Müqəddəs söz-sənət ocağının nurlu varisi
Yüklə 1,19 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- II Aparıcı
39
Bir damla göz yaşımız Bir gün başına yağır Sənin güllər, çiçəklər Qocalığın gəncliyi Yetmiş yaşa deyirlər Səni istəməyənlər Başın daşa döyürlər. Dostlar sənə əl çalır. Yaşa! Yaşa – deyirlər Hələ qılınc kimisən, Maşallah, hələ cağsan. Allah qoysa, sən hələ Yüz il yaşayacaqsan! Sən yaşa, biz də görək! Hələlik, dostum Elçin, Yetmiş yaşın mübarək!
Bizim ölkədə 20-80 yaş arasında elə bir insan təsəvvüretmək olmaz ki, Elçin Əfəndiyev yaradıcılığının çox qismini doyulmaz zövq ala-ala, ruhi bir qüdrət qazana-qazana oxumasın, onun lirik-psixoloji üslubu, poeziya ovqatlı, duzlu- məzəli dram əsərlərinə tamaşa etməsin. Ustad sənətkarın istedad və zəhmətlə nail olduğu yazı mədəniyyəti, özünü sözə çevirmə tərzi insanın hiss və həyəcanlarını, duyğu və düşüncələrini ifadə etmək baxımından doğma Azərbaycan dilini həsəd aparılacaq bir ucalığa yüksəltmişdir. Belə bir bacarıq hər yazıçıya qismət olmur. Elçin Əfəndiyevdə dil ürək kimi çırpınır, beyin kimi düşünür, su kimi axır, gün kimi işıq saçır, axşam kimi düşür, dərd kimi ağrıdır, ruh kimi susur... Elçin Əfəndiyevin bu xüsusiyyətləri qələm yoldaşları tərəfindən həmişə yüksək qiymətləndirilmişdir. 40
yaradıcılığının qüdrətini canlandırmaq çox çətindir. Çünki bu yaradıcılıq baxılmağa, araşdırılmağa layiqdir. Elçin Əfəndiyevdə bədii idrak duyğusu güclü və cəlbedicidir. Yazıçı Azərbaycan ədəbiyyatına bir-birindən gözəl hekayələr bəxş edib. Eyni zamanda “Bir görüşün tarixçəsi”, “Toyuğun diri qalması”, “Poçt şöbəsində xəyal”, “Dolça” və başqa məşhur povestlər də yazıçıya uğur gətirib. Bununla bərabər hər biri milli nəsrimizin inkişafında önəmli yer tutan, Azərbaycan bədii təfəkkürünü irəliyə aparan “Ağ Dəvə”, “Mahmud və Məryəm”, “Ölüm hökmü” əsərləri hekayə, povest ustası Elçin Əfəndiyevi romançı olaraq təqdim edir. Bəli, Elçin Əfəndiyev romançıdır. Onun ən yığcam hekayəsində, ən kiçik povestində də roman tutumu, roman dərinliyi, roman siqləti var. Elçin Əfəndiyev şöhrət üçün yox, ürəyinin hökmü ilə yaradan sənətkardır. Milli nəsrin ən qiymətli inciləri olan bu əsərlər həm də çağdaş dünya nəsrinin hadisələri olaraq qiymətləndirilə bilər. I Aparıcı: Elçin Əfəndiyev ilk hekayələrindən həyata cəsarətlə müdaxilə edir. İşdə və fəaliyyətdə, düşüncə və münasibətdə, ailə və məişətdə baş verən nöqsanlarla barışmır. Yazıçı gənclərin narahat və yaradıcı axtarışlarından, onların romantik xəyal, arzu və düşüncələrindən, məişətdən, ailə həyatından yazanda şirin söyləmə üsulu seçir, mənalı yumor lirizmə qarışır, surətin mündəricəsini sətiraltı qənaətlər tamamlayır. Əgər belə olmasaydı, nə “Baladadaşın ilk məhəbbəti”, “Toyuğun diri qalması”, “Baladadaşın toy hamamı”, nə də “Bir görüşün tarixçəsi”ndə haqqın, işığın, gözəlliyin mövcudluğu, hətta bir çox hallarda təntənəsi barədə ürəkdən tikan çıxaran epizodlar və xallar olmazdı. Belə olmasaydı, Baladadaş, əli pulla, “brilyant medalyon”la oynayan Murada, on altı-on yeddi 41
