388
Müdafi ə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu
Vahid, ən yaxşı dəyişim strategiyası mövcud deyil,dəyişimin liderləri
strategiyaların qovuşmasından daha çox faydalanırlar. Bir və ya bir neçə
strategiyanın seçilməsi bir neçə amildən asılıdır, o cümlədən:
• Əhatə dairəsi ölçüsü və Miqyası: Bu amil azacıq işləmlərdən başlamış
məsələn,birləşmələr daxilində nizamlamalardan bütöv təşkilatın tam
transformasiyasına qədər prosesləri əhatə edə bilər. Əhatə dairəsi və
miqyas geniş olarsa, Hakimiyyət- Məcburedici strategiyanın mərkəzi
rol oynayacağı daha geniş strategiyalar toplusu tələb olunacaq.
• Müqavimətin Dərəcəsi: Güclü müqavimət Hakimiyyət-Məcburedici
və Mühitə- Uyğunlaşma strategiyalarının cütləşməsinə çağırır. Zəif
müqavimət və ya razılıq Empirik-Rasional və Normativ-Təlim
strategiyalarının qovuşmasını tələb edir.
• Hədəfdə olan Əhali: Geniş əhali kütləsi bütün dörd strategiyanın
qovuşmasına çağırır, “hamıya nə isə”-anlamı ilə.
• Paylar: Yüksək paylar bütün dörd strategiyanın qovuşmasını istəyir.
Paylar yüksək olduqda,o zaman şans üçün heç nə qalmır.
• Vaxt Çərçivəsi: Qısa vaxt çərçivələri Hakimiyyət-Məcburedici
strategiyasını istəyir. Uzun vaxt çərçivələri Empitik-Rasional,
Normativ- Təlim və Mühitə- Uyğunlaşma strategiyalarının
qovuşmasını məqsədəuyğun sayır.
• Mümkün Təcrübə: Dəyişim idarəetməsində münasib uyğun təcrübənin
olması yuxarıda deyilən bir neçə strategiyanın qovuşmasını istəyir.
Əgər o yoxdursa, o zaman Hakimiyyət-Məcburedici strategiyası
üstünlük təşkil edəcək.
• Asılılıq. Bu hər iki tərəfi iti olan klassik qılıncı xatırladır. Əgər təşkilat
öz işçilərindən asılıdırsa, əmr etmək və ya tələb etmək üçün idarəetmə
imkanları məhduddur. Əksinə, əgər işçilər təşkilatdan asılıdırsa,onların
müqavimət göstərmək və ya əleyhinə getmək imkanları məhduddur.
Qarşılıqlı asılılıq faktiki olaraq həmişə hər hansı səviyyədə danışıqlara
tələb yaradır.
Dürüstlüyü təmin etmək strategiyasını həyata keçirmək üçün dəyişim
fəalları az-çox rəsmi olan plan və ya proqramları nəzərdən keçirə bilərlər.
389
Dəyişikliyin Baş Verməsinə Çalışmaq
Açıq- aydın məqsədləri olan rəsmi proqramlardan istifadə cəhdləri edilmiş-
dir. Aydın mandatı olan xüsusi təşkilatın yaradılması,məsələn, Polşa və Uk-
raynanın müdafi ə nazirliklərində anti-korrupsiya şöbələrinin yaradılması və
onlara lazımı resursların ayrılması bu qəbildəndir. Bunlar nə qədər təsirli
tədbirlərdir,onu zaman göstərəcək.
Rəsmiləşdirmə səviyyəsindən asılı olmayaraq, proqramlı idarəetmənin
bu və digər xüsusiyyətləri məsələn, şəxsi və təşkilati öhdəliklər, razılaşdı-
rılmış inkişaf ölçüləri ilə müşaiyət olunan müntəzəm tərəqqi hesabatları və
nəticələrin təqdim olunması çox sayda dürüstlük proqramları üçün ümumidir.
Haşiyə 23.4-də yaxşı planlaşdırılmış təşkilati dəyişimin sistemli prosesi-
nin digər xüsusiyyətləri təqdim edilmişdir.
Xüsusi yanaşmaya baxmayaraq, təcrübəli dəyişim idarəetmə peşəkarları
uğurlu dəyişim idarəetmə təşəbbüsləri üçün aşağıdakı ümumi xüsusiyyətləri
ayırd edirlər:
• Dəyişimlə maneələrin aradan qaldırılmasına diqqət;
• Müvəffəqiyyətlərin erkən nümayiş etdirilməsi;
• İlkin qalibiyyətlər üzərində dəyişimi sürətləndirmək;
• Təşkilati mədəniyyətə yeni praktikaların yeridilməsi.
