Mövzu: 1 İnnovasiya menecmentinin məqsəd və vəzifələri

Mövzu 5. İnnovasiya məhsullarının ha­zır­lan­ması prosesi.

1. 
   Yeni məhsulların işlənib ha­zır­lanması və tətbiq edilməsi.
   
2. 
   İnnovasiya prosesinin əsas mər­hələləri.
   
3. 
   İşlənib hazırlanan yeni məh­sul­ların səmərəliliyinin qiy­mət­lən­dirilməsi.
   
4. 
   Yeni məhsulların mənim­sə­nil­mə­sinin xüsusiyyətləri.
   
5. 
   Yeni texnologiyaların mə­nim­­sənilməsi xüsusiyyətləri.
   

5.1. «Yeni məhsul» anlayışı. İstehsalı və satışı mövcud çeşidə əlavə edilən yeni adlı əmtəələri adətən yeni məhsullar adlandırırlar. Mövcud məmulatların sadə təkmilləşdirmələri buna aid deyil. Yeni məmulat ya prinsipial cəhətdən tam yeni məhsul ola bilər, yada ki, məhsulun özünü dəyişdirmədən yeni mexanizmlərin və qurğuların kombinasiyası ola bilər.
İnnovasiya prosesinin məqsədini aşağıdakılarla izah etmək olar:
- məsələnin yeni texniki həllini tapmaq-ixtiranın yaradılması;
- elmi-tədqiqat və təcrübə-konstruktor işlərinin (ET və TKİ) aparılması;
- məhsulun seriyalı istehsalının qaydaya salınması;
- paralel qaydada satışın hazırlanması və təşkili;
- yeni əmtəələrin bazarda tətbiqi;
- texnalogiyanın daima təkmilləşdirməsi və məhsulun rəqabət qabiliyyətinin yüksəldilməsi ilə bazarlarda möhkəmlənməyi.
«İnnovasiya fəaliyyəti firmanın marketinq fəaliyyətinin üzvü tərkib hissəsini təşkil edir. Bu xüsusi ilə elm tutumlu məhsullar istehsalı ilə məşqul olan firmalara aiddir. Onlarda ET və TKİ-n xidmətinin marketinq xidməti ilə daha sıx qarşılıqlı təsirləri müşahidə olunur.»
ET və TKİ bölməsi istehlakçılardan daxil olan ideya və işləmələrin transformatoru olur. Onlar məhsul üzrə marketinq proq­ramının işlənib hazırlanmasında fəal iştirak edirlər. Təlabatın öyrənilməsi ilə ET və TKİ-ri arasında əks əlaqə mövcuddur. Bu əks əlaqə ET və TKİ-ri prosesində istehlakçıların təlabatlarını maksimum dərəcədə nəzərə almağa və optimallaşdırmaq məqsədi ilə yeni məmulatların texniki-iqtisadi göstəricilərinə uyğun olaraq bu təlabatda düzəlişlər aparmağa imkan verir.
«Firmanın innovasiya siyasətində başlıca məsələlər ET və TKİ-nin əsas məqsədini formalaşdırmaq, onun aparılması müddətinin müəyyən etmək, konkret praktiki məqsədlər şəkilində nəticələri qiymətləndirmək, yeni məhsulların tətbiqi müddətini qısaltmaqdır.»
Yeni məhsullar işlənib hazırlanması sahəsindəki dəqiq siyasət informasiya toplanmasına və təkliflər işlənib hazırlanmasına istiqamət verir.
Mesələn: Firmanın strateji seçimi mövcud ve proqnozlaşdırılan geləcək strateji tələbatlanın analizi, bazarın strateji seqmentləşdirilməsi, gələcək məhsullann həyat siklinin proqnozlaşdınlması və rəqabətçi malların rəqabət üstünlüklərinin proqnozlaşdınlması əsasında yerinə yetirilir.
Marketinq yanaşmasını firmanın müxtəlif bölmələrinə tətbiq etmək lazımdır. Marketinq yanaşmasının tətbiqi zamanı menecmentin seçim üstünlükləri aşaqıdakılardan ibarətdir:

• 
  Istehlakçilann ehtiyaclanna uyqun olaraq obycktin keyfiyyətinin yüksəldilməsi.
  
• 
  Obyektin keyfiyyət göstəricisinin yüksəldilməsi, xidmətin keyfiyyəti və s. amillərin hesabina istehlakçi-larda olan rcsurslarin qənaəti.
  
• 
  Menecment sisteminin təkmilləşməsi, elmi-texniki tərəqqinin miqyas faktorunun həyata keçirilməsi hesabi-na obyektin istehsahna sərf olunan resurslann qənaəti.
  
• 
  Menecment sisteminin təkmilləşdirilməsi, elmi-texniki təroqqinin miqyas faktorunun həyata keçirilməsi hesabina obycktin istehsalina sərf olunan resurslarin qənaəti.
  

Mərkəzləşdirilmiş plan sistemində alternativ istehsal yanaşmanin aşaрidaki üstünlükləri mövcuddur:
1. Məhsulun maya dəyərinin aşaqı salınması (bəzən
maya dəyərini artirmaq sərfəli olur)
2. Məhsulun keyfiyyətinin artirilmasi.
Hal-hazırda idarəetməyə əsasən predmet yanaşması tətbiq olunur və bu yanaşmada mövcud olan obyektin təkmilləşdirilməsi nəzərdə tutulur. Məsələn: predmet yanaşmasının tətbiqi zamanı menecerlər sosial-iqtisadi sisitemin həyata keçirilməsi yolu ilə gedirlər.
Təcrübədə də menecerlər tez-tez mövcud kollektivlərin və işçilərin iş axtarması problemi ilə rastlaşırlar. Funksional yanaşmanın tətbiqi zamanı geridən, tələbat-dan, "çıxış" sisteminin tələbindən, "giriş" imkanlarından istiqamət götürürlor.
Məsələn: Tcxniki sistem mövcud olan sistemin marketinq araşdırmaları vo elmi-texniki sahədə olan təhlilin və istehlakçıların təklifləri əsasında təkmilləşdirilir.
Funksional yanaşmanın tətbiqi zamanı mövcud lunksi-yaları yerinə yetirərkən mövcud obyektlərdən istehlakçıların tələblərini qani edən yeni obyektlərin yaradıcıları. mövcud və ya gələcək (potensial) tolobatlarm həyata keçirilməsi üçün tamamilə yeni texniki üsullar axtarırlar. Bu yanaşma başqa yanaşmalarla birgə tətbiq olunmalıdır, ən öncə də sistem marketinq vo təkrar istehsal yanaşmaları.
Funksional ve predmet yanaşmasının məhsulun və fırmanın strukturunun inkişafı baxımından fərqi 4.1 və 4.2 cəvəlində göstərilmişdir.