____________________________________________
494
137. " Pennzoyl" - neft və təbii qaz ehtiyatlarının kəşfiyyatı, istismarı, sürtkü
yağlarının istehsalı və satışı ilə məşğul olan şirkət. 1989-cu ildə yaradılmışdır.
Mərkəzi ofisi ABŞ-ın Hyüston şəhərindədir. 10 min işçisi var.
"Pennzoyl" şirkəti Azərbaycanda 1992-ci ilin əvvəllərindən fəaliyyət göstərir.-
181,428,429,434.
138. "Yunokal" - neft şirkəti. 1980-cı ildə ABŞ-ın Santa-Paula şəhərində
"Kaliforniya neft şirkəti" adı ilə yaradılmışdır. "Yunokal" Azərbaycanda fəaliyyət
göstərən ilk beynəlxalq neft şirkətlərindəndir. -181.
139. "Eksson" - dünyada ən iri və ən qocaman sənaye müəssisələrindən biri.
Mənzil-qərargahı Texas ştatının Dallas şəhərində yerləşir. 1882-ci ildə Con Rokfeller
tərəfindən yaradılmışdır. Hazırda dünyanın 90-dan çox ölkəsində fəaliyyət göstərir.
Korporasiyada 95 min adam işləyir. 18 ölkədə yerləşən 30 neftayırma müəssisəsinin
tam və ya şərikli sahibidir. -181.
140. "LUKoyl" - neft şirkəti. 1993-cü ildə Rusiya Federasiyası hökumətinin
qərarı ilə yaradılmışdır. Nəhəng sənaye-maliyyə kompleksinə malik olan " LUKoyl"
şirkəti Rusiya, MBD və dünyanın bir çox ölkələrində neft məhsullarının satışı, emalı,
hasilatı və kəşfıyyatı ilə məşğul olur. Şirkət 1993-cü ildən Azərbaycanda fəaliyyət
göstərir. - 182.
141. "Statoyl" şirkəti - Norveçin "Statoyl" şirkəti 1972-ci ildən fəaliyyət
göstərir. Şirkət Şimal dənizinin Norveç sektorunda ən iri neft-qaz istehsalçısıdır.
Hazırda dünyanın 19 ölkəsində neftin kəşfiyyatı, çıxarılması və emalı ilə məşğul olur.
Şirkət 1994-cü ildən Azərbaycan neft layihələrində fəal iştirak edir. - 182
142. "İtoçu" şirkəti - Yaponiyanın "İtoçu" korporasiyası 1958-ci ildə
yaradılmışdır. Dünyanın 176 ölkəsində şirkətləri və firmaları var. "İtoçu" 1996-cı ilin
avqustundan Bakıda fəaliyyət göstərir. - 182.
143. "Türk petrolları", Türkiyə petrolları A.O. - 1954-cü ildə Türkiyənin neft və
qaz sənayesinin inkişafı üçün yaradılmışdır. Karbohidrogen istehsalı və emalı
sahəsində Türkiyənin ən böyük şirkətidir. TRAO hazırda MDB, Şimali Afrika və Orta
Şərqdə fəaliyyət göstərir. Azərbaycana gələn ilk xarici neft şirkətlərindəndir. - 182.
144. Ceyhan limanı - Aralıq dənizi sahilində liman. Uzunluğu 1695 km olacaq
Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəmərinin çəkilməsi nəzərdə tutulmuşdur. 1998-ci il
oktyabrın 29-da Azərbaycan, Türkiyə, Gürcüstan, Qazaxıstan, Özbəkistan
prezidentləri və ABŞ-ın energetika naziri Bakı-Tbilisi-Ceyhan
____________________________________________
495
marşrutunu müdafiə edən "Ankara bəyannaməsi"ni imzalamışlar. Bakı-Tbilisi-Ceyhan
neft kəməri 2005-ci ildə istifadəyə veriləcək. - 193,313.
145. "Şevron" - dünyanın ən iri neft şirkətlərindən biridir. 1979-cu ildə "Rasifik
Kost oyl kompani" adı ilə yaradılmışdır. Korporasiyaya daxil olan şirkətlər ABŞ-da
və dünyanın 100-ə qədər ölkəsində fəaliyyət göstərir. "Şevron"un Bakıdakı
nümayəndəliyi 1996-cı ildən fəaliyyət göstərir. - 192.
146. Nemtsov Boris Yefimoviç (d.1959) - Rusiya Federasiyasının ictimai və
dövlət xadimi. 1997-98-ci illərdə Rusiya Federasiyası baş nazirinin müavini
olmuşdur. - 193,200.
147. Məsud Yılmaz (d.1947) - Türkiyənin siyasi və dövlət xadimi. 1997-ci ildə
Türkiyə Cümhuriyyətinin Baş naziri olmuşdur. Ana Vətən Partiyasının başqanıdır. -
200.
148. Federiko Penya (d.1947) - hüquq doktoru. 1993-97-ci illərdə ABŞ-ın
nəqliyyat naziri, 1997-2000-ci illərdə isə energetika naziri olmuşdur. - 200.
