Müqəddəs söz-sənət ocağının nurlu varisi
Yüklə 1,19 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Kitabxanaçı
- II Oxucu
30
zamanın inkişafını, dövrün axarını Səfər onlardan daha yaxşı duyur, gözəlliyi daha dərindən yaşayır. Buna görə də Moskvaya oxumağa gedəndən sonra da Əbili fikrən kəndlə yaşayır, kənd düşüncələrindən, kənd xatirələrindən ayrıla bilmir; ürəyini bu kənddə, “bu dağların arasında, bu yerlərin çiskinliyində-çənində qoyub gedir”. İnanır ki, “bundan sonra bütün ömrü boyu nə edəcəksə, bu yerlərin, bu balaca kəndin sayəsində edəcək”, başa düşür ki,”bütün ömrü boyu bu yerlərə, bu balaca kəndə borclu olacaq və heç vaxt həmin borcundan çıxa bilməyəcək”. Kitabxanaçı: Uşaqlar fikirlərinizi çox bəyəndim. Yaxşı bəs yazıçının “Baladadaşın ikl məhəbbəti” əsəri haqqında fikriniz nədir?
sevilən əsərlərindəndir. “Baladadaşın ilk məhəbbəti” hekayəsində başına “aerodrom” kepka qoyub süst bir həyat keçirən və gözlənilmədən eşqə düşən Baladadaşın qəribə sevgisi verilir. Səhərdən axşamacan çöldə oturub şumaqədər yonan və ətrafda baş verən hadisələrə tam biganə olan Baladadaş Çexovun qəhrəmanlarını xatırlatsa da orijinal tipdir. Çünki onun süst həyatı ,arabir özünə məlum olmayan cəsarəti ilə ürəyinin lap dərinliyində qoruyub saxladığı poetik aləm arasında təzad var. Sevdiyi qızı görmək üçün hıqqana-hıqqana su gətirməyi özünə rəva bilir, amma qızın nişanlısı ona həmin suyun müqabilində dəmir birmanatlığı uzadanda özünü təhqir olunmuş hesab edir. Həmin oğlanın qırmızı “Moskviç”inə minib bir neçə kilometr getdiyi üçün cibində olub qalan üç abbasını oturacağın üstünə atır və oğlanın nə dediyinin fərqinə varmadan dənizə tərəf gedir. Baladadaşın gülməli məhəbbəti, onun key təbiəti və təmiz, ləyaqətli cavan qəlbi gözümüzün qarşısında canlanır. Baladadaş bir tərəfdən uşaqdır, axşamacan uşaqlarla oturub-durur, bir 31
tərəfdən, böyükdür, əsgərlikdə olan dostu barədə düşünür. Dostuna xəbər göndərir ki, hökmən o da Amur vilayətinə gəlib orada kursa girəcək. Beləliklə, müəllif uşaqlıqla gəncliyin sərhəddində olan Baladadaşın tam surətini yaradır. Həm Əbili, həm də Baladadaş özlərində kəndin təmizlik və sadəliyini, təbiilik və adiliyini cəmləşdirirlər. Ancaq Baladadaş sərtdir, xasiyyətində, davranış və münasibətində bir qədər qeyri-adilik vardır. O, hekayə boyu inamından dönmür, həyati vəziyyətdən çıxmır, “Öz bildiyini atasına da vermir”. Elçin Əfəndiyev Baladadaşın psixologiyasını, hiss və duyğusunu əsərdə məharətlə açır. Baladadaş vəzifə və mövqeyi ilə öyünən , daş – qaşla nişanlısına xoş gəlmək istəyən bir adama Murada ibrət – nəzakət dərsi verir, onu sarsıdır, ağır düşüncəyə aparır.Uşaqlıqla gəncliyin sərhəddində uşaqların qəlbində baş qaldıran hissləri ifadə etmək üçün müəllif yenə də rənglərdən istifadə edir. Rənglər hisslərin obrazı kimi özünü göstərir və əsərin daha canlı olmasını şərtləndirir.
narıncı, məxməri” hekayəsi də yazıçının uşaqlara həsr etdiyi əsərlərindəndir. Gəlin bu hekayə ətrafında diskusiya aparaq. Hekayədəki rənglər nəyi ifadə edir? Əsərin qəhrəmanı haqqında fikirləriniz. Bu əsərin “Bu dünyadan qatarlar gedər” hekayəsi ilə bənzərliyi nədədir? I Oxucu: “Gümüşü, narıncı, məxməri” hekayəsinin qəhrəmanı Allahverdi uşaqlıqla gəncliyin sərhəddində özünə də məlum olmayan hisslər keçirir. Çox sonralar ona məlum olur ki, bu hisslər Sədəf adlı qızı sevməsi ilə bağlıdır. Lakin müəllif bu hissləri mürgülü, yarıyuxulu uşaqlıq dünyasının qurtarması kimi verir və onun rəng çalarlarını tapır. Allahverdi ilk eşqə düşən gündən rəngli yuxular görür. Bu yuxular gümüşü, məxməri və narıncı rənglərlə doludur. Rəng obrazları Elçin Əfəndiyevin 32
realist – romantik hekayələrində xüsusi bir xətt kimi nəzəri cəlb edir. Yazıçı hər bir rəngin ifadə etdiyi hissi vermək üçün məlum yolla getmir, özü yeni yollar axtarır və hər dəfə məqsədinə uyğun şəkildə ondan istifadə edir. Məsələn ” Bu dünyadan qatarlar keçər” hekayəsində sevinc hissilərini əks edən çəhrayı rənglə mənfi obraz yaradanda biz görürük ki, yazıçı rənglərin ifadə etdiyi təbii hissilərdən asılı qalmır, özü rənglərə təzə məna verir və bizi həmin mənaya inandıra bilir. “Gümüşü, məxməri, narıncı” hekayəsində də rənglərin ifadə etdiyi təbii hisslər yazıçı üçün əsas olmur. Müəllif Allahverdinin qəlbində bir – birinə qarışan sevgi, qürrə, xudbinlik kimi hisslərin hamısını rənglər şəklində görə bilir. Elçin Əfəndiyevin hekayələrində ilk baxışda əhəmiyyətli olmayan detallar həlledici rol oynaya bilir, qəhrəmanın özünə məlum olmayan hisslərinin ifadəçisinə çevrilə bilir.
Allahverdi uşaqlıq həyatının yuxulu günlərini keçirdir. Hətta yoldaşı Sədəfin sevgi məktubu da Allahverdinin mürgülü hissilərini oyada bilməyib. Müəllif burada belə bir fikir söyləyir ki, gəncliyin ilk oyanış çağlarında onun mürgülü həyatını pozmaq üçün bir təkan olmalıdır. Bəli, Allahverdi Sədəfin ona yazdığı sevgi məktubunu qətiyyən qiymətləndirə bilmir. Lakin
kinooperatorun Sədəfi kinoya çəkmək istəməsi, bu barədə kənddə gedən söz-söhbətlər Allahverdini yuxulu uşaqlıq günlərindən ayırır. Bu təkan onu uşaqlıqdan gəncliyə keçməsinə kömək edir. Allahverdi Sədəfə yenidən baxa bilir və qızı sevdiyini yalnız bu hadisədən sonra özü üçün aydınlaşdırır.
Yüklə 1,19 Mb. Dostları ilə paylaş:
|