Müdafiə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu
Yüklə 2,99 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 24-cü Fəsil Dürüstlük Proqramlarının Yerinə Yetirilməsində Mədəni Xüsusiyyətlərin Dərki
- Nəyə Görə Mədənəiyyət Vacibdir
- İnsanları və Təşkilatları Fərqli edən Nədir
397 Dəyişikliyin Baş Verməsinə Çalışmaq Realliqda, oyunçulardan biri müxalif siyasətin oyunçularından biridir, o birisi isə müdafi ə elitasına xidmət edir, ancaq oyun zamanı onlar başqasının rolunu oynayırlar. Beləliklə onlar başqasının rolunda çıxış edir və onlar öz rollarını başqasının çəkdiyi şəkildə görürlər. Bundan əlavə oyunçular silah təhcizatı məsələlərini dramatik şəkildə, açıq,faktiki olan konkret olaraq oynayırlar.Bu oyun onların əvvələr adi hazırlıq dərslərində öyrəndiklərinə əlavə kimi də xidmət edir. Birinci günün sonunda, dinləyicilərdən biri, demokratik idarəçilik üzrə giriş sessiyasını şərh edərək,deyir: “Mən bu materiallarla tanışam. Biz bunu universitetdə keçmişik”, ikinci gün, o oyun-oynama oyununda aparıcı rol oynayır. Sonralar o deyir: “Dünən mən fi kirləşdim ki, sizin dediklərinizi başa düşdüm, lakin,başa düşməmişəm. İndi mən onu başa düşürəm” Rol oynama məşğələsi zamanı, parlamentın təhqiqat komitəsinin üzvü rolunu oynayan dinləyici aparıcıya evə getmək istədiyini bildirir.Aparıcı təəccüblənərək niyə getdiyini soruşur. “Mən o eqoist Müdafi ə Nazirindən bezdim”- dinləyici deyir. Aparıcı deyir ki, onun eqoist davranışı bizim təlimin məqsədinə uyğunlaşdırılıb və dinləyici də onunla razılaşdı. “Bu o qədər realdir ki, mən ona dözə bilmirəm, hətta biz çox şey öyrənsək də belə” dedi və çıxıb getdi. Rol oynama oyunundan sonra, korrupsiyalaşmış nazirin rolunu oynayan dinləyici deyir: “Mən öz oynadığım xarakterdən ikrah hissi keçirdim Mən heç vaxt ağlıma gətirməzdim ki, mən belə oğru rolunu oynayaram. Digər oyunçudan soruşanda ki,onun oynadığı həqiqətcil rol qabiliyyətinin nəticəsidir, yoxsa oyunun yaratdığı vəziyyət onu ruhlandırıb: O,cavab vermişdir: “Mən dəhşətli aktyoram. Bu oyun idi” Rol-oynamanın başqa faydası ondan ibarətdir ki,o qrupun möhkəmliyinə kömək edir və sonra sinifdəki işdə yardımçı olur,nəhayət, oyunda yaranan həyəcan uzunmüddətli təsirə malik olur. Sonralar, dinləyicilər həm aparıcını, həm də kursları unudurlar amma oyunu hələ də xatırlayırlar. Aparıcı ancaq dolayı sübutlar təmin edə bilər, ancaq biz möhkəm inanırıq ki, rol-oynama hazırlıq kurslarında “qabaqcıl praktika”nın mühüm hissəsidir və məqsədi təkcə bilik vermək və bacarıqları yaxşılaşdırmaq deyil. Mənbə: Sami Faltas, Centre for European Security Studies, www.cess.org; Sami Faltas and Merijn Hartog, “The Starlink Program: Training for Security Sector Reform in Armenia, Azerbaijan, Georgia, Moldova, and Ukraine,” Connections: The Quarterly Journal 7:2 (Summer 2008), 81–91
398 Dürüstlük Proqramlarının Yerinə Yetirilməsində Mədəni Xüsusiyyətlərin Dərki 399 Müdafi ə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu 24-cü Fəsil Dürüstlük Proqramlarının Yerinə Yetirilməsində Mədəni Xüsusiyyətlərin Dərki Təsirli dürüstlük strategiyalarının və programlarının tərtibi və həya- ta keçirilməsi konkret təşkilati mədəniyyətləri özündə əks etdirmək qabiliyyətindən və cavabında, fərdi və təskilati dürüstlüyə kömək edən və kor- rupsiyalaşmış davranışa mane olan təşkilati mədəniyyətin xüsusiyyətlərinin güclənməsinə şərait yaradılmasından asılıdır. Nəyə Görə Mədənəiyyət Vacibdir? Çoxlu sayda post-kommunist, keçid və inkişaf etməkdə olan ölkələrdə, korrupsiya o dərəcəyə çatıb ki, və siyasətə, iqtisadiyyata, cəmiyyətə və adi vətəndaşlara elə zərər vurub ki, o artıq təhlükəsizlikləşmiş probleminə çevrilmişdir 245
