394
Müdafi ə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu
bilər ki, təşəbbüsün əhatə dairəsi hədsiz dərəcədə iddialıdır və ya əksinə çox
da dərin deyil.
Bundan əlavə,dəyişim idarəetməsi,başqa idarəetmə forması kimi,əldə
edilən təcrübə işığında planların təftiş olunmasına və ya proseslərə dəyişiklik
edilməsinə izn verməlidir.Məşhur hərbi aforizmə tam uyğun olaraq “Heç bir
döyüş planı düşmənlə təmasdan sonra qüvvədə qalmır”
243
, heç bir dəyişim
idarəetməsi planı həqiqi gündəlik həyatla qarşılaşdıqdan sonra həyatda qala
bilmir
244
.
Lakin, işlərin uğurla başa çatmasını təmin edən bir neçə dəyişməz amillər
də mövcuddur.
• Dürüstlük proqramının məqsədlərinə uyğun olaraq fəaliyyəti tanımalı və
mükafatlandırmalı;
• Dəyişimin mahiyyətini və səbəbini aydınlaşdırmalı və xəbərləşmə
vasitəsilə davam etdirməli;
• Hərbi qulluqçular və kənar maraqlı tərəfl ər haqda tənqidi fi kirlər və ide-
yalar təmin etməli;
• Potensial müqavimət və onun arxasındakı səbəbləri aydınlaşdırmaqda
davam etməli;
• Dürüstlüyü sürətləndirən və institutlaşdıran zəruri qabiliyyətləri ayırd
etməli və ona yatırım qoymalı.
Təşkilati Mədəniyyətə Yeni Təcrubələri Yeritmək
Kotterin dəyişim idarəetmə nəzəriyyəsinə görə, son mərhələ arzu olunan
dəyişimin geri dönməz olduğunu təmin etməkdir və bizim baxdığmız halda
bu müdafi ə sektorunda dürüstlük və korrupsiya risklərinə şamil olunur.
Buna o zaman nail olunur ki, yeni standartlar, daha əhəmiyyətlisi,
dürüstlük və korrupsiyaya qarşı sıfır dözümlülüklə xarakterizə olunan
yeni davranış müdafi ə təşkilatının və onun kənar maraqlı tərəfl ərinin,o
cümlədən,parlament üzvlərinin,müdafi ə sənayesi, media və başqalarının pay-
laşan münasibətlərinin,inanclarının və vərdişlərinin tərkib hissəsinə çevrilir.
Müdafi ə sektorunun gələcək liderlərinin hazırlığı bu cür təşkilati
mədəniyyətin institutlaşmasında mühüm rol oynayır. Haşiyə 23.5, NATO-
nun Dürüstlüyü Təmin etmək Təşəbbüsü çərçivəsində müdafi ə sektorunun
gələcək liderlərinə həm NATO, həm də tərəfdaş ölkələrdə verilən təlim kurs-
larından bəhs edir. Haşiyə 23.6 rol- oynama nümunələrini təqdim edir. Bu
243
Feld Marşal Helmut von Moltke-ye (1800-1891) aiddir.Alman dilinden bele tərcümə olunur
“ heç bir əməliyyat planı dqşmənin əsas qüvvələri ilə ilkin təmasdan sonra müəyyənliyini
saxlamır”
244
Guy and Beaman, Effecting Change in Business Enterprises.
395
Dəyişikliyin Baş Verməsinə Çalışmaq
proqram çoxlu sayda tərəfdaş ölkələrdə müdafi ə və təhlükəsizlik sektorunda
yeni nəsil liderlərin təlimi üçün uğurla istifadə edilir.
Xülasə olaraq, bu toplu xüsusi korrupsiya məsələləri ilə məşğul olmaq
üçün və dürüstlüyün möhkəmlənməsi üçün praktiki yanaşmalarla dolu çoxlu
nümunələr təqdim edir. Bu özəl fəsil dəyişim idarəetməsinin şərti proseslərini
analiz etdi.Lakin, hər bir hərbi struktur üçün hazır variant mövcud deyil.
İstənilən quruluş üçün tətbiq edilən ideyalar və qabaqçıl praktikalar müdafi ə
sektorunda qabaqcıl idarəçilik prinsiplərinin tətbiqi ilə birləşdirilmiş təxəyyül
və strateji düşüncə tələb edir, liderlik keyfi yyətləri və əzm tələb edir.
Haşiyə 23.5. NATO-nu Dürüstlüyü Təmin Etmək Hazırlıq Kursları
Böyük Britaniya tərəfi ndən irəli sürülən, müdafi ə sektorunun gələcək
liderləri üçün nəzərdə tutulmuş təşəbbüs, beş günlük dürüstlük təmin
etmə hazırlıq kursları ilə nəticələnmişdir və NATO Dürüstlük Təşəbbüsü
proqramı çərçivəsində həyata keçirilmişdir.
