Mühazirə-1 Sualtı boru kəmərİnİn trassasına olan tələbat və seçİlən trassanın xüsusİyyətlərİ

Dəniz boru kəmərlərinin dayanıqlığı.-Aşağıda oxşarlaşdırılmış (identikləşdirilmiş) qüvvələr göstərir ki, dəniz dibində oturdulmuş boru kəməri, əslində (iş zamanı) iki biri-birindən fərqli problemlərlə özünü göstərir:
1. Torpaq mexanikası problemləri. Bu problemlər torpağın yaratdığı R_v və R_l reaksiya qüvvələrindən və torpaqla boru kəməri arasında yaranan qarşılıqlı təsirindən ibarətdir. Bunlara aşağıdakılar aiddir.
― boru kəmərinin yan dayanıqlığı, torpağın yandan sürtünmə müqaviməti kimi qeyd olunur, əksər halda sadəcə olaraq sürtünmə əmsalı adlanır;
― boru kəmərinin şaquli dayanıqlığı öz –özünə (avto) torpağa batması, hansı ki, torpağın yük daşıma qabiliyyəti adlanır;
― boru kəmərinin uzununa dayanıqlığı, borunun uzununa sürtünmə əmsalı və qopma əmsalı ilə xarakterizə olunur;
― boru kəmərinin yandan gələn axının və dalğanın təsiri ilə örtulməsi.
2. Hidrodinamiki problemlər. Bu problemler F_v və F_H təsir qüvvələrinə aiddir, hansı ki, boru kəmərini əhatə edən mühitin təsirindən yaranır. Onlara əsasən aşağıdakılar aiddir:
― qüvvələrin hesablama üsulları (metodları) və hipotezlərin (fərziyələrin) sadələşdirilməsi;
― axın sürətlərinin dəyişməsi və bu sürətlərin korreksiyasının təsiri;
― Hidrodinamiki əmsallar
Бору кямяринин суалты ахын вя дальанын тясириндян йердяйишмясиня гаршы дайаныглыьы СНиП 2.06.04.82^* Нагрузки и воздействия на гидротехнические сооружения (волновые, ледовые и от судов) вя ВСН 51-9-86 Проектирование морских подводных нефтегазопроводов норматив сянядляриня ясасян щесабланыр.
Яввялcя кямярин трассасынын дайаз вя йахуд дярин акваторийайа аид олдуьу тяйин едилир. Беля ки,

бурада

Кямяря тясир едян максимум шагули вя цфцги гцввяляр ашаьыдакы кими щесабланыр:
(2.46)
(2.47)
(2.48)
(2.49)
(2.50)
(2.51)
(2.52)
(2.53)

Кямярин дянизин дибиндя суалты ахын вя дальа тясириндян йаранан йердяйишмяйя гаршы дайаныглы олмасы ашаьыдакы шярт иля йохланылыр:

(2.54)

(2.55)

burada dalğa və axının təsir qüvvəsinin üfüqi proyeksiyasının yüklənmə əmsalı; dalğa və axının təsir qüvvəsinin şaquli proyeksiyasının yüklənmə əmsalı; nəql olunan mayenin çəkisindən yüklənmə əmsalı; izolyasiya və beton örtüklə birlikdə boru kəmərinin çəkisindən yaranan yüklənmə əmsalı; f və n – qruntun növündən asılı olan əmsallardır.

бурада газ кямярляри цчцн G_min=o qəbul edilir.
Dəniz sualtı boru kəməri axın və dalğanın təsirinə məruz qalan su hövzələrindən çəkilən boru kəmərlərinin yerdəyişmə və üzməyə dayanıqlığı aşağıdakı ifadə ilə hesablanır:
(2.56.)
burada ballastın suda çəkisidir; Pxp –axın və dalğaların cəm üfüqi hesabi qüvvələrin təsiri; Pzp –eyni təsirlərin şaqüli cəmi; yerindən tərpətmədə dayanıqlığın ehtiyat əmsalıdır, D mm olduqda 1,1 və D mm olduqda 1,5-ə bərabər qəbul edilir; Onlar (2.29) və (2.30) ifadələri ilə təyin olunur; A –itələyici qüvvədir; şaquli müstəvidə əyilmiş boru kəmərini şərtləndirən ölçülmüş qüvvə; şaquli müstəvidə aşağı çökmüş boru kəmərinin əyilməsini şərtləndirən ölçülmüş qüvvə; borunun izolyasiya, futerovka və nəql olunacaq məhsulu nəzərə almaqla çəkisi. Onu da nəzərə almaq lazımdır ki, boru kəmərinin çəkilişi dərinə salma və ya dalğa və axınlardan mühafizə ilə aparıldıqda P_xp və P_zp nəzərə alınmır.

Boru kəmərinə qüvvə təsiri tərkibinin təyin edilməsi üçün hesabat sxemi

Şəkil. 2.6.

Dalğa səthinin yayılması sxemi və qaz kəmərinin trassasının planı

Şəkil. 2.7.