N ə s I m I a d ı n a d I l ç İ L i k I n s t I t u t u

 

 

12 

20.  Bağmancı M.F. Yıkık Gönül // http:// www.siirdefteri.com/?sayfa=siir&siirid= 24237 

21. Dede  Korkut  Kitabı  (Muharrem  Ergin).  Hisar:  Kültür  Gönüllüleri,  2003  //  http:// 

www.gunesdershanesi.com/ekitap/muharremergindedekorkutkitabi.pdf 

22.  Klassik  Azərbaycan  ədəbiyyatında  işlənən  ərəb  və  fars  sözləri  lüğəti:  2  cilddə.  Bakı:  Şərq  –  Qərb. 

2005. C. 1. 

23. 

Pesn  o  tom,  kak  syn  Kazan-beka  Uruz-bek  byl  vzjat  v  plen  //  Kniga  moego  deda  Korkuta  /  Per. 

V.V.Bartolda // 

http://www.vostlit.info/texts/ rus9/korkut/frametext4.htm

/

 

24. 

Dastani-Əhməd Hərami. Bakı: Şərq – Qərb, 2004.

 

25. 

Qul Əli. Qisseyi-Yusif / Nəşrə  haz., lüğət  və şərhlərin  müəl. E.Əlibəyzadə,  Ə.Hüseyni.  Bakı: Şərq  – 

Qərb, 2005.

 

26. 

Çelebi Mustafa. Bir Destur Eyle! // 

http://www.antoloji.com/

  

27. 

Ozan Ceyhan. Destur Ver Topuna Ceza Keseyim... // 

http://www.antoloji.com/

 

28. 

Aslı Üstün. Destur // http://www. siirkolik.net/siirler/67374-destur.asp

 

29. 

Məsihi. Vərqa və Gülşa. Bakı: Şərq – Qərb, 2005.

 

30. 

Şirvani S.Ə. Seçilmiş əsərləri. Bakı, 2005. C. 2.

 

31. 

Vəzirov N.b. Əsərləri. Bakı: Şərq – Qərb, 2005.

 

32. 

Sabir M.Ə. Hophopnamə. Bakı: Şərq – Qərb, 2004. C. 2.

 

33.  Bəy Hadi Turuz sözlüyü // http:// denemetr.com/docs/index-1110.html?page=236 

34. 

Nəbati Seyid Əbülqasim. Seçilmiş əsərləri. Bakı: Şərq – Qərb, 2004. 

 

35. 

Məmmədquluzadə C. Əsərləri. Bakı: Azərnəşr, 1985. C. 6.

 

 

 

 

 

 

SEVİNJ ALİYEVA 

 

ABOUT ARCHAİC VERBS WİTH THE PERSİAN COMPONENT  

İN THE LANGUAGE OF «KİTABİ-DEDE KORKUT»  

 

(in the context of literal language) 

 

S u m m a r y  

 

In  the  article  archaic  verbs  with  the  Persian  component  in  the  language  of  «Kitabi-Dede 

Korkut» were  investigated. The  author analyses  verbs  in the context of  formation of the  literary 

language  and  tries  to  define  the  periods  of  these  archaisms  on  the  basis  of  a  large  number  of 

comparison and contrapositions. 

The  author  observes  the  changes  in  semantics  of  such  compound  verbs  as  ‘zebun  olmak’, 

‘ziru  zeber  etmek’,  ‘destur  vermek’,  ‘ceng  etmek’,  ‘sekht  olmaq’,  ‘pencyek  chiqarmaq’. The 

author pays attention to the specificity of assimilation in different contexts of Persian components 

and  defines  their  semantic  deformation  in  «  Kitabi-Dede  Korkut».  Concretely,  it  becomes  clear 

that at the beginning of the 20-th century the verb of Persian origin ‘sekht’ more or less has kept 

its  meaning  and  a  frequency  of  usage  in  the  Azerbaijan  literary  language  and  expresses  the 

meanings ‘sert’, ‘chetin’, ‘mohkem, berk’, ‘agir’ in our language. On the basis of comparison of 

the  compound  verb  ‘sekht  olmaq’  it  is  revealed  that  this  verb  in  «Kitabi-Dede  Korkut»    was 

subjected to the deformation and began to express the meaning ‘pert olmaq’. 

 

 

Key  words:  «Kitabi-Dede  Korkut»,  the  Persian  component,  archaic  verbs,  epos, 

borrowings 

---

 

 

13 

СЕВИНДЖ АЛИЕВА 

 

ОБ АРХАИЧНЫХ ГЛАГОЛАХ С ПЕРСИДСКИМ КОМПОНЕНТОМ  

В ЯЗЫКЕ ЭПОСА «КНИГА МОЕГО ДЕДА КОРКУДА» 

 

(в контексте развития литературного языка) 

 

Р е з ю м е  

 

Статья  посвящена  архаичным  глаголам  с  персидским  компонентом,  встречающимся  в 

языке эпоса «Книга моего деда Коркуда». Автор, oпираясь на факты, подробно анализирует эти 

глаголы  и  пытается  определить  примерное  время  начала  их  «устаревания».  Прослеживая 

семантическое  изменение  таких  сложных  глаголов,  как zəbun olmaq, zirü zəbər etmək,  dəstur 

vermək,  cəng  etmək,  səxt  olmaq, pəncyek çıqarmaq,  и  рассматривая  специфику  усвоения  персид-

ского  компонента  в  другом  семантическом  контексте,  он  устанавливает,   что  до  начала  ХХ  в. 

слово  səxt  персидского  происхождения  употреблялось  в  следующих  значениях:  sərt  ‘суровый, 

твёрдый’,  çətin  ‘трудный’,  möhkəm  ‘прочный,  крепкий’,  bərk  ‘твёрдый,  выносливый’,  ağır 

‘трудный,  тяжёлый’.  Семантика  сложного  глагола  səxt  olmaq  сузилась,  и  он  стал  выражать 

понятие pərt olmaq ‘расстроиться, смутиться, сконфузиться’.     

 

Ключевые  слова:  «Книга  моего  деда  Коркуда»,  персидский  компонент,  архаичные 

глаголы, эпос, заимствования 

  

 

Ünvan: AZ1143. Bakı-143, Hüseyn Cavid pr., 115. Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu – aparıcı elmi işçi, 

fil.ü.f.d. 

 

e-mail: 

[e-mail]

 

 

 

Çapa təqdim edən 

Gövhər Baxşəliyeva –  

«Türkologiya» jurnalı 

redaksiya heyətinin üzvü, 

Əzizxan Tanrıverdiyev –  

«Türkologiya» jurnalı sahə redaktoru 

 

 

Çapa tövsiyə edən 

AMEA-nın Nəsimi adına 

Dilçilik İnstitutunun Elmi Şurası 

(16.IV.2014, protokol № 3) 

 

Məqalənin redaksiyaya  

daxil olma tarixi  

 

 

10.IV.2014 

 

Təkrar işlənməyə  

göndərilmə tarixi  

 

30.V.2014 

 

Çapa göndərilmə tarixi 

2.VI.2014 

 

 

_________ 

---