MühaziRƏ 1 Tullantıların növləri, təsnifatı və təhlükəlilik sinifləri

Partlayış təhlükəli tullantıların saxlanması -Gələcəkdə partlayış təhlükəli tullantıların emalı və istifadəsi texnologiyalarının yaradılmasından sonra onların yüksək təhlükəsizlik tədbirləri və mümkün flegmatizasiya sistemi olan yeraltı anbarlarda saxlanması daha məqsədəuyğundur. Partlayış təhlükəli tullantıların məhv edilməsi bu prosesin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün sərf olunan əhəmiyyətli xərclərlə əlaqələndirilir. Belə tullantıların saxlanması üçün lazım olan anbarların yerləşdirilməsi tələbləri sənaye tullantılarının saxlanması üçün ümumi mühafizə tədbirlərinə bənzəyir.
Partlayış təhlükəli tullantıların mümkün partlamasına səbəb olan təsirlər mexaniki zərbələr, sürtünmə, yüksək temperatur, elektrik qığılcımları və ya dəyişən cərəyanlar, komponentlər arasında kimyəvi reaksiya, yaxın partlayışlar hesab olunur. Partlayış təhlükəli tullantıların basdırılmasının mənfi nəticələrinin qarşısını almaq üçün sənaye tullantılarının biosferdən təcrid edilməsinə dair ümumi tələblərə əlavə olaraq aşağıdakılar yerinə yetirilməlidir:
1. Partlayış təhlükəli tullantıların bütün növ inisiasiya edici təsirlərdən qorunması üçün taralarda yerləşdirilməsi;
2. Partlayış təhlükəli tullantıların elektrik ötürücü xətt sistemlərindən kifayət qədər məsafədə saxlanması;
3. Kommunal otaqların işıqlandırılması üçün yüksək keyfiyyətli elektrik naqillərindən istifadə edilməsi;
4. Arzuolunmaz kimyəvi reaksiyalardan, o cümlədən aşağı saxlama temperaturu və artıq qeyd olunan flegmatizasiyadan qorunma;
5. Partlayıcı tullantıların təhlükəsiz nəqli və daşınması.
Partlayış təhlükəli maddələr və qarışıqlara aiddir:
1) Partlayıcı turşuların ağır metallarla duzları - fulminatlar;
2) Ağır metalların duzları və azot turşusunun üzvi törəmələri - azidlər, sinanurazidlər;
3) Aromatik oksinitro birləşmələrin ağır metal duzları - pikratlar, steuriatlar (nitrorezorsinatlar);
4) 5 üzvlü heterosiklik tetrazol birləşməsinin törəmələri;
5) Tetrazen hidrogen nitridinin bəzi törəmələri, məsələn, gunilnitrozoaminguaniltetrazen;
6) Aromatik aminlərin törəmələri, diazooksanın diazo törəmələrinin duzları, quinodizaidlər;
7) Üzvi peroksidlər;
8) Bəzi ağır metalların asetilenidləri;
9) Ağır metalların dinitrobenzofuroksenləri;
10) Nitro birləşmələr - trotil, tetril, heksogen;
11) Nitroefirlər - tilanin, nitrogliserin və s.;
12) Nitroparafinlər - nitrometan;
13) Qlikolların hidratları - etilen qlikol;
14) qələvi metalların xloratları və perxloratları;
15) Sellülozanın nitratları, bəzi metallar və qazlar;
16) Yanan elementlərin oksidləşdiricilərlə qarışıqları;
17) Yanan uçucu maddələrin qaz-hava qarışıqları.