N ə s I m I a d ı n a d I l ç İ L i k I n s t I t u t u
Yüklə 0,94 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- OĞUZ QRUPU TÜRK DİLLƏRİNDƏ MORFOLOJİ YOLLA FELLƏRDƏN İSİM YARATMA X ü l a s ə.
60
ГЮНЕЛЬ АЛИЕВА ОБ ОМОНИМИИ ИМЕННЫХ СЛОВОСОЧЕТАНИЙ В СОВРЕМЕННОМ АЗЕРБАЙДЖАНСКОМ ЯЗЫКЕ Р е з ю м е Статья посвящена омонимии именных словосочетаний в современном азербайджанском языке. По мнению автора, омонимия чаще всего проявляется среди именных словосочетаний третьего типа. Такой вывод сделан на основе анализа языкового материала литературно- художественного и публицистического стилей. Однако благодаря возможности устранения омонимии словосочетаний с помощью предложений, текста и контекста это явление не препятствует процессу коммуникации.
This article is dedicated to the problems of homonymy of the nominal combinations in the modern Azerbaijani language. In this article as a result of analysis of the artistic and publicistic stylistic materials the concept of possessing rich appearing chances of the homonymic phenomenon of the third type defining word combinations is dealt with.The author comes to conclusion that as it is possible to eliminate the homonymy of the word combinations by means of a sentence, a text and a context it doesn't make obstacle for the communication process and it is necessary to study this fact of the language.
61
Key words: the modern Azerbaijani language, syntactic homonymy, the homonymy of the nominal combinations, the process of communication, the informative load of the language units Ünvan: Az-1148. Bakı-148, Z. Xəlilov küç., 23. Bakı Dövlət Universiteti. Filologiya fakültəsi, Azərbaycan dilçiliyi kafedrası E-mail: gunel19ng@mail.ru
Çapa təqdim edən T. Hacıyev – «Türkologiya» jurnalı
Çapa tövsiyə edən AMEA Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun elmi şurası (21.I.2011, protokol № 2)
daxil olma tarixi 24.XII.2010
göndərilmə tarixi 21.II.2011
25.II.2011
_________ 62
№ 2 2011
ŞƏBNƏM HƏSƏNLİ
YOLLA FELLƏRDƏN İSİM YARATMA X ü l a s ə. Yeni söz yaratmaq məqsədilə xüsusi sözdüzəldici morfemlərin (affiks) sözlərlə birləşməsi morfoloji yolla sözyaratma adlanır. Türk dillərində şəkilçilər vasitəsilə sözyaratma söz yaradıcılığı üsullarının ən məhsuldarıdır. Fel köklərindən də xüsusi şəkilçilərin vasitəsilə yeni isimlər yaranır. Məqalədə də fel köklərindən isim yaradan məhsuldar şəkilçilər tədqiq edilmişdir. Açar sözlər: affiks, sözyaratma, türk dilləri, isim yaratma, morfoloji yol Olduqca zəngin derivatoloji imkanlara malik olan türk dillərində morfoloji üsul söz yaradıcılığında aparıcı rol oynayır. Dilin müxtəlif laylarında demək olar ki, hər zaman əsas sözyaratma üsulu kimi çox zəngin və rəngarəng imkanlara malik olan morfoloji üsul daim inkişafında və dəyişməkdə olan dil ünsürlərinin, habelə ayrı-ayrı sözlərin konkret məna və məzmun kəsb etməsində yaxından iştirak edir. Bu baxımdan dildə işlənən sözdüzəldici şəkilçilərin zənginliyi də sözyaratma prosesinin mütəmadi inkişafını təmin edən ən əsas amildir. Oğuz qrupuna daxil olan Azərbaycan, türk, türkmən və qaqauz dilləri də tarixən morfoloji üsulla söz yaratma dilin inkişafı və formalaşmasında başlıca vasitə olaraq qalmışdır. Xüsusilə təkcə isim yaradıcılığında onlarla şəkilçinin işləkliyi bu dillərdə morfoloji qanunauyğunluqlar əsasında yeni sözlərin yaranmasına necə böyük təsir göstərməsinin bariz nümunəsidir. İsim yaradıcılığında işlək olan bu şəkilçilərin bir qismi fellərdən yeni söz əmələ gətirmə xüsusiyyətinə malikdir. Müxtəlif mənalı və funksiyalı sözlərin yaranmasında iştirak edən feldən isim düzəldən şəkilçilərdən biri olan -ma, -me tarixən də işləkliyi və çoxfunksiyalılığı baxımından əhəmiyyətli mövqeyə malikdir. A. N. Kononov, N. K. Dmitriyev və digər türkoloqlar bu şəkilçinin -maq ТЦРК ОЛОЭИЙА
Yüklə 0,94 Mb. Dostları ilə paylaş:
|