Mövzu. Qadin yaradiciliğinin anlayişI
Yüklə 234,69 Kb. Pdf görüntüsü
|
və nəhayət karıxmanın beş uzun dəqiqəsidir. Qadınlar heç təsəvvür edirlərmi ki, kişilər hər il onlar haqqında nə qədər yazırlar? Onlar dünyada ən çox müzakirə olunan heyvan olduqlarını bilirlərmi? Mən kitabxanaya bloknot və karandaşla gəldim, hesabladım: səhəri oxumaqla keçirərəm, günorta həqiqət mənim əlimdə olacaq. Amma indi götürək ki, bu işin öhdəsindən gəlmək üçün fil sürüsü, hörmüçək yığnağı olmaq lazımdır, - mən dəhşət içində ən dözümlü və çoxgöşlü heyvanları təsvir etdim. Təkcə dəni alaqdan ayırmaq üçün mənə polad dırnaq və dəmir dimdik lazım olardı. Bu kağız kütləsinin içində həqiqət zərrələrini axtarım? – deyə çaşqın halda soruşdum və kitabların uzun siyahısını gözdən keçirdim. Hətta adlar da məni dalana salırdı. Jins məsələsi ilə bioloq və həkimlərin məşğul olması aydın məsələdir, lakin mənim izah olunmaz təəccübə görə qadın cinsi ilə hər yerindən duran: esseistlər və zirək cızma- qaraçılar, incəsənət magistri dərəcəli gənclər və dərəcəsiz adamlar maraqlanırdılar, onların yeganə ləyaqəti onların kişi olmasında idi. Bəzi başlıqlar üzdən yüngül və məzəli görünürdü, lakin çoxu ciddi və nəsihətverici idi. Xəyalımda tribuna və minbərdə duran ciddi məktəb direktorları və ruhanilər canlanırdı, onlar elə ləyaqətlə qadınlardan danışırdılar ki, onlara heç bir reqlament çatdırmaq olmazdı. Bu qəribə hadisədir, həm də ancaq kişilərə xas, mən məhz Q hərfini yoxladım. Qadınlar kişilər haqqında yazmırlar, mən rahat nəfəs aldım, çünki əgər mən həm bunların, həm onların bir-biriləri haqqında yazdıqlarını oxumalı olsaydım, qorxuram ki, yüz ildə bir çiçəkləyən kaktus 2 dəfə çiçək aça bilərdi, mən isə hələ də oturmalı olardım. Beləliklə, bir neçə kitabı qarasına seçərək, doldurulmuş blankları yolladım və öz stolumun arxasında oturub özüm kimi həqiqət ovçuları arasında gözləməyə başladım. Təmiz blanklarda cızma-qara edə-edə fikirləşdim – hər halda bu fərqi necə izah etmək olar? Kataloqa əsasən axı niyə kişilər qadınlarla, qadınlar kişilərlə maraqlandığından çox maraqlanırlar? Çox qəribə faktdır və mən kimlərin qadınlar haqqında yazmaq istədiklərini təsəvvür etmək istərdim. Qocalar və ya cavanlar, evli və ya subaylar, alkoqoliklər, qozbellər. Diqqət mərkəzində olmaq müəyyən mənada xoşdur, əlbəttə ki, əgər onu təkcə eybəcərlər və şikəstlər göstərmirlərsə, azad fikirlərə dalmışdım ki, stolumun üstünə kitab seli yağdı. Və işgəncələr başlandı. Aydındır ki, Oksbric tələbəsi cavabı tapana kimi sualı qoyunu pəyəyə qovan kimi, qovmağı bacarır. Məsələn, yanımda tələbə oturmuşdu və səylə dərslikdən köçürürdü. Hiss olunurdu ki, o hər 10 dəqiqədən bir nəcib metalın zərrəsini deyil, külçələrini çıxardırdı. O hətta məmnunluqdan nıqqıldayırdı. Bəs universitet hazırlığı keçməyənlər? Onun sualı qoyun kimi pəyəyə qaçmaz, tula sürüsündən qorxan sürü