. Bir-birini əvəz edən hökümətlər korrupsiyanın ölkə üçün təhlükəsizlik probleminə çevrilməsinə düzgün həll tapmaq iqtidarında olma- mışlar və çox vaxt onlar hakimiyyətə korrupsiyanın “belini sındırmaq” vədləri ilə də gəlirlər. Ancaq, onların hakimiyyətinin sonunda, həm obyektiv kriteri- yalar, həm də açıq görünən o olur ki, korrupsiya nəinki azalıb, hətta onun tu- murcuqları cəmiyyətdə daha geniş və dərin yayılıb. Bu hal insanların demok- ratiyaya olan inancını aşılayır, sosial təbəqələri zəifl ədir,sosial təbəqələşməni dərinləşdirir və ölkənin idarə edilməsində oliqarxiq və kriminal strukturları birbaşa və gizli nüfuz dairələri üçün əlavə kanallarla təmin edir. Ona görə də, korrupsiyanın cilovlanması ölkənin milli təhlükəsizlik siyasətinin əsas prioritetinə çevrilir. Bu böyük mənada və təxirə salınmaz surətdə müdafi ə sektoruna da aid edilir. Bir tərəfdən ordu BŞ-ın son zamanlar apardığı bütün sorğularda üç üst ən az korrupsiyalaşmış təşkilatlar sırasındadır,və bu da öz növbəsində hərbi təşkilatlar üçün legitimlik və xalq dəstəyi yaradır.Digər tərəfdən müdafə sektoru ənənəvi olaraq ictimaiyyət və hətta parlament yoxlamalarına qapalı olmuşdur. Beləliklə,demokratik nəzarət üçün uyğun mexanizmlər olmadığı 245
Təhlükəsizliklə bağlı problemlər və təhlükəsizlik üçün köklü mühümlük daşıyan problemlər bu səbəbdən təhlükəsizlikləşmiş sayılır. 400 Dürüstlük Proqramlarının Yerinə Yetirilməsində Mədəni Xüsusiyyətlərin Dərki halda və ya korrupsiya üçün sıfır dözümlülük olmadığı halda,müdafi ə sektoru çirkli maraqların, bataqlığın və yeni korrupsiya fırıldaqlarının hazırlandığı təcrübə sahəsinə çevrilir və “təsdiqlənir”. Bu toplunun əvvəlki fəsilləri müdafi ə təşkilatlarında, proseslərdə və fərdlərin davranışında dürüstlüyün təmin edilməsi və müdafi ə sektorun- da korrupsiya risklərinin azaldılması ilə bağlı qabaqcıl təcrübə nümunələri təqdim edib. Lakin,bu cür qabaqcıl təcrübəni başqa ölkələrdə tətbiq etmək cəhdləri həmişə eyni səmərəni vermir və niyyətin nə qədər yaxşı olmasından asılı olmayaraq, sadəcə yerli şərtlərə uyğun olmadığı üçün təşəbbüslərin imi- tasiyası kimi görünür. Köklü mədəni fərqliliklər qabaqcıl praktikaların bir çox ölkələrdə tədbiqinin uğursuzluğuna aparan səbəblər arasındadır. Bir çox hallarda əvvəlcə uğurlu tədbiq edilən model uğursuzluqla tamamlanır və ya qeyri məğbul nəticələrə gətirir. Bunlar yerli xüsusiyyətlərə, ənənələrə, təcrübə,təşkilat və insan mədəniyyətinə məhəl qoyulmaması ilə əlaqədardır. Başqa sözlərlə,mədəniyyət rol oynayır. Kənar model və praktikala- rı həyata keçirərkən onların yerli ölkənin dilinə tərcümə edilməsi və izah edilməsi vacibdir və bu praktika və modellər yerli özəllikləri,xasiyyətləri və stereotipləri nəzərə almalıdır. Həmçinin, xaricdən tövsiyə olunan modellər və praktikaların düzgün başa düşülməsi və təhrif edilməməsi(yerli münasibətlər və qavrayışlar vasitəsi ilə) təmin edilməlidir. İnsanları və Təşkilatları Fərqli edən Nədir? Mədəniyyət fərqləri özlərini ən azı yeddi səviyyədə ifadə edirlər: 1. Qərb ilə Şərq Arasında, yəni Qərbin fərdlilik üzərində qurulmuş cəmiyyəti ilə, Şərqin kollektivlik üzərində qurulmuş cəmiyyətləri arasında. Bundan əlavə bir çox Slavyan və və ya Ortodoks ölkələri bu iki cəmiyyətin “içərisində - arasında” yer tutur. 2. Şimali Atlantikanın iki sahili arasında. Bunlar bir birindən çox da fərqli cəmiyyətlər deyil və ancaq soyuq müharibədən sonra onların strateji baxışları və prioritetləri fərqlənir.
faktiki Dəmir Pərdə ilə ayrılan Avropa. Avropanın demokratik cəmiyyətinə geri dönmək üçün keçmiş sosialist ölkələrinin həqiqi və çox hallarda nəhəng səylərinə baxmayaraq, əvvəlki sovet siyasi və sosial mexanizmlərinin mirası cəmiyyətlərə və fərdlərə, onların dünya görüşlərinə və qavrayışlarına sirayət etmişdir. 1989-cu ildən başlayaraq, Şərqi Avropa ölkələri Qərbi Avropanın norma və praktikalarını, daha çox tənqidi analiz etməməklə, qəbul etməyə
Yüklə 2,99 Mb. Dostları ilə paylaş:
|