241
Dəyişimə olan Maneələrin Aradan Qaldırılması
Dürüstlük təşəbbüslərinə qarşı hər hansı açıq müqavimət hallarına rast
gəlinmir. Zaman-zaman, çox hiss olunmayan müqavimət və ya müxtəlif
təbiətli maneələr olur. Dəyişim fəallarına diqqəti aşağıdakılara yönəldərək,
dəyişimə əngəl olan bu maneələri aradan qaldırmaq tövsiyə olunur.
242
1. Təkəbbürdən doğan mənəm-mənəmlik;
2. Qorxudan doğan özünü-qoruma ətaləti;
3. Qəzəbdən doğan itaətsizlik;
4. Pessimizmdən doğan tərəddüd etmə.
Ali hərbi rəhbərliyin cəlb edilməsi ilə müşaiyət olunan yaxşı xəbərləşmə
dəyişim qarşısındakı maneələri azaltmaq üçün güclü vasitədir. Xüsusi hədəf
qrupları ilə işləmək üçün daha konkret yanaşmalar tətbiq edilə bilər.
241
Kotter,Leading Change.
242
Jeanne Dininni, “Guide to Management Theory of John Kotter,” Work.com How-to
Guides to Your Business (2009).
390
Müdafi ə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu
Haşiyə 23.4. Planlaşdırılmış, Sistemli Dəyişim Prosesı Nümunəsi
Planlaşdırılmış, sistemləşdirilmiş (və sistemli) tipik təşkilati inkişaf prosesi
aşağıda göstərilən ümumi yanaşma əsasında baş verir. Müxtəlif mərhələlərin
bir yerə yığılması və ya bir qisminin bir neçə mərhələlərə bölünməsi kimi
çoxlu fərqli variantlar vardır. Bu nümunədə təşkilatın rəhbərliyi dəyişim
fəalına tapşırıq verir ki,o dəyişim prosesini idarə etsin və bu nümunədə
olduğu kimi dəyişim fəalı ya təşkilat daxilindən, ya da kənardan olur.
Mərhələ 1. Gözləntilərin və Rolların Dəyişim Prosesi üçün Aydınlaşdırılması
Bu mərhələ bəzən “Başlanğıc Müqavilələşmə” və/və ya “Giriş” mərhələsi
adlanır. Bu mərhələ sizin (ilkin dəyişim fəalı),təşkilatdaxili və kənar
nümayəndə olmanızdan asılı olmayaraq, və sizin müştəri (sifarişçi) ilə
münasibətlərin başlandığı mərhələ sayılır. Ekspertlər iddia edirlər ki, bu
mərhələ ən böyük, ən böyük olmasa da, təşkilati dəyişim prosesində ən
mühüm mərhələlərdən biridir. Bu mərhələdəki fəaliyyətlər uğurlu təşkilatı
dəyişim üçün əsas yaradır. Bu mərhələnin necə yerinə yetirilməsi keyfi yyəti,
təşəbbüsün necə irəliləməsini xarakterizə edən güclü göstəricidir. Bu
mərhələ bir çox suallara, o cümlədən,aşağıdakılara cavab verir:
• Cari
sifarişçi kimdir?
• “Uğur” necə müəyyən edilir?
• Sifarişçinin dəyişimə hazırlığı necədir?
Mərhələ 2: Dəyişimin Prioritetlərini Aydınlaşdırmaq üçün Birgə Axtarış
Dəyişim fəalı sifarişçi təşkilatın üzvləri ilə nə qədər çox əməkdaşlıq edərsə,
o zaman dəyişim səyləri də bir o qədər uğurlu olar. Dəyişim fəalı və sifarişçi
dəyişim səylərinin ümumi prioritetlərini daha yaxşı anlamaq və onları necə
təsirli tətbiq etmək üçün bu mərhələdə bir yerdə işləyirlər. Bu təşkilat üçün
əsas problem də ola bilər və ya ona çatmaq üçün həyəcan verici baxış da
ola bilər. Siz birlikdə məlumat toplayıb, nəticələri və yekun müddəaları
aydınlaşdırmaq üçün məlumatları analiz edib, və sonra həmin məlumatlar
əsasında tövsiyələr verəcəksiniz. Bəzən məlumat bazası toplamaq,məsələn,
geniş planlaşdırma görüşünü hazırlamaq çox tez başa gəlir. Başqa
vaxtlarda,məsələn, bütöv bir təşkilatın vəziyyətinin qiymətləndirilməsi və
dəyişim üçün geniş planın hazırlanması, müsahibələr aparılması daha uzun
çəkir və s.
Dostları ilə paylaş: |