Hazırliq kursları Müdafi ə Nazirlikləri və Silahlı qüvvələrin polkovniklər
səviyyəsindəki heyəti üçün nəzərdə tutulmuşdur. Mühazirələr Böyük
Britaniya Müdafi ə Akademiyası heyəti, Cenevrədəki Təhlükəsizlik
Siyasəti Mərkəzi,NATO, İsveç Müdafi ə Kolleci və BŞ tərəfi ndən aparılmış,
həmçinin,müxtəlif hökümət və beynəlxalq təşkilatlardan kənar çıxışçılar
dəvət olunmuşlar.
Mühazirələrin tərkibinə müdafi ə sektorunda rast gəlinən korrupsiya
növləri və korrupsiyaya uğrayacaq zəif nöqtələri, hərbi və sülhməramlı
əməliyyatlarda korrupsiya məsələləri və hərbi korrupsiya ilə mübarizədə
medianın rolu və idarəçilik cəhətləri daxildir. Proqram praktiki məsələlərə,
müxtəlif ölkə təcrübələrinə və hərbi ierarxiyanın orta səviyyəli zabit
və mülki heyətinin dəyişimə etdikləri təsirlərə diqqət yetirir. Hazırlıq
modullarının əsas məqsədləri iştirakçılara kömək etmək və:
1. Korrupsiyanın nə olduğunu başa düşmək;
2. Müdafi ə sektorunda korrupsiyanın nə olduğunu başa düşmək;
3. Siyasi səviyyədə, icra orqanları səviyyəsində və şəxsi davranış vasitəsilə
dürüstlüyün təmin edilməsi və korrupsiya ilə mübarizənin aparılması
yollarını başa düşmək ;
396
Müdafi ə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu
4. Məsələnin həll oluna biləcəyi haqda əminlik əldə etmək
Kursun iştirakçıları, şəffafl ıq və qabaqcıl idarəçilik konsepsiyalarını
və hərbi təminatçılarla, ictimaiyyət və vətəndaş cəmiyyətləri ilə uyğun
əməkdaşlıq yollarını öyrənirlər. Onlar şəxsi təcrübələrini mübadilə edir və
bir-birindən öyrənirlər. Kursun iştirakçılar üçün ən önəmli tərəfi , onların
“Mən dürüstlük üçün nə edəcəm” fərdi təqdimatlarıdır.
İlk sınaq kursu 2008-ci ilin İyulunda Böyük Britaniya Müdafi ə
Akademiyasında keçirildi. Kurs, Ukrayna, Gürcüstan, Azərbaycan,
Rumıniya, Ermənistan. Albaniya, Monteneqro, Bosniya-Hersoqovina,
Polşa, Böyük Britaniya, Norveç və İsveçrədən gəlmiş on səkkiz nəfərlik
xarici iştirakçı qrupla keçirildi.
Bu günə qədər bu kurslar 20-dən çox ölkənin nümayəndələrinə NATO-nun
Oberammerqau-dakı Məktəbində,Sarayevodakı Sülh Dəstəyi Əməliyyat
Hazırlıq Mərkəzində və Kiyevdəki Milli Müdafi ə Akademiyasında
keçirilmişdir. Bu kurslar 30-a yaxin yüksək rütbəli hərbi və mülki
qulluqçulardan böyük coşqulu qəbul görmüşdur və 25-ə qədər əlavə anti-
korrupsiya mühazirəçiləri və beynəlxalq ekspertləri bu kursların hər birində
iştirak etmişlər.
Mənbə: NATO Building Integrity Training Course: http://www.defenceagainstcorruption.
org/tools-and-techniques/training-module.
Haşiyə 23.6. Rol-Oynama Oyunları: Güclü Təlim Aləti
Siyasi islahat aləti olaraq, təlimlər hakimiyyətin tam dəstəyini
almalıdır,uyğun adamları seçməlidir və onların bilik və bacarıqlarını
,həmçinin, onların işə olan münasibətlərini yaxşılaşdırmalıdır. Lakin,
insanların işə olan münasibətlərini dəyişmək həmişə asan deyil, cünki bu
məsələlərin kökü dərindir və şüurlu şəkildə də edilmir. Əgər biz dinləyiciləri
dəvət edib onların münasibətlərini dəyişmək istəyiriksə, ilk növbədə biz
onların bu münasibətlərini özlərinin etiraf etmələrinə çalışmalıyıq. Sonra
biz münasibətin yaranmasının kökündə nəyin durduğunu onlara izah
etməliyik. Sonra biz onlara müxtəlif münasibətləri sınaqdan keçirmələrini
və tətbiq etmələrinə həvəsləndirməliyik. Bunların heç biri adi dərslərlə əldə
edilə bilməz. Bunları Power Point vasitəsilə etməyi düşünmək ağılsızlıqdır.
Təsəvvür edin ki, rol-oynama oyunu gedir və burada müxalif parlament
üzvü yeni qırıcı təyyarə alınması planını tənqid edir və müdafi ə naziri isə
nəyə görə hava qüvvələrinin qırıcı təyyarəyə ehtiyacı olduğunu izah edir.
Dostları ilə paylaş: |