kimi kənara səpərələnər. Bütün ləyaqətləri ancaq kişi olmaqlarından ibarət olan professorlar, direktorlar, sosioloqlar, ruhanilər, romançılar, esseistlər, jurnalistlər – hamı mənim sadə sualımı didirdi: «Niyə qadınlar səfalət içindədirlər? (Niyə qadınlar dilənçidirlər?) Nəhayət 50 suala parçalandı və 50-si də belə düşərək məhv oldular. Mənim bloknotum tamam dolmuşdu. Məni düzgün başa düşərsiniz, - deyə bir səhifəni oxumaq istəyirəm. O aydın və sadə olaraq, «Qadınlar və yoxsulluq» adlanırdı, amma ardınca elə bir şey gəlirdi ki…
Orta əsrlərdə vəziyyət… Fidji amazonkaları… Sitayiş predmeti idilər… Əxlaqi cəhətdən möhkəm deyildilər… İdelaistlər ... Nisbətən məsuliyyətsizdirlər... Sakit okean adalarının qadınlarının cinsi yetişkənliyi.... Gözəldirlər... Qurban verilirdilər... Kəllə tasının həcmi kiçikdir... Şüuraltı fəallığı böyükdür... Tük örtüyü zəifdir... Əxlaqi, zehni və fiziki zəiflik ... Uşaqlara qarşı sevgi... Çox yaşayırlar ... Daha zəif əzələlərə malikdirlər... Sadiqliyin gücü ... Şöhrətpərəstdirlər... Tez tərbiyə olunurlar... Şekspirin rəyi ... Lord Berkenhedin rəyi ... Dekan Ayncanın rəyi... Labrüyerin rəyi ... Doktor Consonun rəyi... Cənab Oskar Brauninqin rəyi....
Bu yerdə mən nəfəsimi dərib dərkənar qoydum: «Axı niyə Semyuel Batler deyir: «Ağıllı kişi heç vaxt qadınlar haqqında nə fikirləşdiyini dilinə gətirməz». Əsası da odur ki, onlar müxtəlif cür fikirləşir, mən stulun arxasına söykənərək, kitabxananın nəhəng qümbəzinə artıq qəzəblə baxmağa başladım. Məsələn Poup: «Qadınların çoxunda bir damcı da olsa xarakter yoxdur». Bu isə Labryuyer: Les femmes sont extemes, elles sont mei Ueures ou pires que les hommes (Qadın ifratın özüdür, o ya kişidən yaxşı ya da kişidən pis olur). Hər şeyi görən müasir nəzarətçilər açıq-aşkar ziddiyyət içindədirlər. Qadınlar elmə qabildirlərmi? Napoleon hesab edirdi ki, qabil deyildirlər. Doktor Consonun başqa fikri də idi («Kişilər qadınlarda ciddi rəqib görürlər və buna görə də avam və nadanları seçirlər. Yoxsa nəyə görə savadlı qadınlardan qorxmalıdırlar ki? … Ədalət naminə deməliyəm ki, sonradan bu söhbətə qayıdan zaman Conson məni inandırırdı ki, heç də zarafat etməyib». Bosuell. Hebrid adalarına bir səyahətin gündəliyi (müəllifin qeydi). Qadının qəlbi varmı? Bu suala yox cavabını verən vəhşilər tapılır. Başqaları isə qadınları az qala müqəddəs hesab edir və onlara sitayiş edirdilər (Qədim germanlar inanırdılar ki, qadınlarda nə isə müqəddəs bir şey var, qadınlar onlar üçün orakul kimi bir şey idilər. (Freyzer «Qızıl budaq»). Bəzi müdriklər qadınların kişilərdən ağılda dala qaldıqlarını, bəziləri onların daha dərin olduqlarını elan edirlər. Höte onlara hörmət edirdi, Mussolini nifrət edirdi. Elə gəlir ki, bütün zamanlarda kişilər qadınlar haqqında fikirləşiblər və cürbəcür fikirləşiblər. Neyləyəsən – mən səliqə ilə A, B və S altında yekunları yazan