N a m iq abbasov məDƏNİYYƏt siyasəTİ
Yüklə 3,48 Mb. Pdf görüntüsü
|
şəhər həyat tərzi cəlb edir. Eyni zamanda şəhərlərin orta sinfi adətən qərb həyat tərzinə yönəmlidir, buna görə də o öz ölkə sində rahat ixtisaslı iş tapa bilməyənlər, bu işi ABŞ da və yaxud Qərbi Avropada tapa bilir. Azərbaycanın zəngin
milli mədəniyyətinin qorunub saxlanılması dövlətimizin ən mühüm vəzifələrindən biridir. Mədəni sərvətin qorunub saxlanılması və istifadəsi problemləri ölkənin Əsas Qanununda - Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında öz əksini tapmışdır. “H ər kəs tarixi, mədəni və mənəvi irsə hörmətlə yanaşmalı ona qayğı göstərməli, tarix və mədəniyyət abidələrini qorumalıdır” . Müstəqillik yenidən bərpa olunduqdan sonra Azərbaycanda hüquqi-vətəndaş cəmiyyəti yaranmasının bünövrəsini təmin mədəni quruculiq işləri geniş vüsət almağa başladı. Və ötən bu illər ərzində mədəni inkişafın hüquqi tənzimlənməsinə dair qanunvericilik bazasının yaradılması ilə bağlı xeyli işlər görülmüşdür. İlk növbədə onu qeyd edək ki, 1995-ci ilin noyabr ayının 12-də ümumxalq referendumu ilə qəbul edilmiş müstəqil Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasının “Mədəniyyət hüququ” adlanan 40-cı maddəsi mədəniyyət hüququnun müdafiəsinə həsr edilmişdir: “I. Hər kəsin mədəni həyatda iştirak etmək, mədəniyyət təsisatlanndan və mədəni sərvətlərdən istifadə etmək hüququ vardır. II. Hər kəs tarixi, mədəni və mənəvi irsə hörmətlə yanaş malı, ona qayğı göstərməli, tarix və mədəniyyət abidələrini qorumalıdır” (9, s.22). “Mədəniyyət haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanununda isə “M ədəniyyət sərvətləri” haqqında deyilir: “Mənəvi və estetik ideallar, normalar və davramş qaydalan, dillər, dialektlər, ləhcələr, milli və etnik ənənələr və adətlər, tarixi toponimlər, folklor, tətbiqi xalq sənətləri, mədəniyyət və incəsənət əsərləri, mədəniyyət fəaliyyətinin elmi tədqiqatının nəticələri və metodları, tarixi və mədəni əhəmiyyəti olan 52
binalar, tikililər, əşyalar, tarix və mədəniyyət baxımından unikal ərazilər və obyektlər mədəniyyət sərvətləridir” (77, 18 aprel 1998-ci il, № 86). Bu Qanuna əsasən Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət sahəsində dövlət siyasətinin əsas prinsipləri bunlardır: sosial və maddi vəziyyətindən, milli, irqi, dini və cinsi mənsubiyyətindən asılı olmayaraq hər kəsin mədəniyyət sərvətlərinin yaradılmasında, istifadəsində və yayılmasında hüquq bərabərliyi; hər kəsin istedadının, əqli imkanlarının üzə çıxarılmasının və yaradıcılıq azadlığının təmin edilməsi; milli mədəniyyətin bəşər mədəniyyətinin tərkib hissəsi kimi inkişaf etdirilməsi. Bu Qanuna əsasən Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət sahəsində dövlət siyasətinin vəzifələri bunlardır: mədəni həyat tərzinin formalaşdırılması; milli və dünya mədəniyyəti sərvətlərinə qovuşmağa yönəldilən təhsil sisteminin inkişaf etdirilməsi; mədəniyyət sahəsində inhisara yol verilməməsi; dövlət mədəniyyət sisteminin m üxtəlif mənbəələrdən maliyyələşdirilməsinin uzlaşdırılması; yaradıcılıq fəaliyyətinin bütün sahələr üzrə yüksəlişi üçün şərait yaranmasına kömək etmək məqsədi ilə ictimai müzakirələrin m üxtəlif formalarından, ekspertiza müsabiqələr dən istifadə etməklə mədəniyyətin inkişaf istiqamətlərinin hazırlanması; mədəniyyət sərvətlərinin qorunması və artırıl ması; Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət potensialının inkişafına, mühafizəsinə və
