Müqəddəs söz-sənət ocağının nurlu varisi
Yüklə 1,19 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İbrahim xan
- Məhəmməd xan
- Kəlbəli xan
- Cavad xan
49
İrəvan xanı Məhəmməd xanı, Gəncə xanı Cavad xanı Axund Mirmöhsün ağa ilə birlikdə sarayında qarşılayır. Bu görüşdə məqsəd Xanların Padşah Aleksandrın böyük generalı Sisianovun Tiflisə gəlişindən duyduğu narazılıqdır.Sisianovun məqsədi İrəvan, Naxçıvan, Gəncə xanlığını rus padşahına tabe etməkdir. İbrahim xan:Qarabağa təşrif buyurmağınız məni çox şad edib, qardaşlar. Kəlbəli xan: Məhəmməd xan qardaşımızla qərar verdik ki, səninlə məsləhətləşməyə gələk, İbrahim xan. Məsələ vacib, zaman məhduddur. Padşah Aleksandrın böyük generalı Sisianov daha gəlib Tiflisdə əyləşib.
xanlığından da tələb edir ki, rus padşahına tabe olaq!
xanlarına təklif etdi ki, gəlin xanlıqları birləşdirib vahid Azərbaycan dövləti yaradaq, hətta onu da buyurdu ki, biz də Nadir şah Əfşarın Muğanda çağırdığı kimi qurultay çağırıb bu məsələni orada həll edək.Amma bu təklifə qolqoyulmadı.Yoxsa ki, indi güclü bir orduya malik olardınız. Peyğəmbər əleyhissəlam yüzlərcə yerə birləşdirməsəydi, islam dünyası o qədər vüsətli qələbələrə nail ola bilməzdi. Məhəmməd xan: Cənab Mirmöhsün ağa, sizin sözlərinizdə 50
həqiqət var. Ancaq indi təqsirkar axtarmaq vaxtı deyil. Kəlbəli xan: İbrahim xan, sən Fətəli şahla qohum olmusan. Oğlun Əbülfət ağa da hal-hazırda onun sarayında yüksək mənsəbdədir.Əgər Fətəli şah xanlıqlarımızı saxlamaq şərtilə bizə kömək edərsə, biz də Sisianovun təklifini rədd edərik. Mən rus padşahının cəngindən qurtarmağın başqa yolunu görmürəm.
Qafqaza yeriyib Dərbəndi mühasirə eləyəndə, mən sizə dedim ki, təcili qoşunlarımızı birləşdirib Dərbəndin köməyinə gedək. Bu gün siz və eləcə də, Şəki, Şirvan, Bakı xanları hər bir xanlıqdan mənə iki min-üç min nəfər atlı versəniz, Sisianova əlavə kömək gəlib çatınca, mən onu aşağı Qafqazdan qovub çıxarardım. İbrahim xan: Mən general Sisianovla görüşüb danışmamış heç bir qərara gələ bilmərəm.
olduğu nə sizi, nə də qardaşlarımızı mənim qədər narahat etmir. Ona görə də mən məclisinizi tərk edirəm və sizi xəbərdar edirəm ki, mən son nəfəsimə qədər rus padşahının qoşunu ilə vuruşacağam. Mən namusumuzu, torpağımızı axırıncı gülləmə qədər müdafiə edəcəyəm! 51
I Aparıcı:Elçin Əfəndiyev “Klassik aşıq poeziyasında dünya obrazı”ndan da, “Ədəbiyyatda tarix və müasirlik” problemindən də, “Yaxın və uzaq Türkiyənin tarixi və müasir həqiqətlərindən də, “qırmızı qaranlıqlar” dövrünün “Ölüm hökmündən də, insani, bəşəri duyğuların “Mahmud və Məryəm” faciəsindən də, eyni istedad və intellektlə, eyni yazıçı yanğısı və sənətkar fədakarlığı ilə yaza bilir. Elçin Əfəndiyevi həm lirik hekayələr ustası, həm müqtədir romançı, həm mahir komediyalar müəllifi, həm psixoloji faciələr, tragediyalar dramaturqu, həm ədəbi prosesə hakimlik etmək səlahiyyəti olan ustad tənqidçi, həm fundamental monoqrafiyalarıyla özünəməxsus elmi-nəzəri sistemini yaradan klassik ədəbiyyatşünas alim adlandırmaq olar.
Oxucu:
“mənim ərim dəlidir” heç görün sözdür sən Allah “dəlixanadan dəli qaçıb” Çox elə ağ günə çıxıb o bədbəxt Güya ki bu dünya büsbütün tamam dəli yığıncağı deyilmiş balam indi biz neyləyək küllü əhli dəliyə “ölüm hökmü” oxutduraq of yandı içim”dolça” ver içim səninki bir cüt ağlar gözdü Elçin ağrıyırsan için-için əfsanədi bu dünya gümüş əfsanə həyat ”bir görüşün tarixçəsi”dir 52
hər gecə dumduru röya gölünə dipdiri gözlücə ölü batıram uşaqtək tovlayıb özüm özümü “bülbülün nağlı”yla mən baş qatıram II Aparıcı: Elçin Əfəndiyevin son iki elmi-tənqidi kitabları – “Tənqid və nəsr” və “Ədəbiyyatımızın yaradıcılıq problemləri” bir daha əyani şəkildə göstərir ki, professional tənqidçi və ədəbiyyatşünas kimi də Elçin Əfəndiyev maraqlı və orijinal bir simadır, o, ədəbiyyata, ümumiyyətlə, sənətə, klassik və müasir əsərlərə, ədəbi problemlərə öz fərdi münasibəti ilə seçilir. Elçin Əfəndiyev tənqidçi kimi obyektiv və prinsipialdır, cəsarətlidir. O, ədəbiyyatşünas kimi də tarixi faktlara dərindən təmas etməyi bacarır, ədəbi faktları, məlumat və informasiyaları elmi həqiqətə çevirir və bütün bunları yüksək nəzəri səvyyədə ifadə edir. Onun tənqidçiliyi ilə yaradıcılığı arasında ziddiyyət olmamışdır. 1980-ci illər... Müasir mövzular ustası kimi tanınan yazıçı gözlənilmədən tarixə müraciət edir, folklordan bəhrələnərək fəlsəfi-romantik “Mahmud və Məryəm” romanını oxucuların ixtiyarına verir. Yazıldığı vaxtdan keçən onilliklər ərzində “Mahmud və Məryəm” artıq klassikaya çevrilib.
ikinci mərhələsi başlayır, bir-birinin ardınca “Ağ dəvə”, “Ölüm hökmü” romanları yaranır. “Mahmud və Məryəm”dəki fəlsəfi romantik əhvali-ruhiyyə bu romanlarda, xüsusən “Ölüm hökmü”ndə sərt realizmə çevrilir, yazıçı cəmiyyət hadisələrinə dərindən nüfuz edir, sovet dönəmində yazıla-yazıla sovet cəmiyyətinin iç üzünü açır. 1990-cı illərin əvvəlləri... Realist romanlar müəllifi yenə də gözlənilmədən absurdlar yazmağa başlayır. Oxucular milli ədəbiyyatımızda ilk dəfə olaraq bu janrla rastlaşırlar. Həqiqi istedadın bəhrəsi olan bu absurdları biz Elçin Yüklə 1,19 Mb. Dostları ilə paylaş:
|