MüNDƏRĠcat beynəlxalq münasġBƏTLƏr və ĠQTĠsadġyyat
Yüklə 2,49 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Beynəlxalq İpək Yolu
- Açar sözlər
Beynəlxalq İpək Yolu 40 münasibətləri olan SSRĠ, nəhayət, 1956-cı ilin oktyabrında bu ölkə ilə diplomatik münasibətlər yaratdı. Həmin münasibətlərin müxtəlif sahələr üzrə bərpasını təzahür etdirən birgə bəyannamə imzalandı ki, bu bəyannamə Azərbaycan-Yaponiya əlaqələrinin dirçəldilməsinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərdi. Azərbaycan Respublikası müstəqillik əldə etdikdən sonra Yaponiya dövlətimizlə əməkdaĢlığa baĢlayan ilk dövlətlərdən biri olmuĢdur. Yaponiya Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyini 28 dekabr 1991-ci ildə tanımıĢ, iki ölkə arasında diplomatik əlaqələr isə 7 sentyabr 1992-ci ildə qurulmuĢdur. Xalqımızın ümummilli lideri Heydər Əliyevin Yaponiyaya ilk rəsmi səfəri iki dövlət arasındakı əlaqələrin demokratik prinsiplər əsasında yenidən qurulmasına önəmli töhfə vermiĢdir. Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev Yaponiyanın BaĢ naziri Ryutaro HaĢimotonun dəvəti ilə 24-28 fevral 1998-ci ildə Yaponiyada ilk dəfə rəsmi səfərdə olmuĢdur. Yaponiyanın Tokio və Kioto Ģəhərlərini əhatə edən səfər çərçivəsində Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev bu ölkənin imperatoru əlahəzrət Akihito, baĢ nazir HaĢimoto, hökumətin bir çox üzvləri, o cümlədən bu ölkənin çoxsaylı investorları, iĢ adamları ilə görüĢüb danıĢıqlar aparmıĢdır. Məruzədə ulu öndərimizin tarixi hadisə kimi qiymətləndirilən sözügedən səfərinin təfsilatları, bu səfər zamanı imzalanmıĢ yeddi əsas sənəd geniĢ Ģəkildə iĢıqlandırılacaqdır. Məhz bu səfər nəticəsində ölkələrimiz arasındakı ikitərəfli münasibətlərin siyasi, iqtisadi, mədəni və digər sahələrdə qarĢılıqlı maraq əsasında inkiĢaf etdiyi göstəriləcəkdir. Açar sözlər: Azərbaycan, Azərbaycan-Yaponiya əlaqələri, əməkdaĢlıq, beynəlxalq aləm NAXÇIVAN ġƏHƏRĠNĠN ĠPƏK YOLU ĠLƏ ĠQTĠSADĠ-MƏDƏNĠ ƏLAQƏLƏRĠ NURLANƏ BEYBUDOVA Naxçıvan Dövlət Universiteti nurlana.89@bk.ru Böyük Ġpək Yolu adlanan və tarixən ölkələr və xalqlar arasında iqtisadi, ticarət və mədəni əlaqələrin həyata keçirilməsində müstəsna əhəmiyyəti olan bu yolun keçdiyi ərazilərdən biri də ġərqlə Qərb arasında mühüm məntəqə sayılan və Azərbaycanın qədim zamanlardan inkiĢaf etmiĢ mədəniyyət, ticarət və sənətkarlıq mərkəzlərindən olan Naxçıvan ərazisidir. Yaxın ġərqin ticarət mərkəzləri ilə Cənubi Qafqazı, Orta Asiyanı və Uzaq ġərq ölkələrini əlaqələndirən əsas karvan yollarından biri Naxçıvan ərazisindən keçmiĢdir. Naxçıvan bölgəsi nəinki Azərbaycan, eləcə də Cənubi Qafqaz üçün çox mühüm Tezislər 41 coğrafi-strateji mövqedə yerləĢən ərazidir. Bunu vaxtilə bu ərazidən keçən beynəlxalq ticarət yollarının aktiv fəaliyyəti ilə daha aydın izah etmək olar. Tədqiqatlar