yaşlı məsum Məsməxanım harınlamış “Qızıl Ağadadaş”a, həssas məktəbli Əbili “çəhrayı qızlara”, “Çəhrayı oğlanlara”, “Sürücü Ağababa” “Gümüş Malik”ə qarşı qoyulmazdı. II Aparıcı: Elçin Əfəndiyev həyatı, bədii obrazı dərindən düşünür. İnsanı özünəməxsusluğu, daxili ziddiyyətləri ilə təsvir edir. Təkcə hekayələrində yox, povestlərində də geniş tərcümeyi- hal vermir, portret yaradanda təfərrüata varmır. Rənglərlə, mükalimələrlə, bədii mahiyyətdən doğan haşiyələrlə surətin mühiti, ömür yolu haqqında dolğun təsəvvür oyadır. Çox zaman Elçin Əfəndiyev həyata və insana müasirlik, yetkinlik və əxlaqi - mənəvi zənginlik baxımından yanaşır. Psixoloji yekrənglik və birtərəfliliyi tənqid edir, adi adamların həyatında müşahidə etdiyi qeyri-adiliyin gözəlliyi, şeiriyyəti haqqında hekayələr söyləyir, “gözəllik uzaqda deyil, həyatımızda, məişətimizdədir” – prinsipi ilə hərəkət edərək adi adamların daxilində gizlədib, xəlvətdə saxladığı mənəvi keyfiyyətləri hamımız üçün estetik sərvətə çevirir. Hörmətli qonaqlar, bildiyimiz kimi şairlərimiz Elçin Əfəndiyevin yaradıcılığından bəhs edən çoxlu şeirlər yazıblar. Gəlin oxucumuzun ifasında M.Əzizin Elçin Əfəndiyevin “Əncir ağacı” kitabına yazılmış şeiri oxucumuzun ifasında dinləyək. Oxucu:
Bir zaman Elçinin duyğularından Xəyal tək ötürdü “Əncir ağacı” Boyu uzanırdı gündə bir qarış, Ərsəyə yetirdi “Əncir ağacı”
Ayırmaq olmazdı onu kökündən, İşıqlı dünyaya çıxdığı gündən, Min əldə gəzirdi “Əncir ağacı”
42
Qayatək durmuşdu tufan içində, Dağa bənzəyirdi duman içində, Kitab rəflərindən bir an içində Əriyib itirdi “Əncir ağacı”
Rəssamlar rəsmini çəkirdi onun, Hərə öz evində əkirdi onu, Şimalda bitirdi “Əncir ağacı”.
Alın yazısı var yarpaqlarında, Dadı yüz millətin damarlarında, Əncirlə bərabər budaqlarında Mükafat gətirdi “Əncir ağacı”
yazıçısı Elçin Əfəndiyevin zəngin bədii yaradıcılığını səciyyələndirən ən dəqiq ifadələrdən biridir. 1960-cı illərin sonu, 70-ci illər, 80-cı illərin əvvəlləri... Elçin Əfəndiyevin artıq XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatının qızıl fonduna daxil olmuş “Qatar. Pikasso. Latur. 1968.” “On ildən sonra”, “Baladadaşın ilk məhəbbəti”, “Parisdə avtomobil qəzası” və s. kimi hekayələri, “Bir görüşün tarixçəsi”, “Toyuğun diri qalması”, “Dolça” kimi povestləri meydana çıxdı. Ədəbiyyatımıza yeni nəfəs gətirən bu əsərlər Elçin Əfəndiyevi müxtəlif dilli geniş oxucu auditoriyasına müasir mövzular yazıçısı kimi tanıtdı. Yaradıcılığı çoxcəhətli bədii tapıntı, orijinal rəng və boyalar üzərindən keçən yazıçı, bir qayda olaraq, əsərlərinin məzmununu müasir həyatdan, gəncliyi Yüklə 1,19 Mb. Dostları ilə paylaş:
|