruzə şəklində hesabat verir. Sözügedən məruzədə idarəedici hakimiyyət tərəfindən vətəndaşların hüquqlarının pozulması faktı göstərilir. Parlament qarşısında ilk hesabat şəklində vətəndaşların və ümumilikdə cəmiyyətdə insan hüquqlarının vəziyyəti haqqında məlumat formalaşır. Ombudsman media ilə sıx əməkdaşlıqda olur. Ondan bir təsiredici vasitə kimi istifadə edir. Müvafiq orqanlar tərəfindən vətəndaşların pozulmuş hüquqlarının bərpasında və icraedici hakimiyyətin işində olan qüsurları üzə çıxarır. Buna baxmayaraq bütün dünya ombudsmanları çalışırlar ki, vətəndaşlarla inzibati orqanlar arasında etibarı möhkəmləndirsinlər. Baxmayaraq ki, ombudsman institutunun ümumi
xüsusiyyətləri vardır, lakin bu fəaliyyətdə hər bir dövlətin spesifik, özünəməxsus xüsusiyyətləri və milli adət-ənənələri nəzərə alınır. 12.2.
Hüquqi dövlət quruculuğunda onıbudsmanın rolu Öz fəaliyyətini qanun əsasında həyata keçirən təşkilat kimi dövlət haqqında təsəvvürlər artıq bəşər sivilizasiyasının inkişafının erkən mərhələlərində formalaşmışdı. Hüquqi dövlət ideyası ictimai həyatın daha təkmilləşdirilmiş və ədalətli formalarının axtarışı ilə əlaqələndirilirdi. Antik dövr mütəfəkkirləri olan Sokrat, Demokrit, Platon, Aristotel və digərləri belə əlaqə və qarşılıqlı fəaliyyəti hüquqla dövlət hakimiyyəti arasında aşkar etməyə səy göstərirdilər. Onların mövqeyinə görə bunun aşkarlanması o dövr cəmiyyətinin harmonik fəaliyyətini təmin edə bilərdi. Qədim dövrün alimləri belə
— —193 --------------- hesab edirdilər ki, adamların birgə yaşayışının yalnız o siyasi forması daha ağıllı və ədalətlidir ki, həmin formada qanun həm vətəndaşlar, həm də dövlətin özü üçün ümumi məcburi qüvvəyə malik olur. Hüquqi dəyərlər sistemində adamların azadlıqlarının təşkili və müdafiəsinin yüksək ifadə forması qanundur. Dövlət qanunlarda ümumməcburi davranış qaydaları müəyyən edir. Həmin qanunlar bərabərlik və ədalətlilik əsasında ictimai inkişafın obyektiv tələbatlarını maksimum dərəcədə nəzərə almalıdır. Məhz buna görə də qanun yüksək hüquqi qüvvəyə malikdir. Bütün digər hüquqi aktlar qanuna müvafiq olmalıdır. Qanunlar ictimai həyatın ən mühüm və vacib cəhətlərini tənzim edirlər. Onlar mühüm həyati sahələrdə azadlıqların dərəcəsini müəyyənləşdirir, cəmiyyətin mənəvi dəyərlərini mühafizə edirlər. Müstəqillik əldə etdikdən sonra hüquqi dövlət quruculuğu yolunu seçmiş Azərbaycan Respublikası insan hüquqları və azadlıqlarının təmin edilməsini dövlətin ali məqsədi kimi qəbul edərək, bu ali məqsədin təmin edilməsi məqsədi ilə bir sıra hüquqi islahatlar həyata keçirməyə başladı. 1995-ci il 12 noyabr tarixində qəbul
edilmiş Azərbaycan Respublikasının ilk
milli Konstitusiyasında, İnsan Hüquqları Haqqında Ümumi
Bəyannamədə və digər beynəlxalq müqavilələrdə nəzərdə tutulmuş insan hüquq və azadlıqları tam və əhatəli şəkildə təsbit olunmuşdur. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında insan hüquq və azadlıqlarına geniş yer verilməsi Azərbaycan dövlətinin demokratik ənənələrə, insan hüquqları ideyasına əməl etmək istəyindən xəbər verir. Konstitusiyanın ikinci bölməsinin III fəsli bütünlükdə insan hüquq və azadlıqları ilə bağlı müddəaları təsbit edir. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin «İnsan və vətəndaş hüquqlarının və azadlıqlarının təmin edilməsi sahəsində tədbirlər haqqında» 1998-ci il 22 fevral tarixli Fərmanından irəli gələn məqsəd və vəzifələri nəzərə alaraq, Azərbaycanın - — —194 ---------------- konkret inkişaf morhobsino uyğun olaraq insan hüquqlarının müdafiəsi sa-həsindo həyala keçirilən tədbirlərin səmərəliliyini artırmaq məqsədi ilə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 1998-ci il 18 iyun tarixli 832 nömrəli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş «İnsan hüquqlarının müdafiəsinə dair Dövlət Proqramını» xüsusilə qeyd etmək lazımdır. Dövlət Proqramında insan hüquqları üzrə Azərbaycan Respublikasının səlahiyyətli müvəkkili təsisatının yaradılması, Azərbaycan Respublikasının insan hüquqları haqqında beynəlxalq sazişlərə qoşulması, bu sahədə elmi-tədqiqat institutunun yaradılması, normativ hüquqi aktların insan hüquqlarına dair beynəlxalq standartlara tam uyğunluğunun təmin edilməsi, hüquqi mexanizmlərin təkmilləşdirilməsi, insan hüquqları sahəsində fəaliyyət göstərən beynəlxalq qurumlarla əməkdaşlığın daha da inkişaf etdirilməsi, bu sahədə fəaliyyət göstərən beynəlxalq institut və mərkəzlərdə tədqiqat və təhsil proqramları üzrə mütəxəssislərin hazırlanması, insan hüquqları haqqında öhdəliklərə riayət edilməsi və digər mühüm məsələlər nəzərdə tutulmuşdur. Avropa Şurasının bərabər hüquqlu üzvü olan Azərbaycan Respublikası 2001-ci il 25 dekabr tarixində «İnsan hüquqlarının və əsas
azadlıqlarının müdafiəsi haqqında» Avropa
Konvensiyasına qoşulmuş və üzərinə milli qanunvericiliyin beynəlxalq, Avropa standartlarına uyğun təkmilləşdirilməsi öhdəliyini qəbul etmişdir. Azərbaycanda hüquqi dövlət quruculuğu istiqamətində aparılan hüquqi islahatların məntiqi davamı kimi, ombudsman təsisatının yaradılması da zamanın belə tələblərindəndir. 28 dekabr 2001-ci il tarixdə Azərbaycan Respublikası Milli Məclisi tərəfindən «Azərbaycan Respublikasının insan hüquqları üzrə müvəkkili (ombudsman) haqqında» Konstitusiya Qanunu qəbul edilmişdir. Müvəkkil təsisatının yaradılması və fəaliyyət göstərməsi üçün maddi və hüquqi baza yaradılmışdır.
Yüklə 4,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|