____________________________________________
145
əldə edəndən sonra biz bəyan etmişik ki, respublikamız
Azərbaycanda yaşayan bütün vətəndaşların - milliyyətindən,
dinindən, dilindən, irqindən asılı olmayaraq - doğma və
vətənidir. Elə də var. Məhz buna görə də Azərbaycan
çoxmüllətli ölkə kimi, eyni zamanda monolit, vahid bir xalqa
rnalikdir - Azərbaycan xalqına.
Burada bəzən "azsaylı xalqlar" ifadəsi işlənir. Doğrusu, bu
söz mənim o qədər də xoşuma gəlmir. Ümumiyyətlə, bu söz
dünya terminologiyasına daxil olubdur. Mənim isə xoşuma
gəlmir. Xalqın azsaylısı, çoxsaylısı yoxdur. Xalqın hamısı
xalqdır. Ona görə də Azərbaycanda yaşayan xalqların hamısı
xalqdır, biz heç kəsi azsaylı xalq hesab etmirik, hamısı
Azərbaycanın bərabər hüquqlu vətəndaşlarıdır, hamısı da
birlikdə vahid Azərbaycan xalqıdır.
Dağıstan Rusiya Federasiyasının tərkibindədir. Rusiya
Federasiyası ilə Azərbaycan arasında dostluq, əməkdaşlıq
əlaqələri mövcuddur və bu əlaqələri daim inkişaf etdirməyə
çalışırıq. Bu il iyul ayının 3-də mən, Azərbaycanın prezidenti
kimi, Moskvada rəsmi səfərdə olarkən Rusiya Fede-
rasiyasının prezidenti Boris Yeltsinlə bərabər Azərbaycanla
Rusiya Federasiyası arasında dostluq, əməkdaşlıq və qarşılıqlı
təhlükəsizlik haqqında böyük bir müqavilə imzaladıq. Bu
müqavilə gələcəkdə dostluğumuzu, əməkdaşlığımızı inkişaf
etdirmək üçün çox dəyərli bir sənəddir. Hesab edirik ki, bu
müqavilədən irəli gələn vəzifələrin hamısını yerinə yetiririk və
bundan sonra da yerinə yetirəcəyik. Dağıstan isə Rusiya
Feaerasiyasının tərkibində olaraq, Rusiya Federasiyasının
otyekti kimi, respublikası kimi Azərbaycanla Rusiya
Federasiyası arasında yerləşən və bizim bu dostluq, əməkdaşlıq
əlaqələrimizin yaradılmasında çox böyük imkanlara malik olan
bir respublikadır. Ona görə də biz Dağıstanı daim, qədimdən,
həmişə tarixi dostumuz kimi qəbul etmişik və qəbul edirik.
Dağıstanla Azərbaycan arasında heç vaxt heç
____________________________________________
146
bir münaqişə olmayıbdır və bundan sonra da olmayacaq və ola
da bilməz. Eyni zamanda Dağıstan Rusiya Federasiyasının
tərkib hissəsi kimi, Rusiyanın ən cənubunda Azərbaycana qonşu
olan subyekti, respublikası kimi Rusiya ilə Azərbaycan arasında
əlaqələrdə mühüm rol oynayır. Mən hesab edirəm ki, burada
həm Dağıstanın, həm də Azərbaycanın hələ böyük imkanları
var. Bu imkanlardan biz bundan sonra da səmərəli istifadə
etməliyik. Azərbaycanın qapıları bütün dağıstanlılar üçün
açıqdır. Elə bilirəm ki, Dağıstanın da qapıları Azərbaycan
vətəndaşları üçün açıqdır. Biz bir-birimizə rahat gedib-gəlirik və
bir-birimizlə həmişə -xeyirdə də, şərdə də bir yerdəyik. Bunların
hamısı çox gözəl hallardır, çox gözəl əlamətlərdir.
Son vaxtlar bizim bu əlaqələrimiz daha da inkişaf edibdir.