qonşuma həsədlə baxdım, mənim bloknotum isə bir-birinə zidd sitatlarla üsyan edirdi. Heç də xoş deyil, axmaqlıqdır, haqsızlıqdır. Həqiqət qum kimi barmaqlarının arasındakı töküldü. Son zərrəsinə qədər. Axı mən evə gedib qadın və ədəbiyyat probleminin ciddi öyrənilməsi yerinə qadınların tük örtüyünün kişilərdən az olduğu haqqında və ya sakit okean adalarının qadınları arasında cinsi yetişkənliyin 9 və …ya 90 yaşında olması haqqında mühakimələri verə bilməzdim deyə düşünürdüm. Hətta xəttim də tamam korlanıb. Bütün səhər işləyəndən sonra, cəfəng bir şey göstərmək ayıbdır. Əgər mən Q (qadını qısa şəkildə belə adlandırmağa başlamışam) haqqında həqiqəti keçmişdə tapa bilməmişəmsə, onun gələcəyi haqqında narahat olmağa dəyərmi? Yox, yəqin ki, qadın məsələsi sahəsində və qadınların siyasətə, uşaqlara, maaşa, əxlaqa və sairə təsiri haqqında çoxsaylı alim, böyük alimlərə müraciət etmək vaxtı əbəs yerə itirməkdir. Onların kitablarını açmağa dəyməz. Mənim qonşum kimi nəticə yazmaq əvəzinə mən fikirləşə-fikirləşə karandaşı kağızda gəzdirirdim, kiminsə siması, kiminsə fiqurası cızılırdı. Bu ki, öz monumental opusu olan «Qadın cinsinin əqli, əxlaqi və fiziki zəifliyi» üzərində kürt oturan professor fon X-dir. Professor məndə gözəl alınmadı. Şişman, böyük çənəli, dargözlü, qırmızı sifət. Üzünün ifadəsindən bilinirdi ki, hirslənib; qələmin ucunu kağıza elə salıb ki, sanki bir zərərli həşəratı öldürmək istəyir – və deyəsən artıq öldürüb, lakin bu azdır, yeni qurban tələb edir və onsuz da onun, yəqin ki, hirslənməyə və qıçıqlanmağa səbəbi qalıb. Şəkilə baxa-baxa fikirləşdim – bəlkə arvadıma görə? Arvadı süvariyə vurulub? Qaragül papaqlı, qamətli, yaraşıqlıya? Bəlkə də Freydi qəbul etsək, onun beşiyi üstə gözəl nadinc qız qəhqəhə çəkib? Buna görə də yəqin professor uşaqlıqda hamıdan küçülü olub. Hər necə olursa olsun, mənim çəkdiyim şəkildə özünün qadınların əqli, əxlaqi və fiziki zəifliyi haqqındakı kitabıyla birlikdə o çox qəxzəbli və kifir çıxıb. Şəkil çəkmək əlbəttə nəticə çıxarmağın rahat yoludur. Ancaq, hərdən məhz bekarçılıq, mürgü vaxtı həqiqət üzə çıxır. Psixoanalizlə müqayisə oluna bilməz sadə psixoloji hərəkət məni agah etdi ki, öz professorunu hirslənib çəkmişəm. Mənim karandaşıma xəlvətcə qəzəb hakim oldu. Axı o hardan gəldi çıxdı? Maraq, çaşqınlıq, şadlıq, darıxma – bütün bu hissləri yaxşı xatırlayıram. Bəs qəzəb? Yəni o gürzə kimi gizlənibmiş? Bəli, deyə şəkil cavab verdi. O bu qəzəbli ruhun hardan gəldiyini dəqiq dedi: mənim əqli, əxlaqi və fiziki zəifliyim haqqında professorun qəti bəyanatından. Və ürəyim bərk çırpındı, yanaqlarım pörtdü. Mən qəzəbdən alovlandım. Bu ağılsız olsa da, təbii insan reaksiyasıdır. Əgər birinin dalına desələr ki, insan nəslinin ən sadə nümayəndəsindən təbii olaraq aşağıdır, bu kimin xoşuna gələr. Mən yanımda fışıldayan, əzik
Yüklə 234,69 Kb. Dostları ilə paylaş:
|