və hazırki zamanda yerləĢdikləri coğrafi mövqe də təsdiq edir ki, bu Ģəhərlər, əsasən, ərazidən keçən mühüm ticarət yollarının üzərində yerləĢmiĢlər. Bu Ģəhərlərin bəzisi yarandıqdan sonra ticarət və sənətkarlıq mərkəzinə çevrilsə də, bəzilərinin yaranmasında Ģəhərin salındığı ərazidən keçən ticarət yollarının mühüm rolu olmuĢdur. Qədim və orta əsr müəlliflərinin əsərlərində verilən məlumatlar da təsdiq edirlər ki, Ģəhərlər, əsasən, ərazidən keçən ticarət yollarının üzərində salınmıĢ, ticarət və sənətkarlıq mərkəzləri kimi inkiĢaf etmiĢlər. Bu yol üzərində yerləĢən yaĢayıĢ yerləri və qəbir abidələrində aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı külli miqdarda baĢqa ölkələrdən gətirilən avadanlıq (pullar, bəzək əĢyaları, silahlar, möhürlər, metal və gil qablar, fil sümüyü və rəngli daĢlardan hazırlanan fiqurlar və sair) tapılmıĢdır. Ticarət yolları üzərində daĢınan mallar dəyərinə görə müxtəlif əmtəələrin adı ilə simvolizə olunurdu. Tarixi mənbələrdə ―ipək‖, ―çay‖, ―baharat‖, ―ətriyyat‖, ―ĢüĢə‖, ―Həcc‖ yolu və sair kimi adlandırılan karvan yolunun ən iĢlək qollarından biri uzun müddət ġərq və Qərb ölkələrinin böyük maraqla qarĢıladıqları Naxçıvan duzunun da daĢındığı Duz yolu olmuĢdur. Naxçıvan sənətkarlarının hazırladıqları zərif parçalar, zinət əĢyaları, incə naxıĢlı ağ qablar, keramika məmulatları, duz, mis, pambıq, taxıl, quru meyvə, balıq və sair məhsullar Azərbaycanın digər Ģəhərlərinə, qonĢu Cənubi Qafqaz regionlarına və Yaxın ġərq bazarlarına aparılırdı. Naxçıvanın əlveriĢli coğrafi mövqeyi, zəngin təbii ehtiyatları, Ģəhərin əsrlər boyunca ölkənin həyatında mühüm rol oynaması ona yenidən inkiĢaf üçün zəmin yaratmıĢdır. Təsadüfi deyil ki, ġərqin ən qədim Ģəhər mədəniyyət mərkəzlərindən olan Naxçıvan Ģəhərinin yaranmasının baĢlıca amilləri yerli coğrafi, iqtisadi və mədəni zəminlə əlaqədar olmuĢdur. Naxçıvanda olan qədim tarixi memarlıq abidələrimiz yüksək zövq və ustalıqla bərpa olunmuĢdur ki, bunların da bir çoxu vaxtilə Böyük Ġpək Yoluna xidmət edən abidələr siyahısındadır. Bunlar sırasında Xanəgah Memarlıq Kompleksi, Naxçıvanın orta əsr körpüləri, Əlincə qalası, Naxçıvanqala möhtəĢəmliyi ilə seçilir. Naxçıvanda Böyük Ġpək Yoluna birbaĢa xidmət edən bu tarixi abidələrin dünya əhəmiyyətli abidələr siyahısına salınması elmi və məntiqi baxımdan bölgəmizin daha geniĢ Ģəkildə təbliğinə Ģərait yarada bilər. Naxçıvan bütün tarixi dövrlərdə Azərbaycanın ayrılmaz tərkib hissəsi kimi onun tarixi taleyini birgə yaĢamıĢdır və yaĢamaqda davam edir. Erməni iĢğalları nəticəsində Naxçıvanın Azərbaycanın digər torpaqlarından ayrı salınması, 90-cı illərin əvvələrindən baĢlayaraq Muxtar Respublikanın ermənilər tərəfindən blokadaya alınması, onu böyük çətinliklərlə üz-üzə qoymuĢdur. Lakin uzun Yüklə 2,49 Mb. Dostları ilə paylaş:
|