149. Əli Nağıyev (d.1954) - Azərbaycan Respublikasının Əmək və Əhalinin
Sosial Müdafiəsi naziridir (1996). I çağırış Milli Məclisinin deputatı olmuşdur.- 204.
150. Bülbül, Murtuza Məşədi Rza oğlu Məmmədov (1897-1961) - Azərbaycan
klassik vokal məktəbinin banisi, musiqi folkloru tədqiqatçısı. Bülbülün yaradıcılığı
müasir Azərbaycan musiqili teatrı tarixində mühüm bir mərhələ təşkil edir. Bülbül
Azərbaycan xalq mahnılarını, təsnifləri böyük sənətkarlıqla ifa etmişdir. Azərbaycan
Ali Sovetinin deputatı olmuşdur. SSRİ xalq artisti və SSRİ Dövlət mükafatı
laureatıdir. -212-213,296-305.
151. Rəşid Behbudov, Behbudov Rəşid Məcid oğlu (1915- 1989) - görkəmli
Azərbaycan müğənnisi. Azərbaycan və SSRİ xalq artisti. Müstəsna gözəl səsə malik
olan Rəşid Behbudov Azərbaycan vokal məktəbinin görkəmli nümayəndələrindəndir.
SSRİ Dövlət mükafatı laureatı və Sosialist Əməyi Qəhrəmanı idı. - 222.
152. Niyazi, Tağızadə - Hacıbəyov Zülfüqar oğlu (1912-1984) - görkəmli
Azərbaycan dirijoru, bəstəkar. Azərbaycan milli dirijorluq məktəbinin formalaşması,
inkişafı Niyazinin adı ilə bağlıdır. SSRİ xalq artisti, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı, iki
dəfə SSRİ Dövlət mükafatı laureatı idi. - 222.
____________________________________________
496
153. Petru Luçinski (d.1940) - Moldovanın siyasi və dövlət xadimi. 1971-ci
ildən 1989-cu ilə qədər dövlət və partiya işlərində müxtəlif vəzifələrdə çalışmışdır.
1997-cı ildən Moldova Respublikasının prezidenti. - 228-261.
154. Avropa Şurası (AŞ) - Avropada hökumətlərarası təşkilat. 1949-cu ildə
yaradılmışdır. Qərargahı Fransanın Strasburq şəhərində yerləşir. AŞ-nın əsas məqsədi
Avropada sülhü və təhlükəsizliyi, seçki sistemində çoxpartiyalılığa riayət etmək,
demokratiyanı və insan hüquqlanın qorumaq, möhkəmləndirmək, Avropa ölkələrinin
mədəniyyətlərinin yyaxınlaşmasına çalışmaq və s. ibarətdir. AŞ-nın ali orqanları
Nazirlər Komitəsi, Məsləhət Assambleyası, Sahə nazirliklərinin müşavirəsi və
katiblikdir. Azərbaycan 2001-ci ildən AŞ-nın üzvüdür. 245,259.
155. Bakı Dövlət Universiteti (BDU) - Azərbaycanda elmi-pedaqoji kadrlar
hazırlayan ən böyük ali təhsil ocağı, elmi-tədqiqat müəssisəsi. 1919-cu ildə
yaradılmışdır. İlk vaxtlar tibb və tarix-filologiya fakültələri fəaliyyət göstərmişdir.
Hazırda BDU-nun 17 fakültəsi, onlarla kafedrası, elmi-tədqiqat laboratoriyası və s.
var. Universitetdə 43 ixtisas üzrə 13 minə yyaxın tələbə təhsil alır. - 232-238,239.
156. Natiq Əliyev, Əliyev Natiq Ağaəli oğlu (d.1947) - 1993-cü ildən
Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətinin prezidentidir. Azərbaycan
Respublikasının "Şöhrət" ordeni ilə təltif olunmuşdur. -253,416-431,467.
157. Şərifov Abid Q o c a o ğ l u (d.1940) - inşaatçı. 1995-ci ildən Azərbaycan
Respublikası Baş nazirinin müavinidir. - 253.
158. ÇUAM - Avropada adi silahların azaldılması haqqında müqavilənin cinah
sənədi müzakirə olunduqdan sonra həmin sənədi bəyənən ölkələrdən - Gürcüstan,
Ukrayna, Azərbaycan və Moldovadan ibarət qeyri- rəsmi "dördlər qrupu" yaradıldı
(10 oktyabr 1997). Sonradan Özbəkistan da bu quruma qoşuldu. -
245,246,247,248,260.
159. Marşall planı - İkinci dünya müharibəsindən sonra ABŞ-ın iqtisadi yardımı
ilə Avropanın bərpasını və inkişafını nəzərdə tutan proqram. Bu plan ABŞ Dövlət
katibi C.K.Marşall tərəfindən irəli sürüldüyü üçün Marşall planı adlanır. Planın həyata
keçirilməsində 17 Avropa dövləti (Qərbi Almaniya da daxil olmaqla) iştirak etmişdir.
- 245.
160. Trumen Harri (1884-1972) - ABŞ-ın 33-cü prezidenti (1945-53) Xirosima
və Naqasakiyə atom bombasının atılması haqqında sərəncam vermişdir. NATO
təşkilatının yaradıcılarından biri. - 245.
Dostları ilə paylaş: |