Son dövrdə Azərbaycanın dini rəhbəri Şeyxülislam Allah-şükür
Paşazadənin Dağıstana səfəri və Dağıstanın dini rəhbərinin
Azərbaycana gəlməsi, onun bu gündə Dağıstan dövlət
nümayəndə heyətinin tərkibində olması bizim bu sahədə də
əlaqələrimizin inkişaf etməsini göstərir.
Xalqlarımızın birliyini, dostluğunu təmin edən amillərdən biri
də odur ki, bizim adət-ənənələrimiz birdir, mənəvi dəyərlərimiz
bir-birinə bənzərdir. Biz bir dinə mənsubuq. İslam dini, onun
yaratdığı mənəvi dəyərlər, adət və ənənələr bizim xalqlarımızı
əsrlər boyu birləşdiribdir, xalqlarımızın dostluğunun və
qardaşlığının daha da möhkəm olmasını təmin edibdir. Bu gün
bu vasitə də dostluğumuzun, qardaşlığımızın inkişafına kömək
edir və bundan sonra da kömək edəcəkdir.
Beləliklə, bu gün biz həm Qafqazın böyük oğlu Şeyx Şamilin
xatirəsini yad edirik, həm də Dağıstan və Azərbaycan xalqları
arasında olan dostluq və qardaşlıq əlaqələrinin möhkəmlənməsi
üçün yeni addımlar atırıq.
____________________________________________
147
Qafqazın şimalı Rusiya Federasiyasının ərazisindədir.
Qafqazın cənubunda yerləşən respublikalar - Azərbaycan,
Gürcüstan, Ermənistan isə müstəqil dövlətlərdir. Təəssüflər
olsun ki, Ermənistanla Azərbaycan arasında münaqişə
mövcuddur. Ermənistan Azərbaycana təcavüz edibdir,
respublikamıza çox böyük zərərlər vurubdur. Azərbaycanın
ərazisinin 20 faizi Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğal
olunubdur. Bir milyondan artıq Azərbaycan vətəndaşı yerindən-
yurdundan zorla çıxarılıbdır və ağır vəziyyətdə çadırlarda
yaşayırlar.
Bunların hamısı Qafqazın birliyinə vurulan zərbələrdir.
Gürcüstanda da hələ tam əmin-amanlıq yaranmayıbdır. Orada da
münaqişələr var, Şimali Qafqazda da münaqişələr var. Ona görə
də Qafqazda sülhü, əmin-amanlığı bərqərar etmək üçün bu
münaqişələrə son qoyulmalıdır. Biz bu münaqişələrə son
qoyulmasına çalışırıq. Xüsusən, Ermənistan-Azərbaycan müna-
qişəsinin sülh yolu ilə həll olunmasına çalışırıq. Biz istəyirik ki,
Gürcüstanda da münaqişələrə son qoyulsun. İstəyirik ki, Şimali
Qafqazda da münaqişələrə son qoyulsun. İstəyirik ki, Qafqazın
hər bir yerində əmin-amanhq bərqərar olsun, sülh bərqərar
olsun, dostluq bərqərar olsun, xalqlar arasında səmimi
münasibətlər yaransın. Bunların hamısı mümkündür. İnanıram
ki, biz birgə səylərimizlə bunlara nail ola biləcəyik. Ona görə də
burada Ümumqafqaz evi haqqında səslənən ifadələr, sözlər tam
əsaslıdır.
Həqiqətən, Gürcüstanın prezidenti Eduard Şevardnadze ilə
mənim keçən il imzaladığımız bir bəyanatda Qafqazda sülhün,
əmin-amanlığın yaranması üçün, Ümumqafqaz evinin yaranması
üçün birgə təşəbbüs göstərmişik. Hesab edirəm ki, bu təşəbbüs
yaşayır və bundan sonra da yaşayacaqdır. Biz bütün bu
münaqişələrə son qoya biləcəyik, bütün bu münaqişələri aradan
qaldıracağıq və beləliklə, Qafqazda sülhün, əmin-amanlığın
təmin edilməsinə nail olacağıq.
Dostları ilə paylaş: |