391
Dəyişikliyin Baş Verməsinə Çalışmaq
Bəzən insanlar bu cür birgə axtarış mərhələsinin mühümlüyünü azaldır və
ya tamamilə üstündən keçirlər və iddialı və geniş bir baxış irəli sürərək
dəyişim idarəetməsinə başlayırlar. Bir çoxları iddia edə bilər ki, sifarışçi
təşkilatdakı cari vəziyyəti tamamilə qiymətləndirmədən, öyrənmədən,
təşkilati dəyişim üçün layihə irəli sürmək etik baxımdan düzgün olmazdı.
Dəyişim səylərinin daha çox hissəsini enerji və güc tələb edən baxışa
yönəltmə, ən azı diqqətli bir axtarış etmədən, çox zaman zərərli ola bilər və
sizin başınız bu problemı yaradan səbəblərə yox, cari məsələlərin yaratdığı
simptomlara qarışar. Həmçinin, layihə maraqlı baxışın həyata keçirilməsi
cəhdinə də çevrilə bilər, öncə çoxları üçün ruhlandırıcı və səfərbəredici
olsa da, nailiyyət əldə edilməsi tamamilə qeyri real ola bilər,xüsusilə də,
əgər təşkilatın görməli olduğu çoxlu gündəlik,əsas işlər olduğu halda . Bu
mərhələ,həmçinin aşağıdakıları əhatə edir:
• Layihə qrupunun müəyyən edilməsi;
• Birgə planlaşdırma və məlumat bazası toplanması;
• Tədqiqat nəticələrinin birgə analizı;
• Nəticələr və yekun müddəaların hazırlanması;
• Sifarişçi təşkilatda nəticələr və tövsiyələrin birgə paylaşması.
Mərhələ 3: Prioritetləri Təmin Etmək üçün Təşkilati İnkişaf Fəaliyyətlərinin
Birgə Planlaşdırılması
Bu mərhələ, prioritetləri təmin etmək üçün tövsiyələrin tam
aydınlaşdırılmasına və onunla yanaşı müxtəlif fəaliyyət planlarına
çevrilməsinə yönəlmişdir. Ümumi idarəetmə planına bəzən müxtəlif planlar
inteqrə edilir. Beləliklə, bu mərhələdə ilkin fəaliyyətlər tez-tez bir-birini
örtür və əvvəlki mərhələdəki axtarış mərhələsinin sonundakı fəaliyyətin
davamı kimi olur. Fəaliyyət planları dəyişim üçün aydın və real baxış təmin
edir.Onlar indiki haldan, arzu olunan gələcək hala keçidi idarəetmək üçün
“yol xəritəsi” ilə təmin edir. Bu mərhələyə aşağıdakılar daxildir:
• Axtarış zamanı əldə edilmiş nəticələrin əsasında təşkilatı inkişaf
fəaliyyətlərinin seçilməsi;
• Fəaliyyət planlarınin birgə hazırlanması;
• Qiymətləndirmə planlarınin birgə hazırlanması;
392
Müdafi ə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu
• Öyrənmə planlarınin birgə hazırlanması.
Mərhələ 4: Dəyişim İdarəetməsi və Birgə Qiymətləndirmə
Bu mərhələdə dəyişim səylərinin davam etdirilməsi və qiymətləndirilməsi,o
cümlədən təşkilatın üzvləri tərəfi ndən və bəzən dəyişim fəalı tərəfi ndən
göstərilən müqavimətə cavablar önə çıxarılır. Bu mərhələyə aşağıdakılar
daxildir:
• Sifarişçinin fəaliyyət planları ilə bağlı davam edən xəbərləşməsi
(məktublaşması);
• Fəaliyyət planının sifarişçi tərəfi ndən yerinə yetirilməsi;
• Sifarişçi və dəyişim fəalının dəyişim zamanı gedən dəyişiklikləri
dəstəkləməsi;
• Layihə fəaliyyətlərinin və arzuolunan nəticələrin birgə qiymətləndirilməsi.
Mənbələr: Carter McNamara, “Organizational Change and Development,” Free Management
Library, www.managementhelp.org/org_chng/org_chng.htm#anchor556912.
Təşkilatın üzvlərinin səlahiyyətləndirilməsi maneələri yan keçmək
və ya onları aradan qaldırmaq üçün başqa bir vasitədir. O, konkret dü-
rüstlük məqsədlərinə nail olmaq üçün məsuliyyətləri və resursları həvalə
edərək,insanların maraq toqquşmalarını və başqa korrupsiya risklərini xəbər
verməyə həvəsləndirmədən başlayaraq,təşkilat üzvlərinin, əhəmiyyətli
dərəcədə korrupsiya riskləri olan bütöv sahələrdə, məsələn,hərbi
təhcizat,ofsetlərdə gedən prosesləri və praktikaları izləmək tapşırığı ilə, qrup
liderləri kimi fəaliyyət göstərmələri üçün təyinatlara qədər böyük spektrlı
texniki metodlar hazırlayır.