ondan hərtərəfli istifadə olunmasına, mədəniyyət sahəsində geniş miqyaslı beynəlxalq əməkdaşlığa şərait yaradılması; dövlət mədəniyyət sisteminin elmi və mütərəqqi metodlarla idarəçiliyinin təmin edilməsi; tarix və mədəniyyət abidələrinin qeydiyyata alınması, qorun ması
və bərpası üçün müvafiq tədbirlərin görülməsi; mədəniyyətin inkişafına dair milli proqramların hazırlanması və həyata keçirilməsi, beynəlxalq proqramların hazırlanma sında iştirak edilməsi; görkəmli mədəniyyət xadimlərinin xatirəsinin əbədiləşdirilməsi üçün tədbirlər görülməsi; mədə niyyətin inkişafı fondlarının yaradılmasının təmin edilməsi; 53
Azərbaycan Respublikasında milli mədəniyyətin tərəqqisi və müvafiq dünya mədəniyyəti ilə inteqrasiyasını, milli ənənələrin dirçəldilməsi və inkişafını, əhalinin mənəvi təlabatının ödənilməsini təmin edən mədəniyyət əsərlərinin yaradılması üçün həvəsləndirici tədbirlərin görülməsi; mədəniyyət və incəsənətin nailiyyətlərindən istifadə edilməsində vətəndaşların Konstitusiya hüquqlarının, əhalinin zəngin milli və dünya mədəniyyəti sahələrindən faydalanmasının təmin edilməsi; mədəniyyət təsisatlarının normal fəaliyyətinin, onlam maliy yələşdirilməsinin və maddi-texniki bazasının möhkəmləndiril məsinin təmin edilməsi; mədəniyyətin ixtisaslı kadrlara olan ehtiyacının təmin edilməsi. Mədəniyyət haqqında Qanun özündə Avropa Şurasının humanist prinsiplərini də əks etdirir (barada Avropa konven siyasının əsas müddəaları nəzərə alınıb). Qanun dövlətin və bütövlükdə cəmiyyətin maraqlarının müdafiə edilməsi baxı mından mədəniyyət sahəsində konkret hüquqi münasibətlər qrupunu tənzimləyən normaları əks etdirir. Qanunda vətəndaş cəmiyyətinin tələblərinə cavab verən müddəaların nəzərdə tutulması müsbət əhəmiyyətə malikdir. Bunlara mədəniyyətlə və yaradıcılıq fəaliyyəti ilə məşğul olan subyektlərin hüquqları və azadlığının müdafiəsi, mədəniyyət təşkilatlarının yaradıl ması və onların inkişafına kömək, mədəni fəaliyyətə dövlətin müdaxiləsinin məhdudlaşdırılması, mədəniyyət sahəsində inhisarçılığın qadağan edilməsi aiddir. IX fəsil, 51 maddədən ibarət olan Qanunda ölkənin sosial-mədəni inkişafı üçün yaxşı əsaslar qoyulmuşdur. Azərbaycanda mədəniyyət strategiyalarının inkişafına dair hesabat və məruzələrindən öyrənirik ki, Azərbaycanda mədə niyyət siyasətinin ümumi strateji məqsədləri çox yığcam şəkildə ifadə olunmuşdur: keçmişin mühafizə edilməsi, indinin dəstəklənməsi və inkişaf etdirilməsi; gələcəyin təmin edilməsi. Bu məqsədlərin həyata keçirilməsi üçün Azərbaycan Respubli kası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi çox vacib bir işə - ölkədə 54
Yüklə 3,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|