Səlahiyyət verilməsi o zaman xüsusilə təsirli ola bilər ki, müdafi ə struk-
turlarının ali rəhbərliyi, fərdlərin və qrupların nailiyyətlərini geniş surətdə
qəbul edir və dürüstlük təmin edilməsinə davamlı sadiq qaldığını nümayiş
etdirir.
Və sonda, tədbirlər görmək üçün bütün maneələrin şərt kimi məhv
edilməsi zəruri deyildir. Liderlər və dəyişim fəalları potensial maneələrin bir
çoxunun aradan qaldırılması, başqalarının təsirinin azaldılması və hətta bir
çox maneələrin qulaq ardına vurulması yolunu da tuta bilərlər. Bu o inancla
edilir ki, dəyişim üçün müsbət motivlər ortaya çıxarılan maneələrdən daha
mühümdür.
393
Dəyişikliyin Baş Verməsinə Çalışmaq
Tez Əldə Edilən Nailiyyətlərin Nümayiş Etdirilməsi
Dəyişimin davamlılığını təmin etmək skeptiklərə bu niyyətin ciddi ol-
duğunu və dürüstlük strategiyasının həyata keçirilə bilən olduğunu inandır-
maq baxımından xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Ona görə də dəyişim fəalları
dürüstlük təmin etmə strategiyası və proqramı elan olunan kimi onun yerinə
yetirilməsinə başlamaq təzyiqi altındadırlar və onlar nümayiş etdirməlıdirlər
ki, proqram və strategiya işləyir.
Təcrübəli praktiklər dəyişim fəallarına və həmçinin hərbi strukturla-
rın rəhbərliyinə pozucu davranışlara baş vurmamalarını məsləhət görürlər.
Məsələn, detallara dərindən diqqət yetirmək, tənqidə mənfi formada reaksiya
vermək,yekun nəticələrə tez çatmaq və ya işçilərin hər addımına nəzarət,cünki
bütün bu cür davranışlar uğur qazanmaq şanslarını sarsıdır.
“Tez əldə olunan nailiyyətlər” təşkilatın daxilində mühüm dəyişikliklərin
mütləq olaraq olması demək deyildir. Onlar korrupsiya risklərinə də
kəmiyyət baxımından geniş təsir etməyə də bilər. Praktiki işlərdə sadiqlik
göstərmək,müqavimətin qarşısında qətiyyət göstərmək və dürüstlük,şəffafl ığın
artırılması və cavabdehlik və məsuliyyətin təkmilləşdirilməsi uzərində quru-
lan anti-korrupsiya strategiyasının həyata keçirilə bilən olmasını sübut etmək
həqiqətən əhəmiyyət daşıyır.
Məsələn, hərbi təhcizat hallarında müstəqil müşahidəçilərdən istifadə
edilməsi dürüstlüyü təmin etmək strategiyasının bir hissəsi olduğundan (bax:
7-ci Fəsil), geniş hərbi alqı-satqı hallarını, məsələn, təyyarə və ya gəmilərlə
bağlı alqi-satqıları gözləməyə ehtiyac yoxdur. Hər hansı yanaşmanın sına-
ğı kiçik təhcizat məsələlərində də həyata keçirilə bilər,məsələn, yəqin ki,bir
neçə yüz min Euro-luq alqı-satqıda, o zaman bu hal da xüsusiləşmiş media və
qeyri-hökümət təşkilatlarının obyektivinə düşəcəkdir. Bu cür qeyri-standart
yanaşma uğuru təşəbbüsün temp almasına kömək edəcək və digər tərəfdən
dəyişım fəallarına gələcək maneələrı görmək imkanı verəcək və uyğun olaraq
dürüstlük təmin etmək strategiyalarını təkmilləşdirməyə kömək edəcəkdir.
Dəyişimi Sürətləndirmək Üçün İlkin Uğurlardan İstifadə
Edilməsi
Dürüstlüyün təmin edilməsi və korrupsiya risklərinin azaldılması
istiqamətində ilkin uğurlar, başlanğıcda nə qədər kiçik olsa da, toplanmalıdır
və sonra daha çox arzu olunan dəyişimlər yaratmaq üçün genişləndirilməlidir.
Son arzu olunan vəziyyət, həmçinin, dəyişə bilər. Dürüstlük proqramları-
nın yerinə yetirilməsi dinamik prosesdir, ona görə də əldə olunan təcrübədən
çıxan nəticələri tətbiq etmək üçün daimi təftişə ehtiyac duyulur. Belə alına
Dostları ilə paylaş: |